Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (80.2018)

Rysunki Jerzego Fryderyka Steinera z kolekcji pastora Jana Jakuba Haselaua

111


4. Jerzy Fryderyk Steiner, rysunek perspektywiczny dawnego zboru protestanckiego Trójcy
Świętej na Nowym Rynku (zob. Album Steinera, il. 44, s. 92). Fot. Teresa Tylicka

Jan Albin Kries, wykładowcy tej szkoły: prof. Gotfryd Centner, prof. Jan Michał Hube
i prof. Jan Gottlieb Willamovius oraz pastor i artysta Andrzej Christlieb Dittmann7.
W Toruniu należał zatem Haselau do protestanckiej elity umysłowej o rozległych hory-
zontach intelektualnych: pastorów i uczonych związanych z toruńskim Gimnazjum
Akademickim, wykształconych najczęściej - podobnie jak on sam - na znanych uniwer-
sytetach niemieckich. Większość z tych osób była również bibliofilami, gromadzącymi
okazałe, liczące niekiedy nawet kilka tysięcy woluminów księgozbiory. Oprócz książek
owi Gelehrten niejednokrotnie kolekcjonowali także inne przedmioty i materiały nauko-
we, odpowiadające ich zainteresowaniom humanistycznym, geograficznym, matematycz-
no-fizycznym, botanicznym i artystycznym. Nie odbiegali oni swą postawą i działalnością
od innych wykształconych środowisk nowożytnej Europy.

7 Czasopismo ukazywało się w latach 1760-1772 raz w tygodniu (w środy), a obszar jego rozpowszechniania sięgał
Królewca. Por. Zygmunt MOCARSKI, „Książka w Toruniu do roku 1793", [w:] Dzieje Torunia. Praca zbiorowa
z okazji 700-lecia miasta, red. Kazimierz TYMIENIECKI, Toruń 1933, s. 345-469, zwł. s. 450-451; Maria DUNA-
JÓWNA, Z dziejów toruńskiego czasopisma „Thornische Wóchentliche Nachrichten und Anzeigen" (1760-1772), To-
ruń 1960; Jerzy DYGDAŁA, „Toruńskie czasopismo Thornische Wóchentliche Nachrichten und Anzeigen", Zapiski
Historyczne, 43:1978, z. 3, s. 67-87.