Instytut Sztuki (Warschau) [Editor]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Editor]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Editor]: Biuletyn Historii Sztuki (80.2018)

872

Tadeusz Zadrożny

212
&c6iauer Χίηιαηαφ auf bas )abr 1495
Sohfónitt, 41,2Χ28,1 cni. Qtebrurft bci OJregor Q%ttiger in feimig. ^crt ctwae fefóabigt.
ЭДе unterer Kbffytufi ein ,ol,rfd)ttitt, auf bem man in ber $Ritte ^erfur fe$t. Stents unb
linfe von фт fteben nrсi Fitter mit 23annern unb bem ЯВадеп ber Gtabt Breslau.
Meta befiibit cin 2(r# ben фик cince ftanfen, tints betra^tet ein anberer 'Лги cin
„arnglae gegen bas £idn. 3nwi nxitere Matter befinben fid )in feningrab unb in e^rimm
(^Bartbegau).
Kus ber Jagidlonifdxn SBibliotlxf, frafau.
8. Sichergestellte Kunstwerke im Generalgouvemement, egzemplarz kontrolny z adnotacjami,
nota 212, Zbiory Specjalne IS PAN, Warszawa. Repr. Piotr Jamski

pozycja właściwie zamyka stan badań nad obiektem w okresie poprzedzającym wybuch
drugiej wojny światowej. Z przeglądu wynika, że na kolejnych etapach pojawiały się cha-
rakterystyczne błędne ścieżki interpretacyjne, które dziś pozwalają jednoznacznie wska-
zać źródła, z których czerpali informację i inspirację ci, którzy ten obiekt w jakiś sposób
musieli zdefiniować, zinwentaryzować lub coś o nim napisać, jak choćby autorzy not
w katalogu Sichergestellte Kunstwerke im Generalgouvernement, sprawozdaniu z grabie-
ży polskich kolekcji artystycznych w pierwszej połowie 1940 r.
Notę poświęconą opisywanemu almanachowi wrocławskiemu na rok 1495 w katalogu
Sichergestellte Kunstwerke im Generalgouvernement umieszczono w dziale Graphik und
Handzeichnungen wjego części drugiej zatytułowanej Holzschnitte i opatrzono numerem
212 (il. 8). Idąc śladem Ameisenowej, dano w tym wypadku pierwszeństwo dekoracyjne-
mu drzeworytowi i zakwalifikowano ten druk jako inkunabuł graficzny36. Opis brzmiał:
Breslauer Almanach auf das Jahr 1495
Holzschnitt, 41,2 x 28,1 cm. Gedruckt bei Gregor Bóttiger in Leipzig. Text etwas
beschadigt. Als unterer AbschluB ein Holzschnitt, auf dem man in der Mitte Merkur sieht.
Rechts und links von ihm stehen zwei Ritter mit Bannern und dem Wappen der Stadt
Breslau. Rechts befuhlt ein Arzt den Puls eines Kranken, links betrachtet ein anderer Arzt
ein Harnglas gegen das Licht. Zwei weitere Blatter befinden sich in Leningrad und in
Schrimm (Warthegau).
Aus der Jagiellonischen Bibliothek. Krakau

tłoczenia; po jednej stronie zachował się fragment charakterystycznego wizerunku Merkurego, u którego stóp rozłożono

trzy tarcze herbowe Wrocławia, a wraz z nim jeden rycerz trzymający sztandar z lwem i medyk unoszący naczynie

z moczem, a na drugiej - wizerunek drzeworytniczy Jowisza i Marsa z prognostyku wrocławskiego na rok 1497 Walen-

tego z Zielonej Góry; zob. Ludmila KISELEVA, „Neue Wiegendrucke in der Bibliothek der Akademie der Wissenscha-

ften der UdSRR", Beitrdge zur Inkunabelkunde, 1967, 3, F. 3, s. 147-149, il. 34, 35; w 2004 r. Falk Eisermann podjął

próbę zestawienia i uporządkowania wszystkich odmian druków ulotnych powstałych w XV w. w kręgu Świętego

Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, w tym także omawianych almanachów; zob. Falk EISERMANN, Verze-

ichnis der typographischen Einblattdrucke des 15. Jahrhunderts im Heiligen Romischen Reich Deutscher Nation. VE

15. Wiesbaden 2004, Bd. 1, s. 211-213, nr kat. Α-407-Α-411, praesertim, s. 211, 213, nr kat. Α-407, Α-411.

36 Taką też kategorię przyjęto na karcie 15. rejestru „zabezpieczeń": [poz. 5] Breslauer Almanach 1495. Holzschnitt Inv.
Vol. 1979, ale karta ta podpisana z upoważnienia Generalnego Gubernatora przez Wernera Kudlicha została opatrzona
dość późną datą 31 V 1940 r.