Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (80.2018)

213

JERZY GORZELIK
Katowice, Uniwersytet Śląski

Malarstwo barokowe na Śląsku ", red. Andrzej Kozieł,
Wydawnictwo Via Nova, Wrocław 201 7, ss. 862, il. 884

Panorama sztuki barokowej na Śląsku od wielu
lat raziła brakiem syntetycznego opracowania
dziejów malarstwa. Badania podejmowane ze
szczególną intensywnością w ostatnich dekadach
budziły nadzieje na wypełnienie tej dotkliwej luki.
Doczekały się one spełnienia w postaci monumen-
talnego dzieła zrealizowanego przez zespół naukow-
ców z ośrodków Dolnego i Górnego Śląska pod kie-
runkiem Andrzeja Kozieła. Publikację poprzedziła
inwentaryzacja, która ujawniła istnienie ponad dzie-
sięciu tysięcy obrazów i malowideł, potwierdzając
tezę o „ogromnym skoku ilościowym i jakościo-
wym" dzieł malarzy, pracujących na Śląsku doby
baroku.
Jako główny cel publikacji wskazano „całościo-
wą prezentację artystycznego i kulturowego feno-
menu, jakim było malarstwo na Śląsku w dobie ba-
roku". Geograficzne ramy syntezy wyznaczone
zostały przez granice krainy w dobie habsburskiego
panowania. Lektura tekstu ujawnia pewne odstęp-
stwo od tej reguły - uwzględniono enklawy moraw-
skie na Górnym Śląsku, co umożliwiło zaistnienie
na kartach książki artystom reprezentowanym wy-
łącznie przez obrazy znajdujące się w tych lokaliza-
cjach1. Przyjęcie terytorialnego zakresu właściwego
omawianej epoce korzystnie wyróżnia opracowanie
na tle wcześniejszych publikacji, w których nierzad-
ko dopuszczano się anachronizmu, poruszając się po
obszarach wyznaczonych przez współczesne auto-
rom podziały administracyjne2.
Książka składa się z dwóch części. Pierwsza, au-
torstwa Andrzeja Kozieła, stanowiąca przekrojowe
omówienie artystycznych zjawisk, obejmuje wstęp,
cztery rozdziały oraz zakończenie. Drugą stanowi ka-

1 Są to Johann Kaspar Sing, którego obraz znajduje się w
kościele w Kietrzu, oraz bliżej nieznany N. Sebastini, au-
tor dwóch płócien w kościele w Osobłodze.

2 Do najbardziej rażących przykładów należy książka, któ-


MALAR
STWO
BAROKO

WE naft,
'ĆL,SKU &
ИЯ&аГ^

talog, w którym w układzie alfabetycznym zaprezen-
towano biogramy artystów oraz wymieniono ich pra-
ce na terenie Śląska - osobno zachowane i niezacho-
wane lub zaginione - wskazując, na ile to możliwe,
ich lokalizację, określając technikę wykonania, wy-
miary, ikonografię, datę powstania, pochodzenie oraz
przytaczając sygnaturę i inne inskrypcje towarzyszą-
ce malarskiemu przedstawieniu. Na końcu każdego
z haseł zamieszczono zestawienie źródeł i literatury.
rej ramy geograficzne wyznaczyły granice województwa
opolskiego z lat 1950-1975; Tadeusz CHRZANOWSKI,
Marian KORNECKI, Sztuka Śląska Opolskiego, Kraków
1974.