DOI Heft:
Nr. 3
DOI Artikel:Zachwatowicz, Jan: Katedra gnieźnieńska. Gotycki system konstrukcyjny
DOI Artikel:Misiąg-Bochénska, Anna: Ze studjów nad gotycką rzeźbą architektoniczną w Polsce
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37720#0206
10 Por. Fr. Mączyński: Restauracja kościoła N. M. P. w Krakowie w roku
1926 — 29. Ochrona Zabytków Sztuki. Zeszyt 1 — 4, część I, str. 76 — 78.
Tylko w katedrze na Wawelu skarpy okazały się niewystarczające,
wobec czego dodano później łuki przyporowe. Por. Wojciechowski:
op. cit., str. 227.
11. Po Łuszczkiewiczu i Zubrzyckim stwierdza to Szyszko-Bohusz op. cit.,
str. 63.
12. Dobrą analizę i klasyfikację systemów przypór i luków podaje F. Be-
noit: op. cit., str. 264.
13. Otto Stiehl. Baksteinbauten in Norddeutschland und Danemark. Stutt-
gart 1923.
14. Motyw ten spotykamy w XIV w. w północnej Europie np. w katedrze
w ftntwerpji. Wnęki doprowadzone są zwykle do pasa podokiennego.
15. Dokładne rekonstrukcje i zdjęcia fot. okien i maswerków w następ.
N-rze Biuletynu..
16. Bynajmniej nie z granitu, jak błędnie podaje J. Kohte: Die Kunstdenk-
maler der Provinz Posen. Berlin 1897, t, IV, str. 80.
ANNA MISIĄG-BOCHEŃSKA (KRAKÓW) - ZE STUDJÓW NAD
GOTYCKĄ RZEŹBĄ ARCHITEKTONICZNĄ W POLSCE.
Jakkolwiek architektura gotycka rozwinęła się w Polsce już
w wieku XIII (budowle cysterskie, dominikańskie i franciszkańskie),
o właściwej gotyckiej rzeźbie architektonicznej w tym czasie nie
może być mowy; nie sprzyjała jej bowiem ani surowa reguła zakonu
cysterskiego, ani ceglane świątynie Dominikanów i Franciszkanów.
Stworzył ją dopiero i rowinął wiek XIV, który był okresem również
niebywałego ruchu budowlanego na ziemiach naszych.
Krakowska rzeźba architektoniczna z 1 poi.
XIV wieku. Najstarsze XIV-wieczne zabytki naszej rzeźby archi-
tektonicznej znajdują się w katedrze na Wawelu. Są to 3 zworniki
(z wyobrażeniem rozety liściastej i śś. Małgorzaty i Michała ze smo-
kami) na sklepieniu kaplicy św. Małgorzaty, czyli dzisiejszej zakrys-
tji, powstałe między r. 1320 (rozpoczęcie budowy katedry przez bpa
Nankiera), a r. 1322 (konsekracja kaplicy)1). Stylistycznie zworniki
te nawiązują do naszych rzeźb z 2 poł. XIII w., a mianowicie: w ty-
pach surowo modelowanych głów i w szatach, o płytkich, schema-
tycznych fałdach, tworzących z tułowiem jedną, mało rozczłonko-
wanę całość, do t. zw. „wisielca" i „Madonny Lokietkowej", rzeźb
pozostałych z romańskiego kościoła w Wiślicy, a w traktowaniu
poszczególnych ciał obu potworów, do zworników z wyobrażeniami
zwierzęcemi (Pelikana, Baranka, i Orła) z kościoła cysterskiego
w Mogile; te ostatnie jadnak, mimo blisko 70 letnie starszeństwo
od wawelskich, wykazują wyższy stopień wartości artystycznej.
195
1926 — 29. Ochrona Zabytków Sztuki. Zeszyt 1 — 4, część I, str. 76 — 78.
Tylko w katedrze na Wawelu skarpy okazały się niewystarczające,
wobec czego dodano później łuki przyporowe. Por. Wojciechowski:
op. cit., str. 227.
11. Po Łuszczkiewiczu i Zubrzyckim stwierdza to Szyszko-Bohusz op. cit.,
str. 63.
12. Dobrą analizę i klasyfikację systemów przypór i luków podaje F. Be-
noit: op. cit., str. 264.
13. Otto Stiehl. Baksteinbauten in Norddeutschland und Danemark. Stutt-
gart 1923.
14. Motyw ten spotykamy w XIV w. w północnej Europie np. w katedrze
w ftntwerpji. Wnęki doprowadzone są zwykle do pasa podokiennego.
15. Dokładne rekonstrukcje i zdjęcia fot. okien i maswerków w następ.
N-rze Biuletynu..
16. Bynajmniej nie z granitu, jak błędnie podaje J. Kohte: Die Kunstdenk-
maler der Provinz Posen. Berlin 1897, t, IV, str. 80.
ANNA MISIĄG-BOCHEŃSKA (KRAKÓW) - ZE STUDJÓW NAD
GOTYCKĄ RZEŹBĄ ARCHITEKTONICZNĄ W POLSCE.
Jakkolwiek architektura gotycka rozwinęła się w Polsce już
w wieku XIII (budowle cysterskie, dominikańskie i franciszkańskie),
o właściwej gotyckiej rzeźbie architektonicznej w tym czasie nie
może być mowy; nie sprzyjała jej bowiem ani surowa reguła zakonu
cysterskiego, ani ceglane świątynie Dominikanów i Franciszkanów.
Stworzył ją dopiero i rowinął wiek XIV, który był okresem również
niebywałego ruchu budowlanego na ziemiach naszych.
Krakowska rzeźba architektoniczna z 1 poi.
XIV wieku. Najstarsze XIV-wieczne zabytki naszej rzeźby archi-
tektonicznej znajdują się w katedrze na Wawelu. Są to 3 zworniki
(z wyobrażeniem rozety liściastej i śś. Małgorzaty i Michała ze smo-
kami) na sklepieniu kaplicy św. Małgorzaty, czyli dzisiejszej zakrys-
tji, powstałe między r. 1320 (rozpoczęcie budowy katedry przez bpa
Nankiera), a r. 1322 (konsekracja kaplicy)1). Stylistycznie zworniki
te nawiązują do naszych rzeźb z 2 poł. XIII w., a mianowicie: w ty-
pach surowo modelowanych głów i w szatach, o płytkich, schema-
tycznych fałdach, tworzących z tułowiem jedną, mało rozczłonko-
wanę całość, do t. zw. „wisielca" i „Madonny Lokietkowej", rzeźb
pozostałych z romańskiego kościoła w Wiślicy, a w traktowaniu
poszczególnych ciał obu potworów, do zworników z wyobrażeniami
zwierzęcemi (Pelikana, Baranka, i Orła) z kościoła cysterskiego
w Mogile; te ostatnie jadnak, mimo blisko 70 letnie starszeństwo
od wawelskich, wykazują wyższy stopień wartości artystycznej.
195