DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Żukowski, Jerzy: Huculszczyzna: Przyczynki do badań nad budownictwem ludowem
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37720#0302
Z tych czy innych względów powstałe pidganie ma dla Hucuła
bardzo duże znaczenie; tu bawią się małe dzieci, tu przyjmt je on
w lecie gości, przechowuje niektóre narzędzia, tu wreszcie chętnie
odpoczywa zapatrzony w swoje ukochane góry.
Z pidgania wchodzimy do sieni zwanej choro my. Pierwszą
rzeczą która niewątpliwie rzuci się każdemu w oczy, to brak po-
wały, wskutek czego całą konstrukcję dachową widać jak na dłoni.
Jest ona odpowiednio czarna i zaimpregnowana dymem, wy-
puszczanym tu przez specjalne otwory z izb mieszkalnych i roz-
chodzącym się po całym poddaszu. W typie dwuizbowym, w ścia-
nach prostopadłych do frontowej, mamy na prawo i lewo wejścia
do izb, na wprost do chliwe.
Ściany w izbach z grubych bali doskonale sheblowane i wsku-
tek częstego mycia gorącą wodą doprowadzone do stanu idealnej
gładkości, zdają się być polerowane. Urok tej faktury, tak prostej
a jednak tak mocnej w swym wyrazie, podnosi kolor drzewa, które
z biegiem czasu staje się ciemno brunatne.
Jeśli weszliśmy do izby lewej, — to po prawej stronie zoba-
czymy wielki piec (p i c z) z zapieckiem (o p i c o k); przylega do niego
węższym bokiem rodzaj tapczana, zwany postil, oparty z drugiej
strony na ławie obiegającej ścianę znajdującą się na wprost wejścia
i frontową.
Po lewej stronie drzwi mieści się szafka na naczynia — p o-
łeci — zakończona u góry półką o tym samym przeznaczeniu —
n a my sny k (ryc. 20}. W wielu miejscowościach, na obydwa te
sprzęty, stanowiące zresztą jedną całość, istnieje tylko jedna nazwa
połeci. Bywały wypadki, że zamożny gospodarz mający dużo na-
czyń, nie mogąc ich pomieścić w szczupłych połeciach w izbie, bu-
dował dodatkowe w choromach.
W kącie, gdzie łączą się ławy, stoi zawsze stół, lub służąca
do tego samego celu wspaniale zdobiona skrzynia. Sposób usta-
wienia mebli jest najzupełniej znormalizowany; piec, postil, ławy,
stół i połeci znajdziemy w każdej chacie, od najbiedniejszej do naj-
bogatszej, zawsze w tych samych miejscach.
Dla łatwiejszego zorjentowania się w rozmieszczeniu mebli,
są one wrysowane na wszystkich podawanych tutaj rzutach.
W izbie wszystko jest dokładnie przemyślane, i funkcjonuje
bez zarzutu. Ustawienie pieca w kącie przy drzwiach, ma swe uza-
sadnienie w łatwości dostarczenia opału, oraz możliwości wypusz-
czenia dymu do choromów, co jak później zobaczymy, jest bardzo
ważne. Tapczan przy piecu zapewnia w zimie ciepły nocleg, ława
(o s 1 i n) pod oknem pozwala na pracowanie przy świetle wpadają-
cym przez okna. Ma ona zresztą zastosowanie i w nocy, śpi na
291
bardzo duże znaczenie; tu bawią się małe dzieci, tu przyjmt je on
w lecie gości, przechowuje niektóre narzędzia, tu wreszcie chętnie
odpoczywa zapatrzony w swoje ukochane góry.
Z pidgania wchodzimy do sieni zwanej choro my. Pierwszą
rzeczą która niewątpliwie rzuci się każdemu w oczy, to brak po-
wały, wskutek czego całą konstrukcję dachową widać jak na dłoni.
Jest ona odpowiednio czarna i zaimpregnowana dymem, wy-
puszczanym tu przez specjalne otwory z izb mieszkalnych i roz-
chodzącym się po całym poddaszu. W typie dwuizbowym, w ścia-
nach prostopadłych do frontowej, mamy na prawo i lewo wejścia
do izb, na wprost do chliwe.
Ściany w izbach z grubych bali doskonale sheblowane i wsku-
tek częstego mycia gorącą wodą doprowadzone do stanu idealnej
gładkości, zdają się być polerowane. Urok tej faktury, tak prostej
a jednak tak mocnej w swym wyrazie, podnosi kolor drzewa, które
z biegiem czasu staje się ciemno brunatne.
Jeśli weszliśmy do izby lewej, — to po prawej stronie zoba-
czymy wielki piec (p i c z) z zapieckiem (o p i c o k); przylega do niego
węższym bokiem rodzaj tapczana, zwany postil, oparty z drugiej
strony na ławie obiegającej ścianę znajdującą się na wprost wejścia
i frontową.
Po lewej stronie drzwi mieści się szafka na naczynia — p o-
łeci — zakończona u góry półką o tym samym przeznaczeniu —
n a my sny k (ryc. 20}. W wielu miejscowościach, na obydwa te
sprzęty, stanowiące zresztą jedną całość, istnieje tylko jedna nazwa
połeci. Bywały wypadki, że zamożny gospodarz mający dużo na-
czyń, nie mogąc ich pomieścić w szczupłych połeciach w izbie, bu-
dował dodatkowe w choromach.
W kącie, gdzie łączą się ławy, stoi zawsze stół, lub służąca
do tego samego celu wspaniale zdobiona skrzynia. Sposób usta-
wienia mebli jest najzupełniej znormalizowany; piec, postil, ławy,
stół i połeci znajdziemy w każdej chacie, od najbiedniejszej do naj-
bogatszej, zawsze w tych samych miejscach.
Dla łatwiejszego zorjentowania się w rozmieszczeniu mebli,
są one wrysowane na wszystkich podawanych tutaj rzutach.
W izbie wszystko jest dokładnie przemyślane, i funkcjonuje
bez zarzutu. Ustawienie pieca w kącie przy drzwiach, ma swe uza-
sadnienie w łatwości dostarczenia opału, oraz możliwości wypusz-
czenia dymu do choromów, co jak później zobaczymy, jest bardzo
ważne. Tapczan przy piecu zapewnia w zimie ciepły nocleg, ława
(o s 1 i n) pod oknem pozwala na pracowanie przy świetle wpadają-
cym przez okna. Ma ona zresztą zastosowanie i w nocy, śpi na
291