DOI issue:
Nr. 2
DOI article:Artykuły
DOI article:Regulska, Grażyna: Późnogotycki kielich mszalny z daru plebana Tomasza
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71010#0251
PÓŹNOGOTYCKI KIELICH MSZALNY Z DARU PLEBANA TOMASZA
245
13. Neuenkirchen, kościół parafialny św. Anny. Kielich z daru plebana Tomasza, 1483 r. - nodus
zawierającą ponadto opisy Męki Pańskiej i wycenioną na półtorej grzywny. W 1478 r. od
Stanisława z Pleszewa, kanonika katedry poznańskiej i prepozyta kolegiaty uniejowskiej,
któremu pożyczył 25 florenów i 14 grzywien, wziął w zastaw dwa srebrne kielichy mszal-
ne i jeden srebrny relikwiarz oraz jakiś złom srebrny. W roku 1481 wymieniony został jako
notariusz w konsystorzu poznańskim, rok później - jako altarysta w kościele parafialnym
Wszystkich Świętych w swojej dziedzicznej Wielawsi w ówczesnym powiecie pyzdrskim4.
Wieś tę (obecnie Wielowieś w powiecie krotoszyńskim), po śmierci rodzonego brata Miko-
łaja, sprzedał w 1485 r. biskupowi poznańskiemu Urielowi z Górki, a w zamian dostał
czwartą część Modrakowa oraz 800 florenów. Wtedy też od biskupa Uriela kupił czynsz
roczny w wysokości 16 grzywien na dochodach z Dopiewa i w roku następnym zapisał go
kościołowi św. Marcina oraz przyszłym plebanom tej świątyni, fundując tak zwane minis-
terium przy głównym ołtarzu. W roku 1496 podarował jej jeszcze 2 grzywny rocznego
czynszu, kupionego na należącej do szlachetnego Mikołaja Nowomiejskiego części No-
wego Miasta (obecnie Mieścisko w powiecie gnieźnieńskim). Ze wspomnianego czynszu
5 wiardunków przeznaczył na modlitwy za dobrodziejów kościoła, zarówno zmarłych,
jak i żyjących, a 3 wiardunki - dla rektora świętomarcińskiej szkoły parafialnej. Rektor
szkoły otrzymywał w dodatku 1 grzywnę rocznego czynszu, kupionego przez plebana
Tomasza u młynarza Marcina Wawrzynka na jego dochodach z młyna nad rzeką Cybiną.
W tym samym, 1496 r. pleban Tomasz oraz wikariusz Szymon występowali jako egzeku-
torzy testamentu zmarłej Anastazji, wdowy po Macieju stelmachu, która kościołowi
4 O Wielowsi (dawniej Wielawsi w powiecie pyzdrskim) i tamtejszym kościele parafialnym Wszystkich Świętych zob.
m.in. Edmund CALLIER, Powiat pyzdrski w XVI stuleciu. Szkic geograficzno-historyczny, Poznań 1888, s. 291-292
oraz Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, t. V: Woj. poznańskie, z 11: Pow. krotoszyński, oprac. Zofia i Janusz
KĘBŁOWSCY, Warszawa 1973, s. 58-59.
245
13. Neuenkirchen, kościół parafialny św. Anny. Kielich z daru plebana Tomasza, 1483 r. - nodus
zawierającą ponadto opisy Męki Pańskiej i wycenioną na półtorej grzywny. W 1478 r. od
Stanisława z Pleszewa, kanonika katedry poznańskiej i prepozyta kolegiaty uniejowskiej,
któremu pożyczył 25 florenów i 14 grzywien, wziął w zastaw dwa srebrne kielichy mszal-
ne i jeden srebrny relikwiarz oraz jakiś złom srebrny. W roku 1481 wymieniony został jako
notariusz w konsystorzu poznańskim, rok później - jako altarysta w kościele parafialnym
Wszystkich Świętych w swojej dziedzicznej Wielawsi w ówczesnym powiecie pyzdrskim4.
Wieś tę (obecnie Wielowieś w powiecie krotoszyńskim), po śmierci rodzonego brata Miko-
łaja, sprzedał w 1485 r. biskupowi poznańskiemu Urielowi z Górki, a w zamian dostał
czwartą część Modrakowa oraz 800 florenów. Wtedy też od biskupa Uriela kupił czynsz
roczny w wysokości 16 grzywien na dochodach z Dopiewa i w roku następnym zapisał go
kościołowi św. Marcina oraz przyszłym plebanom tej świątyni, fundując tak zwane minis-
terium przy głównym ołtarzu. W roku 1496 podarował jej jeszcze 2 grzywny rocznego
czynszu, kupionego na należącej do szlachetnego Mikołaja Nowomiejskiego części No-
wego Miasta (obecnie Mieścisko w powiecie gnieźnieńskim). Ze wspomnianego czynszu
5 wiardunków przeznaczył na modlitwy za dobrodziejów kościoła, zarówno zmarłych,
jak i żyjących, a 3 wiardunki - dla rektora świętomarcińskiej szkoły parafialnej. Rektor
szkoły otrzymywał w dodatku 1 grzywnę rocznego czynszu, kupionego przez plebana
Tomasza u młynarza Marcina Wawrzynka na jego dochodach z młyna nad rzeką Cybiną.
W tym samym, 1496 r. pleban Tomasz oraz wikariusz Szymon występowali jako egzeku-
torzy testamentu zmarłej Anastazji, wdowy po Macieju stelmachu, która kościołowi
4 O Wielowsi (dawniej Wielawsi w powiecie pyzdrskim) i tamtejszym kościele parafialnym Wszystkich Świętych zob.
m.in. Edmund CALLIER, Powiat pyzdrski w XVI stuleciu. Szkic geograficzno-historyczny, Poznań 1888, s. 291-292
oraz Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, t. V: Woj. poznańskie, z 11: Pow. krotoszyński, oprac. Zofia i Janusz
KĘBŁOWSCY, Warszawa 1973, s. 58-59.