DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Recenzje
DOI article:Grzybkowska, Teresa: Miasto Wyspiańskiego: Wystawa Wyspiański w Muzeum Narodowym w Krakowie (28 listopada 2017 20 stycznia 2019)
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71010#0183
181
TERESA GRZYBKOWSKA
Warszawa, Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina
Miasto Wyspiańskiego.
Wystawa „ Wyspiański" w Muzeum Narodowym w Krakowie
(28 listopada 2017 - 20 stycznia 2019)
Wystawa dzieł Stanisława Wyspiańskiego
(1867-1907) została otwarta 28 listopada
2017 r. dokładnie w 110. rocznicę śmier-
ci tego genialnego artysty, związanego z Krakowem
miejscem urodzenia i stworzonymi tu dziełami pla-
stycznymi oraz literackimi. Nie popełnimy błędu
nazywając Wyspiańskiego największym polskim ar-
tystą - poetą, dramaturgiem, malarzem, który
w swych dziełach plastycznych, zwłaszcza monu-
mentalnych witrażach, stanął obok najwybitniej-
szych europejskich twórców nie tylko swego czasu,
a w dramatach, podjął zawiłe problemy polskiej hi-
storii oraz obyczajowości1. Jego sztuka jest nieroz-
łącznie związana z fenomenem Krakowa - miasta
nieprzerwanie polskiego, gdzie przez lata rozbiorów
niezmiennie, jak opoka, stał zamek Wawelski, sie-
dziba polskich królów oraz katedra, miejsce ich ko-
ronacji i pochówku. Wyspiański jako pierwszy do-
strzegł znaczenie owego dziedzictwa kulturowego
dla współczesnych, na sto lat przed powstaniem tego
pojęcia2. Doskonale ilustruje ten jego nowatorski
stosunek do przeszłości projekt Akropolis. Pomysł
zabudowania Wawelu z 1907 r.3, opracowany
wspólnie z Władysławem Ekielskim.
Choć w czasach Wyspiańskiego Kraków był
miastem prowincjonalnym, to nie mógł być porów-
nany z żadnym innym, był bowiem swoistym feno-
menem, nazywanym jakże trafnie „matecznikiem
polskim"4 - tu zjeżdżali i zamieszkiwali w swoich
1 Zwłaszcza w Weselu. Przedstawione tam „polskie spra-
wy" okazują się ponadczasowe, aktualne nawet po Gom-
browiczu, co udowodnił Jan Klata swoim spektaklem
w Starym Teatrze w Krakowie (premiera 12 V 2017).
2 Jacek PURCHLA, „W stronę systemu ochrony dziedzic-
twa kulturowego w Polsce", Zarządzanie Publiczne,
2010, nr 2(12) s. 69.
3 Na okładce druku omawiającego ten projekt widnieje
1. Franciszek Wyspiański, Popiersie Władysława
Łuszczkiewicza na wystawie w Domu Mehoffera.
Fot. autorka
napis „Akropolis Pomysł zabudowania Wawelu....", zob.
Wyspiański, Katalog wystawy dzieł ze zbiorów Muzeum
Narodowego w Krakowie, red. Danuta GODYŃ, Magda-
lena LASKOWSKA, Kraków 2017 (dalej cyt. jako Wys-
piański, Katalog), s. 261, kat. V. 21.
4 Jacek PURCHLA, Matecznik Polski. Pozaekonomiczne
czynniki rozwoju Krakowa w okresie autonomii galicyj-
skiej, Kraków 1992.
TERESA GRZYBKOWSKA
Warszawa, Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina
Miasto Wyspiańskiego.
Wystawa „ Wyspiański" w Muzeum Narodowym w Krakowie
(28 listopada 2017 - 20 stycznia 2019)
Wystawa dzieł Stanisława Wyspiańskiego
(1867-1907) została otwarta 28 listopada
2017 r. dokładnie w 110. rocznicę śmier-
ci tego genialnego artysty, związanego z Krakowem
miejscem urodzenia i stworzonymi tu dziełami pla-
stycznymi oraz literackimi. Nie popełnimy błędu
nazywając Wyspiańskiego największym polskim ar-
tystą - poetą, dramaturgiem, malarzem, który
w swych dziełach plastycznych, zwłaszcza monu-
mentalnych witrażach, stanął obok najwybitniej-
szych europejskich twórców nie tylko swego czasu,
a w dramatach, podjął zawiłe problemy polskiej hi-
storii oraz obyczajowości1. Jego sztuka jest nieroz-
łącznie związana z fenomenem Krakowa - miasta
nieprzerwanie polskiego, gdzie przez lata rozbiorów
niezmiennie, jak opoka, stał zamek Wawelski, sie-
dziba polskich królów oraz katedra, miejsce ich ko-
ronacji i pochówku. Wyspiański jako pierwszy do-
strzegł znaczenie owego dziedzictwa kulturowego
dla współczesnych, na sto lat przed powstaniem tego
pojęcia2. Doskonale ilustruje ten jego nowatorski
stosunek do przeszłości projekt Akropolis. Pomysł
zabudowania Wawelu z 1907 r.3, opracowany
wspólnie z Władysławem Ekielskim.
Choć w czasach Wyspiańskiego Kraków był
miastem prowincjonalnym, to nie mógł być porów-
nany z żadnym innym, był bowiem swoistym feno-
menem, nazywanym jakże trafnie „matecznikiem
polskim"4 - tu zjeżdżali i zamieszkiwali w swoich
1 Zwłaszcza w Weselu. Przedstawione tam „polskie spra-
wy" okazują się ponadczasowe, aktualne nawet po Gom-
browiczu, co udowodnił Jan Klata swoim spektaklem
w Starym Teatrze w Krakowie (premiera 12 V 2017).
2 Jacek PURCHLA, „W stronę systemu ochrony dziedzic-
twa kulturowego w Polsce", Zarządzanie Publiczne,
2010, nr 2(12) s. 69.
3 Na okładce druku omawiającego ten projekt widnieje
1. Franciszek Wyspiański, Popiersie Władysława
Łuszczkiewicza na wystawie w Domu Mehoffera.
Fot. autorka
napis „Akropolis Pomysł zabudowania Wawelu....", zob.
Wyspiański, Katalog wystawy dzieł ze zbiorów Muzeum
Narodowego w Krakowie, red. Danuta GODYŃ, Magda-
lena LASKOWSKA, Kraków 2017 (dalej cyt. jako Wys-
piański, Katalog), s. 261, kat. V. 21.
4 Jacek PURCHLA, Matecznik Polski. Pozaekonomiczne
czynniki rozwoju Krakowa w okresie autonomii galicyj-
skiej, Kraków 1992.