Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Editor]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (3.1934-1935)

Ryc. 7. Gniezno. Katedra. Fragment płyty nagrobnej z końca XIII w. (?).
usunięto międzywieżowe rumowisko pod t. zw. starym Kapitularzem,
dochodząc w dwu metrach głębokości do pierwotnego poziomu
kościoła romańskiego. W południowym narożniku odkopano ko-
lumnę romańską z piaskowca, na której opierało się widocznie
sklepienie (ryc. 3), które w bocznych wieżach zachowało wyraźne
jeszcze ślady i odpowiednie w narożnikach konsole. Brak kolumny
w przeciwległym narożniku tłumaczy się tern, że pogrubiając pod-
czas gotyckiej przebudowy ścianę, w której urządzono schody,
filar widocznie w mur włączono. Najznaczniejsza część tego archi-
tektonicznego zabytku pozostała jednakowoż na frontowej ścianie,
ale nie w samym środku ściany, wywołując wrażenie pozostałej
połowy dość bogatego portalu (ryc. 4), którego wszakże w tern
miejscu nigdy nie było. Pomysły rekonstrukcji tej empory, połą-
czonej w całej szerokości z główną nawą kościoła, będącą wów-
czas na tym samym poziomie, do zadawalającego wyniku dotąd
nie doprowadziły.
Mimo rozległych badań nie spotkano się aż do tego czasu z zu-
pełnie pewnemi śladami przedromańskiej architektury. Rewelacyjne
odkrycia czekały nas dopiero w środku głównej nawy w pobliżu
Konfesji św. Wojciecha. Pracujący doszli tu do najstarszych części
fundamentów, nie stojących w żadnym związku z kościołem romań-
skim. W poprzek głównej nawy ciągnęły się dość dobrze zacho-
wane zręby kamiennego rriuru o 2.50 m. grubości, wyginającego
się w szerokim półkolu od filara do filara (por. plan katedry).
Od strony północnej ginął ten mur w substrukcji gotyckiego fila-
ra, w pewnej części na nim osadzonego.
Od strony południowej istniała przerwa, upoważniająca do
przypuszczenia, że tu było wejście: leżały bowiem poziomo obok
siebie trzy płyty 22 cm. grubości (na planie lit. a), z których pier-

14