DOI Heft:
Nr. 3
DOI Artikel:Dettloff, Szczęsny: Trochę gotyckiej rzeźby wielkopolskiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.37720#0238
głyby przyczynić się do zrozumienia pew-
nych uderzających przejawów swoistych
w koncepcjach naszej sztuki polskiej. Bo
że zabytek do niej, a ściślej do wielko-
polskiej zaliczyć trzeba, nie będzie ule-
gało wątpliwości.
VI.
Do niewątpliwie wybitniejszych za-
bytków gotyckiej sztuki rzeźbiarskiej na
terenie wielkopolskim zaliczyć trzeba drew-
niany posąg św. Anny Samotrzeciej w koś-
ciele parafjalnym w Kotlinie (pow. Jaro-
cin), figurę o półtorametrowej niemal wy-
sokości. Kohte ani tej rzeźby ani kościo-
ła samego, który kryje w swem wnętrzu
jeszcze inne, ale już poźnobarokowe za-
bytki rzeźbiarskie, nie wymienia wcale,
może dlatego, że dzisiejsza świątynia ko-
tlińska pochodzi dopiero z 1858 r., choć
sam neogotyk nie należy zgoła do budo-
wli architektonicznie obojętnych-7). Na-
sza rzeźba ikonograficznie typu tychże
wyobrażeń gotyckich, w którym św. Anna
piastuje Najśw. Pannę na jednem, a mniej-
sze od Niej Dzieciątko na drugiem ramieniu, jest dość dobrze za-
chowana (brak prawej rączki Dzieciątka i lewej stopy N. P. Marji),
ale niestety pokryta nowoczesną polichromją. Nie mogłem narazie
stwierdzić, czy grupa należała zawsze do kościoła kotlińskiego,
którego fundacja sięga poł. XV w., a w którym pierwotnie mogłaby
była zdobić jakiś ołtarz (dziś stoi po stronie epistoły w prezbiterjum,
we wnęce, widocznie dla jej pomieszczenia w nowym kościele stwo-
rzonej28), co zdaje się świadczyć o dawnej przynależności figury do
kościoła).
Sw. Anna kotlińska pochodzi niewątpliwie z czasu ok. 1500 r.
Twórca jej mógł się zetknąć ze sztuką ulmską, której wpływy przy
końcu XV w. były w Polsce dość żywe, jak to stwierdził Walicki29).
Drewniana św. Anna Samotrzecia w portalu kolegjaty w (Jimie
z końca XV w. jest kompozycyjnie i formalnie bardzo zbliżona do
naszej kotlińskiej30). Niemniej przypomina ją statuarycznie i w duk-
cie szat św. Brygida z obrazu Bart. Zeitbloma (ok. 1500), z Pinako-
teki monachijskiej31). Że jest to jednak dzieło rzeźby polskiej, o tern
Ryc. 8. Kotlin. Kość. paraf.
Sw. Anna Samotrzecia.
227
nych uderzających przejawów swoistych
w koncepcjach naszej sztuki polskiej. Bo
że zabytek do niej, a ściślej do wielko-
polskiej zaliczyć trzeba, nie będzie ule-
gało wątpliwości.
VI.
Do niewątpliwie wybitniejszych za-
bytków gotyckiej sztuki rzeźbiarskiej na
terenie wielkopolskim zaliczyć trzeba drew-
niany posąg św. Anny Samotrzeciej w koś-
ciele parafjalnym w Kotlinie (pow. Jaro-
cin), figurę o półtorametrowej niemal wy-
sokości. Kohte ani tej rzeźby ani kościo-
ła samego, który kryje w swem wnętrzu
jeszcze inne, ale już poźnobarokowe za-
bytki rzeźbiarskie, nie wymienia wcale,
może dlatego, że dzisiejsza świątynia ko-
tlińska pochodzi dopiero z 1858 r., choć
sam neogotyk nie należy zgoła do budo-
wli architektonicznie obojętnych-7). Na-
sza rzeźba ikonograficznie typu tychże
wyobrażeń gotyckich, w którym św. Anna
piastuje Najśw. Pannę na jednem, a mniej-
sze od Niej Dzieciątko na drugiem ramieniu, jest dość dobrze za-
chowana (brak prawej rączki Dzieciątka i lewej stopy N. P. Marji),
ale niestety pokryta nowoczesną polichromją. Nie mogłem narazie
stwierdzić, czy grupa należała zawsze do kościoła kotlińskiego,
którego fundacja sięga poł. XV w., a w którym pierwotnie mogłaby
była zdobić jakiś ołtarz (dziś stoi po stronie epistoły w prezbiterjum,
we wnęce, widocznie dla jej pomieszczenia w nowym kościele stwo-
rzonej28), co zdaje się świadczyć o dawnej przynależności figury do
kościoła).
Sw. Anna kotlińska pochodzi niewątpliwie z czasu ok. 1500 r.
Twórca jej mógł się zetknąć ze sztuką ulmską, której wpływy przy
końcu XV w. były w Polsce dość żywe, jak to stwierdził Walicki29).
Drewniana św. Anna Samotrzecia w portalu kolegjaty w (Jimie
z końca XV w. jest kompozycyjnie i formalnie bardzo zbliżona do
naszej kotlińskiej30). Niemniej przypomina ją statuarycznie i w duk-
cie szat św. Brygida z obrazu Bart. Zeitbloma (ok. 1500), z Pinako-
teki monachijskiej31). Że jest to jednak dzieło rzeźby polskiej, o tern
Ryc. 8. Kotlin. Kość. paraf.
Sw. Anna Samotrzecia.
227