DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Artykuły
DOI article:Sobczyńska-Szczepańska, Mirosława: Malarz Joseph Prechtl: Przyczynek do monografii artysty
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71010#0051
49
MIROSŁAWA SOBCZYŃSKA-SZCZEPAŃSKA
Katowice, Zakład Historii Sztuki, Uniwersytet Śląski
Malarz Joseph Prechtl.
Przyczynek do monografii artysty
Joseph Prechtl (1737, Wiedeń - 1799, Brahiłów), w Zakonie Przenajświętszej Trójcy
brat świecki Józef od św. Teresy, działający głównie w Małopolsce, na Wołyniu, Za-
mojszczyźnie i Podolu, stworzył około 130 obrazów sztalugowych i kilkanaście de-
koracji monumentalnych. Nieliczne zachowane dzieła oraz te, które znane są jedynie
z archiwalnych fotografii, pozwalają uznać go za jednego z najwybitniejszych malarzy
tworzących na terenie Rzeczypospolitej w 2. połowie XVIII w. W niniejszym artykule
zostały zweryfikowane dotychczasowe sądy na temat początków drogi twórczej artysty
oraz dokonano przeglądu wiązanych z nim dzieł (uzupełnionego o nowe atrybucje)
i uściślono ich datację.
Pierwsze informacje o Josephie Prechtlu zostały opublikowane w latach 40. XIX w.
przez trynitarza o. Innocentego od św. Seweryna Krzyszkowskiego i Józefa Ignacego
Kraszewskiego1. Na ich kanwie powstały biogramy artysty w wydawnictwach encyklope-
dyczno-słownikowych autorstwa Edwarda Rastawieckiego, Constanta von Wurzbacha,
Zygmunta Batowskiego, Andrzeja Ryszkiewicza i Aleksandry Bernatowicz2. Jerzy Hop-
pen w swoim artykule na temat trynitarskiego malarza przytoczył in extenso poświęco-
ny mu fragment książki o. Krzyszkowskiego3. Piotr Bohdziewicz na podstawie analizy
1 Innocenty KRZYSZKOWSKI, Nabożeństwo wiernych katolików dla użycia pobożnego, w domu i w kościołach,
a mianowicie w kościele wileńsko-antokolskim xx. trynitarzów..., Wilno 1843, s. 53-59; Józef Ignacy KRASZEWSKI,
„Wspomnienie XX. Trynitarzy", Athenaeum. Pismo zbiorowe poświęcone historii, filozofii, literaturze, sztukom itd.,
5:1844, s. 35-36. Z prac tych korzystał anonimowy autor krótkiej notki na temat Josepha Prechtla opublikowanej
w „Dzienniku Warszawskim" (1854, nr 152, s. 1). O. Innocenty od św. Seweryna Krzyszkowski (1789-1865) od ok.
1813 do 1816 r. był ministrem klasztoru trynitarzy w Brahiłowie, od 1816 r. - w Łucku, a następnie - w Wilnie (do
kasaty w 1864 r.); zob. Monumenta ordinis excalceatorum SS. Trinitatis Redemptionis Captivorum ad Provincias
S. loachimi (Poloniae) et S. losephi (Austriae-Hungariae) spectantia, wyd. ANTONINUS AB ASSUMPTIONE, Ro-
mae 1911, s. 198, 206-208.
2 Edward RASTAWIECKI, Słownik malarzów polskich tudzież obcych w Polsce osiadłych łub czasowo w niej przebywa-
jących, t. 3, Warszawa 1857, s. 372-374; Constant von WURZBACH, Biographisches Lexikon des Kaiserthums Osterre-
ich, t. 23, Wien 1872, s. 234; Zygmunt BATOWSKI, „Prechtl Józef', [w:] Allgemeines Lexikon der Biłdenden Kiinstler von
der Antike bis zur Gegenwart, red. Ulrich THIEME, Felix BECKER, t. 27, Leipzig 1933, s. 367; Andrzej RYSZKIEWICZ,
„Prechtl Jan", [w:] Polski słownik biograficzny, t. 28, red. Emanuel ROSTWOROWSKI, Wrocław-Warszawa-Kraków-
Gdańsk-Łódź 1984, s. 412-413; Aleksandra BERNATOWICZ, „Prechtl Jan", [w:] Słownik artystów polskich i obcych
w Polsce działających, t. 8, red. Urszula MAKOWSKA, Katarzyna MIKOCKA-RACHUBOWA, Warszawa 2007, s. 10-11.
3 Jerzy HOPPEN, „Malarz Jan Prechtl - brat Józef od św. Teresy", Prace i Materiały Sprawozdawcze Sekcji Historii
Sztuki Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie, 3:1938-1939, s. 151-155.
