Almanach wrocławski na rok 1495 w katalogu Sichergestellte Kunstwerke

863

3. Sichergestellte
Kunstwerke im
Generalgouvernement,
wstęp do katalogu-
sprawozdania, Zbiory
Specjalne IS PAN,
Warszawa.
Repr. Piotr Jamski

Ли, (5nmt Kr ФегогКшпд Кб &пега(догагпедге fiir № Kirsten
vohiiidKu debietc тот i6. 12. 1939 fonntc Kr eciiKrKauftragtc fur Ыс
eidxnmg Kr .Ruuft· unb Multurgutcr innerbalb tal Гсфе ЭДоппип faft
Ku gefanten Munftbefa Кб tabes erfaffen, mit finer cin^cii Muenabrne:
Kr vlamifdxn %Klinfolgc nue Kr Mrafaucr 'Burg. Zen lenten ШМ,
riditen uifolqe KfiuKt fid) Nefe in franfreieb, fo Kń cine подпади*
eidwrlKlIunq mfylid) fcin wirb.
Jfyanb in „mb mit Kr IBergungetatigfeit ging bit wiffenfctoftlidK 0%#
arKirung Kr ffunftgiitcr. Tae (Ergebnie ift nieKrgelegt im Catalog famt
QMlbbeiUgen, Kr ben Haren "Beroeie fur bie Turd,Singling Ke Oftene
burd) ben Kutfdxn .Rultunvillru erbringt.
'Bon finer fclbfidnNgen volniftben Runftentwieflung in Kn biftcrifdxn
etiktefyn ш foredxn eriibrigt fid). & gibt e^fyfungen Kutfdxn %·
priigee, unb ее gibt beUrinbifdx oKr vldmifdx OBerfe, bie forem ganku drift
unb Gbarafter natb gleidrfnlle nidus anKree tum Zuebrud bringen Me
Kutfdxe OBefen unb beutfdx .Rulturfraft. franwfifdx# unb 3tnlienifdx#
ift in Кг ЭЪиКгщЫ.
Ter (frbaltungewftnnb Kr fidxrgefteUten Runftgiiter metr faft burdrag
fcblecbt. Turd, iiKrftiirtte Okrgung feitene Кг фоки tor Xriegeauebrud)
unb burd, cine meit uirucfreicbenK 'BrrmibrIoiung finb eduKu aUcr Krt
rniftanKn, bie eine rafdx Mbbilfe forKrten. & wurben bober in .Rrafau
unb OBorffyu eigene iXeftourienmgsmerfftiitten eingeriduct, urn bie ХищЪ
trcrfe finer ibrer SBebeutung eurforedwuKn pfiege unuftibren.
Ter .Ratalog entbait eine Cualitatenuekie nad, tan 'IRafiiiab Kr fubreuKn
Kutfeben ЯПиГееп. 'Veruigtid) Knirffiduigt ift bie Kutfdx Runtt unb allee,
was innerbalb Kr gefamtairopiiifdkn .Ruuftentwiflung Dicing befist.
Tie Numfaurer, #κΙ& аийстЫЬ jour C@litat&ra#kfc febra, wurtai dritbfad# m&n&fflifr
brarbehrt, feufy^rt mb s 'Qrluft Lr &fabrNmg до&Ьж.

tem6. Almanach wrocławski na rok 1495 (il. 3) ma charakter typowy dla swego gatunku:
został jednostronnie wytłoczony na jednej karcie o wymiarach 408><281 mm, czyli dużej

online: http://www.bl.uk/catalogues/istc/ [dostęp: 10 IV 2018]; ponieważ krakowski egzemplarz ogłoszono stratą wo-
jenną (Inkunabuły Biblioteki Jagiellońskiej = Icunabula Bibliothecae Jagellonicae Cracoviensis, oprac. Anna LEWIC-
KA-KAMIŃSKA, współpraca Helena FRIEDBERG, Maria KOWALCZYK, Ludwika TABEAU, Kraków 1962,

s. XIX, 25, nr kat. 401), baza ISTG BL nie wymienia go wśród kopii inkunabułu dostępnych w zbiorach publicznych,
został on jednak uwzględniony pośrednio w odwołaniach bibliograficznych i wśród źródeł przekazów ikonograficz-
nych; atrybucję przyjęto na podstawie hipotezy Carla Wehmera, który wysunął ją w 1935 r., prezentując fragment

inkunabułu z berlińskiej Staatsbibliothek - były to dwie części jednego almanachu, obliczonego dla Wrocławia na rok

1495 i wydanego po łacinie; podstawowym argumentem przemawiającym za autorstwem augustianina Walentego był

dla Wehmera fakt, że w kolejnym roku imię tego autora zostało podane w kontekście almanachu na rok 1496, obliczo-
nego także dla Wrocławia i drukowanego w tej samej lipskiej oficynie Gregora Bóttgera; Carl WEHMER„Zwei seltene
Aderlabkalender des XV. Jahrhunderts", Beitrdge zur Inkunabelkunde, N.E 1: 1935, s. 114, il. 1; o jednym z prognosty-
ków brata Walentego z Zielonej Góry zob. Bronisław KOCOWSKI, „Śląskie studia inkunabulistyczne", [w:] Bronisław
KOCOWSKI, Marta BURBIANKA, Karol GŁOMBIOWSKI, Z dziejów książki na Śląsku, Wrocław, 1953, s. 24 (Prace
Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, seria A, nr 52).

6 Dla zestawień bibliograficznych i związanej z tym obiektem literatury znamienna wydaje się rozbieżność zaintereso-
wań badawczych: rejestrujący i opisujący go specjaliści od inkunabułów przy całej skrupulatności analiz bibliograficz-
nych, filologicznych i typograficznych ledwie dostrzegali obecność drzeworytu, a specjaliści od dziejów grafiki
traktowali obiekt jako inkunabuł graficzny i wykazywali nikłe zainteresowanie dla formy druku i zawartości tekstu, co
widać choćby w zestawieniu: Gesamtkatalog der Wiegendrucke [dalej: GW lub GW ONLINE - w odniesieniu do
aktualizowanej bazy danych Staatsbibliothek zu Berlin - Preussischer Kulturbesitz], hrsg. v. der KOMMISSION FOR