DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Obertyński, Zdzisław: Tak zwany psałterz Marjański z Zinna
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37720#0098
wszystkiem góruje popiersie błogosławiącego Boga Ojca w cesar-
skiej koronie. (Ryc. 3 i 6).
Dolne listwy w ośmiu odmianach powtarzają się naprzemian
na każdej stronicy psałterza z nielicznymi wyjątkami, t. j. kiedy
niema ryciny do rozmyślania, lub kiedy treść medytacji biegnie
dalej na następną stronicę. Temat owych listew jest mistyczny,
odnosi się do Eucharystji i do kultu marjańskiego; widzimy pra-
wie wszędzie oddzielnie na jednej stronicy mężczyzn, na drugiej
Kobiety, zawsze zaś osobno świeckich i duchownych, tych ostatnich
przeważnie z zakonu Cystersów. Do każdej sceny jest dodane
u dołu objaśnienie jej mistycznego znaczenia, a więc najczęściej
cytata biblijna, rzadziej zdanie któregoś z pisarzy kościelnych.
Przypatrzmy się im bliżej.
1. Bogarodzica w otoczeniu trzech świętych dziewic: Kata-
rzyny, Barbary i Doroty, niosących koniec jej płaszcza, wieńczy
po jednej stronie klęczącego papieża, prawdopodobnie Sykstusa IV,
po drugiej biskupa, prawdopodobnie legata Aleksandra Numai.
Za Matką Bożą stoją kanonicy, prawdopodobnie Adolf i Aleksan-
der, ten ostatni ma przy sobie swoją tarczę herbową. (Ryc. 7 i 8).
Objaśnienie brzmi: „Per albantia lilia per rosas vevnantes ad fon-
tem perhennis vitaeu, jako Ester była prowadzona przez kwieciste
ogrody do króla, tak i Marja do niebiańskiego oblubieńca 17).
2. Z ran leżącego, obnażonego Zbawiciela tryska obficie
krew, którą w podstawione naczynia chwytają mnisi i świeccy, za-
konnice i świeckie niewiasty. (Ryc. 9 i 10). Objaśnienie: „Nunc
haurietis in gaudio de fontibus salvatoris et dicetis in illa die: Con-
fitemini Domino et invocate nomen eius“ 18).
3. W obłokach widać popiersie młodocianej Bogarodzicy,
która oburącz rozrzuca hostje między klęczących duchownych
i świeckich, mężczyzn i kobiety. (Ryc. 11 i 12). Objaśnienie: „Vin-
centi dabo manna absconditum habens omne delectamentum“ 19).
4. Na powierzchni jeziora unosi się leżący krzyż z przybitym
doń Zbawicielem. Nad brzegiem ludzie chciwie piją wodę. (Ryc. 13
i 14). Objaśnienie: „Filii Israel non potuerunt bibere aąuas in Ha-
rath, eo ąuod essent amarae: cum imposuissent lignum longum, in
dulcedinem versae sunt“ 20).
Ryc. 9 i 10.
87
skiej koronie. (Ryc. 3 i 6).
Dolne listwy w ośmiu odmianach powtarzają się naprzemian
na każdej stronicy psałterza z nielicznymi wyjątkami, t. j. kiedy
niema ryciny do rozmyślania, lub kiedy treść medytacji biegnie
dalej na następną stronicę. Temat owych listew jest mistyczny,
odnosi się do Eucharystji i do kultu marjańskiego; widzimy pra-
wie wszędzie oddzielnie na jednej stronicy mężczyzn, na drugiej
Kobiety, zawsze zaś osobno świeckich i duchownych, tych ostatnich
przeważnie z zakonu Cystersów. Do każdej sceny jest dodane
u dołu objaśnienie jej mistycznego znaczenia, a więc najczęściej
cytata biblijna, rzadziej zdanie któregoś z pisarzy kościelnych.
Przypatrzmy się im bliżej.
1. Bogarodzica w otoczeniu trzech świętych dziewic: Kata-
rzyny, Barbary i Doroty, niosących koniec jej płaszcza, wieńczy
po jednej stronie klęczącego papieża, prawdopodobnie Sykstusa IV,
po drugiej biskupa, prawdopodobnie legata Aleksandra Numai.
Za Matką Bożą stoją kanonicy, prawdopodobnie Adolf i Aleksan-
der, ten ostatni ma przy sobie swoją tarczę herbową. (Ryc. 7 i 8).
Objaśnienie brzmi: „Per albantia lilia per rosas vevnantes ad fon-
tem perhennis vitaeu, jako Ester była prowadzona przez kwieciste
ogrody do króla, tak i Marja do niebiańskiego oblubieńca 17).
2. Z ran leżącego, obnażonego Zbawiciela tryska obficie
krew, którą w podstawione naczynia chwytają mnisi i świeccy, za-
konnice i świeckie niewiasty. (Ryc. 9 i 10). Objaśnienie: „Nunc
haurietis in gaudio de fontibus salvatoris et dicetis in illa die: Con-
fitemini Domino et invocate nomen eius“ 18).
3. W obłokach widać popiersie młodocianej Bogarodzicy,
która oburącz rozrzuca hostje między klęczących duchownych
i świeckich, mężczyzn i kobiety. (Ryc. 11 i 12). Objaśnienie: „Vin-
centi dabo manna absconditum habens omne delectamentum“ 19).
4. Na powierzchni jeziora unosi się leżący krzyż z przybitym
doń Zbawicielem. Nad brzegiem ludzie chciwie piją wodę. (Ryc. 13
i 14). Objaśnienie: „Filii Israel non potuerunt bibere aąuas in Ha-
rath, eo ąuod essent amarae: cum imposuissent lignum longum, in
dulcedinem versae sunt“ 20).
Ryc. 9 i 10.
87