Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (3.1934-1935)

Ryc. 3. a — Nowy Hradek. b — Olesko, c — Kurozwęki.

w dzisiejszych piwnicach, na drugą połowę XIV w. Ponieważ mu-
ry te nie są związane z murem obwodowym, ale wyraźnie są do
niego dostawione, przeto mur obwodowy będzie conajmniej tak
stary, jak one.
Mur obwodowy sięgający 7.50 m. na wysokość, był pierwot-
nie wyższy, gdyż poziom terenu otaczającego, zarówno jak i dzie-
dzińca, z biegiem lat się podniósł.
Należy oczekiwać, że zamierzone dalsze badania (łącznie z od-
słonięciem dalszych partyj murów, obecnie piwnicznych) dostarczą
materjału do ostatecznego ustalenia charakteru pierwotnej budowli.
Już obecnie mogę stwierdzić, że w dzisiejszych piwnicach należy
widzieć dawne przyziemie zamkowe.
Ujawniony w ten sposób układ pierwotnego zameczku nie jest
czemś wyjątkowem. Znamy podobne układy w Polsce i poza jej
granicami (Ryc. 3 a, b)2). Pożytecznie będzie jednak stwierdzić,
że używany obecnie podział zamków na nizinno-moczarowe i gór-
skie może być stosowany jedynie w znaczeniu topograficznem; na-
tomiast używanie go w znaczeniu typologicznem nie jest uspra-
wiedliwione — czego dowodem jest zameczek w Kurozwękach za-
łożony na moczarach, a wykazujący układ analogiczny z zamkami
zbudowanemi na wzgórzach.
PRZYPISY.
1. Przy pomiarach piwnic skorzystałem w pewnych partjach z planu wy-
konanego przez arch. Fr. Mączyńskiego w r. 1913, a łaskawie mi udzie-
lonego przez właścicieli.
2. Plan zamku w Nowym Hradku (Neuhausel) na Morawach podaje dr.
F\. Prokop „Die markgrafenschaft Mahren in Kunstgeschichtlicher be-
ziehung. Wien 1904 t. 1, str. 7, i 1.11, str. 370. Plan zamku w Olesku
z „Teki Konserwatorów11 Galicji Wschodniej, Lwów 1892, artykuł Ludwi-
ka Wierzbickiego.

170