Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (3.1934-1935)

Rvc. 11. Dzwonnica w Bochni. Model.
Snowa


Ryc. 12. Przekrój wieży
w opactwie Sulejów-
skiem (pow. Piotrkow-
ski).

W systemie omawianym pod-
kreślić dalej należy tę konstruk-
cyjną właściwość, że belki spodnie
w przelocie swoim nie stanowią
żadnego podparcia dla wiązania;
odwrotnie, są one same podwie-
szone przy pomocy zastrzałów i
mieczowań (m) do wiązania właś-
ciwego, a dzięki temu ciężar stro-
pu nie doprowadza do uginania
się belek i zwisania pułapu. Tego
rodzaju rozwiązanie techniczne tym
lepsze da wyniki, im stromiej bę-
dą ustawione krokwie, sprawujące
tutaj właściwą czynność dźwiga-
jącą. Tak więc charakterystyczna
cecha dachów kościelnych gotyc-
kich: ich niezwykła stromość, jest
w ścisłej zależności od zastosowa-
nego systemu wiązania.
(wiązanie) krzyżowa (ryc. 11) na-
. szych dzwonnic spełnia podobne zadanie uszty-
wnienia zespołu, jak w wiązaniach dachowych
| gotyckich kościołów; prócz tego chodzi o zabez-
j' pieczenie całej budowy od wstrząsów i przechy-
lą leń na boki, spowodowanych kołysaniem dzwo-
ni nów. Rękojmią statyczności staje się również
rozszerzenie budowli ku do-
łowi. Już w kronikach z epo-
ki wczesnego średniowiecza
mamy opisy wież obronnych
w słowiańskich grodach (po-
morskich); były one niewąt-
pliwie pierwowzorem póź-
niejszych dzwonnic kościel-
nych, które z organizmem
wieńcowym kościoła zazwy-
czaj nie są spojone, a nie-
kiedy jakby luźno do niego
są dostawione (ryc. 4).
Na szczególną uwagę
zasługują wśród nich te, któ-
re posiadają w górze komo-


Ryc. 13. Przekrój kościo-
ła z dzwonnicą w Ostro-
wiu (pow. Przeworski).

175