MIROSŁAWA SOBCZYŃSKA-SZCZEPAŃSKA
Katowice, Zakład Historii Sztuki, Uniwersytet Śląski
Malarz Joseph Prechtl.
Przyczynek do monografii artysty
Joseph Prechtl (1737, Wiedeń - 1799, Brahiłów), w Zakonie Przenajświętszej Trójcy
brat świecki Józef od św. Teresy, działający głównie w Małopolsce, na Wołyniu, Za-
mojszczyźnie i Podolu, stworzył około 130 obrazów sztalugowych i kilkanaście de-
koracji monumentalnych. Nieliczne zachowane dzieła oraz te, które znane są jedynie
z archiwalnych fotografii, pozwalają uznać go za jednego z najwybitniejszych malarzy
tworzących na terenie Rzeczypospolitej w 2. połowie XVIII w. W niniejszym artykule
zostały zweryfikowane dotychczasowe sądy na temat początków drogi twórczej artysty
oraz dokonano przeglądu wiązanych z nim dzieł (uzupełnionego o nowe atrybucje)
i uściślono ich datację.
Pierwsze informacje o Josephie Prechtlu zostały opublikowane w latach 40. XIX w.
przez trynitarza o. Innocentego od św. Seweryna Krzyszkowskiego i Józefa Ignacego
Kraszewskiego1. Na ich kanwie powstały biogramy artysty w wydawnictwach encyklope-
dyczno-słownikowych autorstwa Edwarda Rastawieckiego, Constanta von Wurzbacha,
Zygmunta Batowskiego, Andrzeja Ryszkiewicza i Aleksandry Bernatowicz2. Jerzy Hop-
pen w swoim artykule na temat trynitarskiego malarza przytoczył in extenso poświęco-
ny mu fragment książki o. Krzyszkowskiego3. Piotr Bohdziewicz na podstawie analizy
1 Innocenty KRZYSZKOWSKI, Nabożeństwo wiernych katolików dla użycia pobożnego, w domu i w kościołach,
a mianowicie w kościele wileńsko-antokolskim xx. trynitarzów..., Wilno 1843, s. 53-59; Józef Ignacy KRASZEWSKI,
„Wspomnienie XX. Trynitarzy", Athenaeum. Pismo zbiorowe poświęcone historii, filozofii, literaturze, sztukom itd.,
5:1844, s. 35-36. Z prac tych korzystał anonimowy autor krótkiej notki na temat Josepha Prechtla opublikowanej
w „Dzienniku Warszawskim" (1854, nr 152, s. 1). O. Innocenty od św. Seweryna Krzyszkowski (1789-1865) od ok.
1813 do 1816 r. był ministrem klasztoru trynitarzy w Brahiłowie, od 1816 r. - w Łucku, a następnie - w Wilnie (do
kasaty w 1864 r.); zob. Monumenta ordinis excalceatorum SS. Trinitatis Redemptionis Captivorum ad Provincias
S. loachimi (Poloniae) et S. losephi (Austriae-Hungariae) spectantia, wyd. ANTONINUS AB ASSUMPTIONE, Ro-
mae 1911, s. 198, 206-208.
2 Edward RASTAWIECKI, Słownik malarzów polskich tudzież obcych w Polsce osiadłych łub czasowo w niej przebywa-
jących, t. 3, Warszawa 1857, s. 372-374; Constant von WURZBACH, Biographisches Lexikon des Kaiserthums Osterre-
ich, t. 23, Wien 1872, s. 234; Zygmunt BATOWSKI, „Prechtl Józef', [w:] Allgemeines Lexikon der Biłdenden Kiinstler von
der Antike bis zur Gegenwart, red. Ulrich THIEME, Felix BECKER, t. 27, Leipzig 1933, s. 367; Andrzej RYSZKIEWICZ,
„Prechtl Jan", [w:] Polski słownik biograficzny, t. 28, red. Emanuel ROSTWOROWSKI, Wrocław-Warszawa-Kraków-
Gdańsk-Łódź 1984, s. 412-413; Aleksandra BERNATOWICZ, „Prechtl Jan", [w:] Słownik artystów polskich i obcych
w Polsce działających, t. 8, red. Urszula MAKOWSKA, Katarzyna MIKOCKA-RACHUBOWA, Warszawa 2007, s. 10-11.
3 Jerzy HOPPEN, „Malarz Jan Prechtl - brat Józef od św. Teresy", Prace i Materiały Sprawozdawcze Sekcji Historii
Sztuki Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie, 3:1938-1939, s. 151-155.