Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (80.2018)

239

GRAŻYNA REGULSKA
Warszawa, Instytut Sztuki PAN
Późnogotycki kielich mszalny
z daru plebana Tomasza

Bardzo niedawno, bo w 2015 r., w ka-
tolickim kościele parafialnym św.
Anny w Neuenkirchen koło Stein-
furtu (w Nadrenii Północnej-Westfalii) od-
nalazł się późnogotycki, lecz zupełnie dotąd
nieznany i niezbyt dobrze zachowany, zaby-
tek złotnictwa poznańskiego (il. 1-3)1. Jest
nim srebrny i grubo, jeśli się wolno tak wy-
razić, w całości pozłacany kielich mszalny,
na kryzie stopy ozdobiony minuskułową in-
skrypcją fundacyjną, która zaświadcza, że
mamy tu do czynienia z dziełem od samego
początku przeznaczonym dla kościoła pa-
rafialnego św. Marcina za murami Pozna-
nia, a powstałym w roku 1483, z inicjatywy
i na specjalne zlecenie plebana tej świątyni,
szlachetnego Tomasza z Wielawsi. I, jak
niejedna z dużej grupy podobnych inskryp-
cji na średniowiecznych naczyniach lub
sprzętach liturgicznych, wzywa do modlit-
wy za jego fundatora: + hon[orabi]lis +
mu[giste]r + thomas + wyelawyeszky +
p/[e]b[an]us +ad + s[ancti] + martini + extra
+ poz[nania]m + [com]par[av]it + hune +
calicem + pro + eadem + ec[c]lesia + orate
+ pro + eo 1483.
Parafia i kościół św. Marcina za murami
istniały już w 1252 r., gdy książę wielko-
polski Przemysł I oraz biskup poznański


1. Neuenkirchen,
kościół parafialny św. Anny.
Kielich z daru plebana Tomasza,
1483 r.

1 Za udostępnienie fotografii tego zabytku serdecznie dziękuję Panom Profesorom Johannowi Michaelowi FRITZOWI

i Piotrowi SKUBISZEWSKIEMU.