DOI Heft:
Nr. 3
DOI Artikel:Recenzje
DOI Artikel:Dettloff, Szczęsny: [Rezension von: Michał Walicki, Stilstufen der gotischen Tafelmalerei in Polen im XV Jahrhundert (Geschichtliche Grundlagen und formale Systematik)]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37720#0275
RECENZJE
MICHAŁ WALICKI:— Stilstufen der gotischen Tafel-
malerei in Polen im XV Jahrhundert (Geschichtliche Grundlagen
und formale Systematik). Warszawa 1933. 8°—-str. 45 + XX tablic.
Pracę Walickiego wydrukowano narazie tylko jako skrót nie-
miecki obszerniejszej rozprawy polskiej. Stąd krytykowi niełatwo
zająć zdecydowane stanowisko wobec licznych zagadnień naszego
malarstwa średniowiecznego, jakie autor w tern streszczeniu po-
rusza — nawet przy tak obfitej literaturze, jaką podaje W. przy
końcu książki. Jeżeli mimo to już dziś podejmuję się omówienia
tej rozprawy niezwykle zajmującej, czynię to ze względu na waż-
ność tego przedsięwzięcia naukowego, pierwszego u nas w tej roz-
ciągłości w syntetycznem przedstawieniu kwestji.
Wiadomo, jak bardzo chroma nasza polska medjewistyka ar-
tystyczna z powodu braku wyczerpującego materjału tak zabytko-
wego, jak niemniej i archiwalnego, mimo dość licznych już prac
przygotowawczych. Do niedawna jeszcze w polskiej h i sto rj i sztuki
zasłaniało nam widok na szersze horyzonty rozdarcie naszej Ojczy-
zny, a wpływy nauki obcej, od naszej mniej obeznanej z istotą
polskiej kultury artystycznej, a nawet próbującej wniknąć głębiej
w jej podstawowe czynniki, kazały nam szukać wszędzie obcego
wzlotu twórczego. I dziś jeszcze niestety — wskutek niepomyślnych
dla naszej nauki warunków — brak nam dostatecznego a niezbęd-
nego materjału, który pozwoliłby wszechstronnie oświetlić nasz włas-
ny dorobek artystyczny wieków minionych i włączyć go jako równy
do sztuki zagranicznej.
To też praca Walickiego, z jej nastawieniem syntetycznem do
polskiego malarstwa gotyckiego ukazała się w samą porę, ażeby
nareszcie można pomyśleć o wykreśleniu z nomenklatury niemiec-
kiej historji sztuki takiej krzywdzącej naszą kulturę średniowieczną
nazwy, jaką jest „der Koloniale Osten” (Losznitzer, Pinder, Dinklage),
zrównującą ją nieledwie z ową drażniące „polnische Wirtschaft”
w znaczenin społecznem i ekonomicznem.
Autor rozprawy podjął się zadania nielada. Sam fakt jednakże,
że zbadał sumiennie dla swej pracy, obejmującej ołtarzowe malar-
stwo gotyckie w Polsce od ostatniej ćwierci XIV w. do początku w.
XVI, a zatem okres ok. 150 lat, przeszło 90 objektów zabytkowych
w różnych częściach naszego kraju, nietylko świadczy o niezwykłej
pracowitości naszego uczonego, ale daję poważną rękojmię, ze można
polegać w wysokiej mierze na trafności jego spostrzeżeń syntetycz-
264
MICHAŁ WALICKI:— Stilstufen der gotischen Tafel-
malerei in Polen im XV Jahrhundert (Geschichtliche Grundlagen
und formale Systematik). Warszawa 1933. 8°—-str. 45 + XX tablic.
Pracę Walickiego wydrukowano narazie tylko jako skrót nie-
miecki obszerniejszej rozprawy polskiej. Stąd krytykowi niełatwo
zająć zdecydowane stanowisko wobec licznych zagadnień naszego
malarstwa średniowiecznego, jakie autor w tern streszczeniu po-
rusza — nawet przy tak obfitej literaturze, jaką podaje W. przy
końcu książki. Jeżeli mimo to już dziś podejmuję się omówienia
tej rozprawy niezwykle zajmującej, czynię to ze względu na waż-
ność tego przedsięwzięcia naukowego, pierwszego u nas w tej roz-
ciągłości w syntetycznem przedstawieniu kwestji.
Wiadomo, jak bardzo chroma nasza polska medjewistyka ar-
tystyczna z powodu braku wyczerpującego materjału tak zabytko-
wego, jak niemniej i archiwalnego, mimo dość licznych już prac
przygotowawczych. Do niedawna jeszcze w polskiej h i sto rj i sztuki
zasłaniało nam widok na szersze horyzonty rozdarcie naszej Ojczy-
zny, a wpływy nauki obcej, od naszej mniej obeznanej z istotą
polskiej kultury artystycznej, a nawet próbującej wniknąć głębiej
w jej podstawowe czynniki, kazały nam szukać wszędzie obcego
wzlotu twórczego. I dziś jeszcze niestety — wskutek niepomyślnych
dla naszej nauki warunków — brak nam dostatecznego a niezbęd-
nego materjału, który pozwoliłby wszechstronnie oświetlić nasz włas-
ny dorobek artystyczny wieków minionych i włączyć go jako równy
do sztuki zagranicznej.
To też praca Walickiego, z jej nastawieniem syntetycznem do
polskiego malarstwa gotyckiego ukazała się w samą porę, ażeby
nareszcie można pomyśleć o wykreśleniu z nomenklatury niemiec-
kiej historji sztuki takiej krzywdzącej naszą kulturę średniowieczną
nazwy, jaką jest „der Koloniale Osten” (Losznitzer, Pinder, Dinklage),
zrównującą ją nieledwie z ową drażniące „polnische Wirtschaft”
w znaczenin społecznem i ekonomicznem.
Autor rozprawy podjął się zadania nielada. Sam fakt jednakże,
że zbadał sumiennie dla swej pracy, obejmującej ołtarzowe malar-
stwo gotyckie w Polsce od ostatniej ćwierci XIV w. do początku w.
XVI, a zatem okres ok. 150 lat, przeszło 90 objektów zabytkowych
w różnych częściach naszego kraju, nietylko świadczy o niezwykłej
pracowitości naszego uczonego, ale daję poważną rękojmię, ze można
polegać w wysokiej mierze na trafności jego spostrzeżeń syntetycz-
264