Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (3.1934-1935)

Ryc. 5. Nowe Miasto n. Wartą. Kościół parafjalny.
Ostatnia Wieczerza.
rolę odegrać tu musiały wczesne ryciny Diirera (stylizowane obłoki
np. jak w Apokalipsie, sama postać Boga Ojca w ruchu i zarzu-
ceniu płaszcza przy lewej ręce z kulą świata podobna do tejże po-
staci na międziorycie „Madonny z Konikiem polnym”). Że zaś ko-
rona na rzeźbie średzkiej mimo swej nieco fantazyjnej stylizacji zbliża
się formą już do koron książąt z durerowskiego „Luku Triumfalnego”
dla Cesarza Maksymiljana, tympanon w Środzie powstał zapewne
po 1515 r., nowomiejski zaś — ze względu na wspomniany doda-
tek renesansowy i żywsze tendencje naturalistyczne — dopiero
po 1520 r.
Pracownia wcale tego oryginalnego w pomyśle mistrza miała
swą siedzibę bezprzecznie w Wielkopolsce, czemu nie przeczy, ale
czego nie podkreśla wyraźnie Kohte, wysyłając go jedynie na nau-
kę do jakiejś nieokreślonej bliżej „szkoły" południowo-niemieckiej.
Czy stałem miejscem pracy naszego artysty był Poznań, czy też
może Środa, należąca jako miasto królewskie i miejsce sejmików
województwa w tym czasie do najruchliwszych miast wielkopolskich,
tego i w tym wypadku narazie rozsądzić niepodobna. Może znajdą
się w tym zasięgu zczasem inne jeszcze prace naszego rzeźbiarza,
które pozwolą nam zagadkę tę rozwiązać.
IV.
O łączności artystycznej pomiędzy obu wspomnianemi mias-
tami świadczą jeszcze dwa inne zabytki o równym lemacie, choć
różne materjałem rzeźbiarskim i pierwotnem przeznaczeniem. Jest
to „Ostatnia Wieczerza” z piaskowca w kościele w Środzie i daw-
niejsza predella drewniana któregoś z ołtarzy w Nowem Mieście-1).
Obie prace nie odznaczają się w prawdzie zbyt wysoką klasą ar-
tyzmu, choć właściwą ich ocenę utrudnia nie ze wszystkiem dobry

224