Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Editor]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (3.1934-1935)

Ryc. 2. Plan murów, kościoła
w Łazanach (pow. Wielicki).



Ryc. 3. Plan drewn. koś- Ryc. 4. Plan drewn.
ciołka w Poniszowicach kościółka w Rogo-
(woj. Śląskie). wie (woj. Śląskie).

w przykładach późniejszych, stwierdzamy w naszem budownictwie
drzewnem objaw, znany badaczom budownictwa murowanego, trwa-
nia w Polsce form stylowych gotyckich poza okresem wieków śred-
nich, w wieku XVI a nawet częściowo i później.
Te drewniane kościółki w planie swoim i w ukształtowaniu
mas wykazują znaczne podobieństwo do kościółków murowanych:
nawa ich krótka, a prezbiterjum węższe od nawy. Jego wielobocz-
ne zamknięcie przy wykonaniu w drze-
wie powodowało pewne trudności na-
tury technicznej, wynikające z przy-
cinania węgłów pod kątem rozwar-
tym. Dawali sobie z tern radę cieśle
nasi, zdawna stawiając stodoły wie-
loboczne (ryc. 5). Właściwa epoce
romańskiej absyda półokrągła nie mo-
gła mieć odpowiednika w drewnianej
konstrukcji wieńcowej.
Z pośród kościołów murowanych gotyckich wyróżniają się t. zw.
dwunawowe, z jednym lub kilkoma filarami na osi (ryc. 2); usta-
wiano je celem zmniejszenia rozpiętości sklepień, gdy szerokość
nawy nie była jeszcze tak znaczna, aby stosować układ trójnawo-
wy. Ta sama okoliczność sprawia, że i w drewnianych kościółkach
pewnej szerokości ustawianie słupów na osi kościółka dla podpar-
cia belek stropowych mogło okazać się korzystne (ryc. 3), i tym
sposobem oryginalna odmiana murowanych gotyckich kościołów
w budownictwie drzewnem również znalazła swój odpowiednik.


Ryc. 5. Stodoła w Łące
(pow. Pszczyński).

172