DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Recenzje
DOI Artikel:Piotrowski, R.: [Rezension von: Henryk Jasieński, "Dawna kamienica krakowska jej układ i wnętrze", Bibljoteka krakowska Nr. 83]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37720#0062
RECENZJE
HENRYK JASIEŃSKI: „Dawna kamienica krakowska jej układ
i wnętrze". Bibljoteka krakowska Nr. 83. Kraków 1934.
W ocenie krytycznej książki Henryka Jasieńskiego o dawnych
domach krakowskich sprawia dużą trudność znalezienie właściwego
podejścia nie do samego tematu, ale do sposobu w jaki ten te-
mat został ujęty. W tytule mamy zapowiedziany pewnego rodzaju
szkic historyczny. W treści natomiast, konkretny współczesny pro-
blem mieszkania tak silnie pociąga autora, że strona historyczna
służy mu raczej za punkt wyjścia, za pryzmat, w którym przeła-
mują się jedynie poglądy jego na dzisiejsze mieszkanie w współ-
czesnym organizmie miejskim i na rolę architekta w tej dziedzinie.
To sprawia, że książki tej nie można ujmować jako studjum
historycznego. Brak tu należytego związania rozpatrywanych objek-
tów już nietylko z datami, lecz nawet z bliżej określoną epoką.
Terminem „dawna kamienica krakowska” zostały objęte pew-
ne zgrupowania domów raczej terytorjalnie według ich rozmie-
szczenia, a nie wedle dat ich powstania. Z całego ich kompleksu
wyrwano i wzięto pod obserwację bądź pojedyncze objekty, bądź
całe zespoły, szeregując je obok siebie na podstawie podobień-
stwa w rozwiązaniu pewnych elementów.
Nie otrzymujemy więc chronologicznego obrazu losów kamie-
nicy. Mówiąc o chronologicznym obrazie nie mamy na myśli usta-
lania pewnych dat jedynie dla usystematyzowania w czasie powsta-
nia lub przebudowy tego czy innego budynku, lecz związanie się
z pewnym okresem historycznym, co pozwoliłoby na zrozumienie
przyczyn zewnętrznych, warunkujących powstawanie lub przemiany
w wykształceniu przestrzennem budowli.
Ponieważ zaś zarówno materjał zebrany przez autora, jak
i sprawy poruszone przez niego są zbyt poważne, by można trak-
tować je jako zbiór luźnych obserwacyj, przeto wysuwa się ko-
nieczność założenia jakiejś koncepcji programowej, pozwalającej
na krytyczną ocenę tej pracy.
Te właśnie względy skłaniają nas do ujęcia omawianej książ- -
ki jako usiłowania zaktualizowania dawnych rozwiązań domu miesz-
kalnego, przez wybranie z nich pewnych wartości stałych, nieza-
leżnych od epoki, a tern samem mogących wejść do opracowań
architektonicznych dzisiejszego mieszkania, jako czynniki pozytywne
i twórcze.
Mam poważne wątpliwości, czy właściwem jest szukanie na tej
drodze praktycznych rozwiązań zadań wysuwanych przez zagadnie-
51
HENRYK JASIEŃSKI: „Dawna kamienica krakowska jej układ
i wnętrze". Bibljoteka krakowska Nr. 83. Kraków 1934.
W ocenie krytycznej książki Henryka Jasieńskiego o dawnych
domach krakowskich sprawia dużą trudność znalezienie właściwego
podejścia nie do samego tematu, ale do sposobu w jaki ten te-
mat został ujęty. W tytule mamy zapowiedziany pewnego rodzaju
szkic historyczny. W treści natomiast, konkretny współczesny pro-
blem mieszkania tak silnie pociąga autora, że strona historyczna
służy mu raczej za punkt wyjścia, za pryzmat, w którym przeła-
mują się jedynie poglądy jego na dzisiejsze mieszkanie w współ-
czesnym organizmie miejskim i na rolę architekta w tej dziedzinie.
To sprawia, że książki tej nie można ujmować jako studjum
historycznego. Brak tu należytego związania rozpatrywanych objek-
tów już nietylko z datami, lecz nawet z bliżej określoną epoką.
Terminem „dawna kamienica krakowska” zostały objęte pew-
ne zgrupowania domów raczej terytorjalnie według ich rozmie-
szczenia, a nie wedle dat ich powstania. Z całego ich kompleksu
wyrwano i wzięto pod obserwację bądź pojedyncze objekty, bądź
całe zespoły, szeregując je obok siebie na podstawie podobień-
stwa w rozwiązaniu pewnych elementów.
Nie otrzymujemy więc chronologicznego obrazu losów kamie-
nicy. Mówiąc o chronologicznym obrazie nie mamy na myśli usta-
lania pewnych dat jedynie dla usystematyzowania w czasie powsta-
nia lub przebudowy tego czy innego budynku, lecz związanie się
z pewnym okresem historycznym, co pozwoliłoby na zrozumienie
przyczyn zewnętrznych, warunkujących powstawanie lub przemiany
w wykształceniu przestrzennem budowli.
Ponieważ zaś zarówno materjał zebrany przez autora, jak
i sprawy poruszone przez niego są zbyt poważne, by można trak-
tować je jako zbiór luźnych obserwacyj, przeto wysuwa się ko-
nieczność założenia jakiejś koncepcji programowej, pozwalającej
na krytyczną ocenę tej pracy.
Te właśnie względy skłaniają nas do ujęcia omawianej książ- -
ki jako usiłowania zaktualizowania dawnych rozwiązań domu miesz-
kalnego, przez wybranie z nich pewnych wartości stałych, nieza-
leżnych od epoki, a tern samem mogących wejść do opracowań
architektonicznych dzisiejszego mieszkania, jako czynniki pozytywne
i twórcze.
Mam poważne wątpliwości, czy właściwem jest szukanie na tej
drodze praktycznych rozwiązań zadań wysuwanych przez zagadnie-
51