DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Recenzje
DOI Artikel:Herbst, Stanisław: [Rezension von: Jan Giergielewicz, Zarys historji korpusów inżynierów w epoce Stanisława Augusta]
DOI Artikel:Lorentz, Stanisław: [Rezension von: Piotr Śledziewski, Kościół św. Anny - św. Barbary intra muros castri vilnensis]
DOI Artikel:Lorentz, Stanisław: [Rezension von: Leonid Żytkowicz, Zburzenie murów obronnych Wilna (1799-1805)]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37720#0165
149-56; Clairac'. L/ingenieur de campagne ou traite de la fortifica-
tion passagere. II ed. Paris 1757, s. 71-90; Cormontaingne: Memo-
riał pour la fortification permanente et passagere. Paris 1809, s.
367-90). Większe znaczenie mógł mieć przykład obrony Chocima
1769, którym blisko interesował się nasz korpus inżynierów, a któ-
rego oblężenie 1621 r. właśnie przypominała historjografja (Naru-
szewicz 1781). Wiadomo też, że Sierakowski nie stronił od dzieł
fortyfikatorów staropolskich (s. 70). To wszystko naturalnie nie
tłumaczy pochodzenia umocnień warszawskich i już Aleksandro-
wicz dopatrywał się w nich wpływów pomysłów Montalemberta.
Zagadnienie fortyfikacyj pozycyjnych w ówczesnej, pozbawio-
nej niemal twierdz Polsce, było szczególniej aktualne. Metodyczne
opracowanie obwarowań stolicy 1794 r., oparte nietylko na bezpo-
średnim materjale pisanym, ale też na studjum planów, terenu
i działań wojennych, jest najważniejszą może potrzebą w zakresie
badań nad dziejami naszych wojsk technicznych. Praca kpt. Gier-
gielewicza badania te znakomicie ułatwi.
Książkę zdobią m. i. nieznane plany fortyfikacyj Chocima,
Częstochowy i Warszawy.
Stanisław Herbst
KSIĄŻKI NADESŁANE.
Ks. dr PIOTR ŚLEDZIEWSKl. Kościół św. Anny — św. Bar-
bary intra muros castri vilnensis. Wilno 1934.
(Odbitka z „Ateneum Wileńskiego" r. IX). Rozprawa obejmuje historję
kościoła św. Anny w dolnym zamku wileńskim oraz zarys historji konfraternji
św. Marcina (niemców katolików), istniejącej przy kościele w XVI w. Kościół
św. Anny w zamku dolnym, ufundowany w XIV w., w r. 1551 odstąpi! biskup
Holszański Zygmuntowi Augustowi — nasuwa się stąd przypuszczenie, że król
obrócić zamierzał niewielki kościółek na mauzoleum obu zmarłych swych żon,
Elżbiety i Barbary; domysł taki wysnuć można i ze zmiany tytułu kościoła^
który od tego czasu oznaczony jest na widokach miasta, jako kościół św. Bar-
bary. W r. 1666 kościół św. Anny — św. Barbary został doszczętnie rozebra-
ny. Kościół św. Anny w zamku dolnym odróżniać należy od istniejącego go-
tyckiego kościoła św. Anny (obok kościoła pobernardyńskiego), wzniesionego
w połowie XVI w. Autor zapowiada ogłoszenie specjalnej rozprawy o tym dru-
gim kościele św. Anny na podstawie rękopiśmiennej kroniki Bernardynów wi-
leńskich O. Drigona z r. 1668. Korekta usytuowania budynków zamku dolne-
go w widoku Brauna i Hohenberga, przeprowadzona przez autora w reproduk-
cji Nr. 7, nie przemawia do przekonania.
LEONID ŻYTKOWICZ. Zburzenie murów obronnych Wilna
(1799 — 1805). Wilno 1933.
(Bibljoteczka Wileńska Nr. 5). Autor przedstawia historję obwarowania
miasta w początku XVI w., opisuje stan murów bezpośrednio przed ich zbu-
154
tion passagere. II ed. Paris 1757, s. 71-90; Cormontaingne: Memo-
riał pour la fortification permanente et passagere. Paris 1809, s.
367-90). Większe znaczenie mógł mieć przykład obrony Chocima
1769, którym blisko interesował się nasz korpus inżynierów, a któ-
rego oblężenie 1621 r. właśnie przypominała historjografja (Naru-
szewicz 1781). Wiadomo też, że Sierakowski nie stronił od dzieł
fortyfikatorów staropolskich (s. 70). To wszystko naturalnie nie
tłumaczy pochodzenia umocnień warszawskich i już Aleksandro-
wicz dopatrywał się w nich wpływów pomysłów Montalemberta.
Zagadnienie fortyfikacyj pozycyjnych w ówczesnej, pozbawio-
nej niemal twierdz Polsce, było szczególniej aktualne. Metodyczne
opracowanie obwarowań stolicy 1794 r., oparte nietylko na bezpo-
średnim materjale pisanym, ale też na studjum planów, terenu
i działań wojennych, jest najważniejszą może potrzebą w zakresie
badań nad dziejami naszych wojsk technicznych. Praca kpt. Gier-
gielewicza badania te znakomicie ułatwi.
Książkę zdobią m. i. nieznane plany fortyfikacyj Chocima,
Częstochowy i Warszawy.
Stanisław Herbst
KSIĄŻKI NADESŁANE.
Ks. dr PIOTR ŚLEDZIEWSKl. Kościół św. Anny — św. Bar-
bary intra muros castri vilnensis. Wilno 1934.
(Odbitka z „Ateneum Wileńskiego" r. IX). Rozprawa obejmuje historję
kościoła św. Anny w dolnym zamku wileńskim oraz zarys historji konfraternji
św. Marcina (niemców katolików), istniejącej przy kościele w XVI w. Kościół
św. Anny w zamku dolnym, ufundowany w XIV w., w r. 1551 odstąpi! biskup
Holszański Zygmuntowi Augustowi — nasuwa się stąd przypuszczenie, że król
obrócić zamierzał niewielki kościółek na mauzoleum obu zmarłych swych żon,
Elżbiety i Barbary; domysł taki wysnuć można i ze zmiany tytułu kościoła^
który od tego czasu oznaczony jest na widokach miasta, jako kościół św. Bar-
bary. W r. 1666 kościół św. Anny — św. Barbary został doszczętnie rozebra-
ny. Kościół św. Anny w zamku dolnym odróżniać należy od istniejącego go-
tyckiego kościoła św. Anny (obok kościoła pobernardyńskiego), wzniesionego
w połowie XVI w. Autor zapowiada ogłoszenie specjalnej rozprawy o tym dru-
gim kościele św. Anny na podstawie rękopiśmiennej kroniki Bernardynów wi-
leńskich O. Drigona z r. 1668. Korekta usytuowania budynków zamku dolne-
go w widoku Brauna i Hohenberga, przeprowadzona przez autora w reproduk-
cji Nr. 7, nie przemawia do przekonania.
LEONID ŻYTKOWICZ. Zburzenie murów obronnych Wilna
(1799 — 1805). Wilno 1933.
(Bibljoteczka Wileńska Nr. 5). Autor przedstawia historję obwarowania
miasta w początku XVI w., opisuje stan murów bezpośrednio przed ich zbu-
154