Malarz Joseph Prechtl

53

Po raz pierwszy morawski artysta zawitał w Krakowie w czerwcu 1757 r., by w ciągu
trzech miesięcy stworzyć fresk na sklepieniu nawy. Za jego kolejnej bytności, od kwietnia
do września 1758 r., powstała dekoracja sklepienia prezbiterium i flankujących je kaplic
oraz iluzjonistyczne nastawy ołtarza głównego i sześciu ołtarzy w kaplicach bocznych:
„caeteri vero fratres protunc capellas minores Ecclesiae depingebant", „maioris altaris
pictura finita est", „integra quoque Ecclesia cum altaribus collateralibus sex depicta est,
insuper hisce diebus Septembris duas minores capellas proximas maiori [...] depinxit
Dominus Piltz"29. Z dużą dozą prawdopodobieństwa można przyjąć, że słowo „fratres"
w pierwszym z przytoczonych passusów odnosi się do Josepha Prechtla oraz Józefa Wła-
dysława Modelskiego, w zakonie brata Krzysztofa od św. Józefa, jako że tylko przy ich
nazwiskach oraz Bawarczyka Wolfganga Buchnera (vel Bachnera), w zakonie brata Da-
mazego od św. Wolfganga, urodzonego w 1756 r., w Liber vitae et mortis, w rubryce
zawód pojawia się określenie „pictor"30. Według tego samego źródła Modelski został
przyjęty do zakonu w Krakowie w 1758 r., być może dopiero 23 grudnia31, jest jednak
bardzo prawdopodobne, że już wcześniej był związany z tamtejszym klasztorem. Otóż
z biogramu brata Ignacego od św. Leopolda (in saeculo Ignatza Prechtla), zamieszczone-
go w protocollum konwentu krakowskiego, wiadomo, że kandydaci na braci laików przed
oficjalnym wstąpieniem do zakonu (określanym jako „susceptio habitum" lub „susceptio
caputium"), odbywali swego rodzaju okres próbny, w czasie którego nosili błękitny ha-
bit32. Za tym, że brat Józef od św. Teresy w 1758 r. brał udział w pracach nad dekoracją
krakowskiej świątyni, przemawia także informacja zawarta w jego nekrologu: praeter
innumeras icones, Ecclesias nostras Cracoviensem, Thomasoviensem, Berestecensem et
Brahiloviensem, ас Bibliothecam Luceoriensempulcherrime depinxit („oprócz niezliczo-
nych obrazów kościoły nasze krakowski, tomaszowski, berestecki i brahiłowski oraz bi-
bliotekę łucką pięknie pomalował")33.
Zbieżność nazwisk wspomnianego wyżej Ignatza Prechtla, urodzonego w październi-
ku 1738 r., oraz starszego o półtora roku Josepha, z całą pewnością nie jest przypadkowa,
zważywszy, że obydwaj pochodzili z Wiednia i zostali ochrzczeni w tej samej parafii.
Jeśliby przyjąć, że byli braćmi, oznaczałoby to, że Ignatz, z zawodu rzeźbiarz, zgodnie
z powszechnym zwyczajem poszedł w ślady ojca. 30 października 1757 r. w Krakowie

Redemptionis Captivorum..., 1692-1797, k. 30r. Szczegółowe omówienie zawartych w Protocollum informacji na te-

mat prac nad polichromią świątyni zob. Agnieszka LAGUNA-CHEVILLOTTE, „Freski Józefa Franciszka Piltza

w dawnym kościele oo. Trynitarzy w Krakowie", Modus. Prace z historii sztuki, 6:2005, s. 25-26, 29.

29 BJ, rkps 5488: Protocollum..., k. 32v-33r.

30 Monumenta..., s. 48-49, poz. 246, s. 102-103, poz. 569.

31 W katalogu zakonnym odnotowano jedynie rok i dzień, pomijając nazwę miesiąca. Za tym, że chodzi o datę 23 XII,
przemawia fakt, iż tego dnia w krakowskim klasztorze przyjął habit Ignatz Prechtl, razem z którym w 1759 r. Józef
Władysław Modelski został skierowany do nowicjatu we Lwowie: obydwaj złożyli śluby zakonne 9 III 1760 r.; zob.
ibid., s. 48-49, poz. 245 i 246.

32 BJ, rkps 5488: Protocollum..., k. 144r: Postea crescente aetate, non magis in arte statuaria quam virtute excultus, ad
perfectiora semper adhelans, S. Ordinem Nostrum ingredi aspirare coepit ac voti compas factus, coelestem nostrum
habitum pro statu laicali suscepit in hoc Conventu Casimirensi ad Cracoviam A(nn)o 1757 die 30 8br(is) ubi exempla-
rissime integrum fere annum agens, de more Religionis suscepto in eodem Conventu A(nn)o 1758 die 23 10br(is)
caputio, Leopoli ad Aedes S. Nicolai perrexit, transactique ibi duobos probationis annis solemnia Religionis nuncupa-
vit Vota Anno 1760 die 9 Martii atque ex obedientia iterum Cracoviam amandatus, plura pro gloria Dei, et decore
eiusdem loci Ecclesiae, arte sua perfecit, ac in variis obeundis Religionis servitiis plurimum laboravit, semper tamen
comis, patiens, ac benignus permansit [podkreślenia - M.S.S.].

33 Monumenta..., s. 162. Por. ibid., s. 82-83, poz. 435: Eleganti pictura adornavit Ecclesias Thomasoviensem, Bereste-
censem, Brahiloviensem („Eleganckim malarstwem ozdobił kościoły tomaszowski, berestecki, brahiłowski").