Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (3.1934-1935)

Ryc. 8. Gniezno. KatedraR^Kielichy i patena późnoromańskie XIII w. (?).
wszą wynosiła 90 X 70 cm., druga 70 X 70 cm.,, trzecia 40 X 46 cm.
Płyty te nie były ani z granitu ani z piaskowca, tylko w rodzaju
sztucznego kamienia wapiennego. Od wewnątrz widoczny był dwu-
centymetrowy wnęk, w którymby obracać się mogły wierzeje. Wy-
giętość muru przy 5 m. długości wynosiła 60 cm., a wysokość od
30 do 50 cm. Cechą prymitywności tego zabytku było dziwne jego
osadzenie na ziemi: od strony wewnętrznej spoczywał jego brzeg
na pokładzie nieruszonego piasku, dalsza większa część na czystym
popiele, który wówczas już widocznie tak skamieniał, że poręczał
dostateczne dla fundamentu oparcie. Materjał, z którego ten mur
się składał, tworzyły zwykłe okrąglaki i okrzeski; zaprawa wapien-
na doskonała. Tu i ówdzie przy szczątkach tego samego pocho-
dzenia zauważono różowe zabarwienie wapna, jakie spotyka się
w ruinach zamku na Lednickiem jeziorze. Próby tego materjału
zachowano do dalszych badań. Ślady tych starych murów pod-
chodzą do kaplicy Potockich, a przynależą do nich i dwa osobno
stojące podmurowania po obu stronach głównej nawy.
Do oznaczenia przypuszczalnego wieku odkrytych architekto-
nicznych zabytków nie bez znaczenia są napotkane najstarsze gro-
by na tym najniższym poziomie terenu, pod którym nic już innego
niema, jak popioły i zrosła ziemia. Jest ich siedem, a rozmiesz-
czone są w ten sposób, że trzy znajdują się w bocznej nawie po-
łudniowej, dwa w głównej, a po jednym w północnej i w kaplicy
(oznaczone w planie cyframi 1 —7). Groby zbudowane są z ocio-
sanych polnych granitów średniej wielkości, zwróconych licem do
środka, wytwarzając rodzaj kamiennej trumny tak mało przestron-
nej, że ledwie tylko dla zwłok starczącej. Spód wysypany był

15