DOI Heft:
Nr. 3
DOI Artikel:Recenzje
DOI Artikel:Dettloff, Szczęsny: [Rezension von: Michał Walicki, Stilstufen der gotischen Tafelmalerei in Polen im XV Jahrhundert (Geschichtliche Grundlagen und formale Systematik)]
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.37720#0276
nych, przygotowanych zresztą poprzednio szeregiem prac mono-
graficznych.
Na wstępie rozprawy znajdujemy niezmiernie pożyteczne wyja-
śnienie, jakie to czynniki składały się na całokształt twórczości na-
szych malarzy średniowiecznych. Roztrząsa więc autor sprawę ich
narodowości, oraz próby podpisywania poszczególnych dzieł naz-
wiskami znanych nam skądinąd artystów. Poczem rozpatruje pod-
stawy zawodowego wykształcenia w polskiem średniowiecznem ma-
larstwie cechowem, takie, jak oddziaływania jakiejś znaczniejszej
pracowni, ksiąg wzorniczych, pobytu zagranicą naszych malarzy,
i rozpowszechnianych wzorów graficznych. Następuje w dwóch roz-
działach synteza rozwoju malarstwa polskiego od przełomu XIV na
XV w., w ustosunkowaniu jego do głównych prądów środkowo-
europejskich, synteza oparta na szeregu charakterystycznych prac
z różnych decydujących o obrazie naszej sztuki malarakiej środo-
wisk. Całość uzupełma wyczerpujący spis literatury, dotyczącej dzie-
jów późnogotyckiego malarstwa w ogólności; malarstwa w Polsce,
na Śląsku i Pomorzu, malarstwa węgierskiego i słowackiego oraz
jego łączności ze sztuką polską, malarstwa czeskiego, austrjackiego
i niemieckiego. Tekst objaśnia 20 tablic osobnych z 39 rycinami oraz
18 reprodukcji w tekście samym.
Jak już zaznaczyłem na wstępie, niepodobna mi rozpatrywać
tu dokładnie rozliczonych ważnych i podstawowych kwestyj, poru-
szonych w zwięzłem tylko streszczeniu, wcześniej, dopóki praca nie
ukaże się in extenso. Tern bardziej, że autor zapowiada tam, poza
wynikami badań chronologicznych i stylistycznych, także wyniki
swej pracy nad zagadnieniami kolorystycznemi i kompozycyjnemi
omawianych zabytków. Dopiero tak uzupełnionej w tekście pols-
kim rozprawie będzie można i trzeba poświęcić pełną uwagę, na
jaką swym charakterem zasługuje. Dziś zatem ograniczam się je-
dynie do wskazania na kilka niedopatrzeń czy usterek czysto for-
malnych oraz na kwestje zdaniem mojem sporne, w tym celu, ażeby,
jeśli to jeszcze możliwe, autor sam te pierwsze usunął ze skróco-
nego tekstu niemieckiego, o ile ten do rozprawy polskiej dołączony
zostanie, drugie zaś rozważył ponownie dla dobra pełnej już roz-
prawy polskiej.
Tych kwestyj spornych jest niedużo, a odnoszą się one wszyst-
kie do zabytków naszego malarstwa średniowiecznego z 2-ej poło-
wy XV-go w. Oto one:
Naprzód przyjmuje autor (str. 36) za pewne pochodzenie z Kra-
kowa „Pokłonu Trzech Króli” z Muz. Wielkop. w Poznaniu, prawdo-
podobnie na podstawie katalogu obrazów galerji Raczyńskich M.
Gumowskiego. Według tego katalogu obraz ten został istotnie na-
265
graficznych.
Na wstępie rozprawy znajdujemy niezmiernie pożyteczne wyja-
śnienie, jakie to czynniki składały się na całokształt twórczości na-
szych malarzy średniowiecznych. Roztrząsa więc autor sprawę ich
narodowości, oraz próby podpisywania poszczególnych dzieł naz-
wiskami znanych nam skądinąd artystów. Poczem rozpatruje pod-
stawy zawodowego wykształcenia w polskiem średniowiecznem ma-
larstwie cechowem, takie, jak oddziaływania jakiejś znaczniejszej
pracowni, ksiąg wzorniczych, pobytu zagranicą naszych malarzy,
i rozpowszechnianych wzorów graficznych. Następuje w dwóch roz-
działach synteza rozwoju malarstwa polskiego od przełomu XIV na
XV w., w ustosunkowaniu jego do głównych prądów środkowo-
europejskich, synteza oparta na szeregu charakterystycznych prac
z różnych decydujących o obrazie naszej sztuki malarakiej środo-
wisk. Całość uzupełma wyczerpujący spis literatury, dotyczącej dzie-
jów późnogotyckiego malarstwa w ogólności; malarstwa w Polsce,
na Śląsku i Pomorzu, malarstwa węgierskiego i słowackiego oraz
jego łączności ze sztuką polską, malarstwa czeskiego, austrjackiego
i niemieckiego. Tekst objaśnia 20 tablic osobnych z 39 rycinami oraz
18 reprodukcji w tekście samym.
Jak już zaznaczyłem na wstępie, niepodobna mi rozpatrywać
tu dokładnie rozliczonych ważnych i podstawowych kwestyj, poru-
szonych w zwięzłem tylko streszczeniu, wcześniej, dopóki praca nie
ukaże się in extenso. Tern bardziej, że autor zapowiada tam, poza
wynikami badań chronologicznych i stylistycznych, także wyniki
swej pracy nad zagadnieniami kolorystycznemi i kompozycyjnemi
omawianych zabytków. Dopiero tak uzupełnionej w tekście pols-
kim rozprawie będzie można i trzeba poświęcić pełną uwagę, na
jaką swym charakterem zasługuje. Dziś zatem ograniczam się je-
dynie do wskazania na kilka niedopatrzeń czy usterek czysto for-
malnych oraz na kwestje zdaniem mojem sporne, w tym celu, ażeby,
jeśli to jeszcze możliwe, autor sam te pierwsze usunął ze skróco-
nego tekstu niemieckiego, o ile ten do rozprawy polskiej dołączony
zostanie, drugie zaś rozważył ponownie dla dobra pełnej już roz-
prawy polskiej.
Tych kwestyj spornych jest niedużo, a odnoszą się one wszyst-
kie do zabytków naszego malarstwa średniowiecznego z 2-ej poło-
wy XV-go w. Oto one:
Naprzód przyjmuje autor (str. 36) za pewne pochodzenie z Kra-
kowa „Pokłonu Trzech Króli” z Muz. Wielkop. w Poznaniu, prawdo-
podobnie na podstawie katalogu obrazów galerji Raczyńskich M.
Gumowskiego. Według tego katalogu obraz ten został istotnie na-
265