Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Editor]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (3.1934-1935)

Ryc. 23. Rzut poziomy grażdy Iwana Semiena
w Krzyworówni — Berezowie.
niej młodzież, która starszym musi ustąpić miejsca na tapczanie.
Ściana na wprost wejścia zwana obraznyk, zawieszona jest
obrazami świętych, wśród których święty Mikołaj zajmuje zawsze
jedno z honorowych miejsc.
Nawiasem mówiąc, sąsiaduje on dość często z fotografjamj
rodziny gospodarza przebywającej w Ameryce, lub z jego własne-
mi w odświętnym stroju. Na ryc. 21 i 22 widzimy skromny obraz-
nyk z chaty Dmetra Slewczuka, która ma rzadko spotykane roz-
wiązanie z wejściem do komory (widoczne na fotografji) wprost
izby, oraz obraznyk również piękny, ale nieco przeładcu ary, po-
wiedziałbym barokowy, z chaty Andrzeja Moczerniaka w Woroch-
cie. Całości wnętrza dopełnia podłoga — p o m i s t, oraz belkowa-
nie stropu składającego się z głównego s w o ł o ka, idącego prosto-
padle do ściany frontowej i leżących na niej mniejszych swoloków
w ilości od trzech do pięciu. Belkowanie przykryte jest pcwałą
z desek szpuntowanych, zwaną stela. Pomiędzy głównym swoło-
kiem a obraznykiem umieszczane są zwykle bogato profilowane
żerdki lub inaczej zawiski, służące do przewieszania na nich
ubrania.
Kształt izby mieszkalnej zbliżony jest zwykle do kwadratu,
a powierzchnia jej waha się w granicach od 14 do 30 m2. Wyso-
kość izby nie przekracza 2.30 m. Zarys planu i wymiary grażd są
bardzo różne. Najpospolitsze są jednopodwórzowe, zdarzają się
jednak grażdy o dwu a nawet trzech podwórzach. Powierzchnia
zabudowana, jak widać z porównania ryc. 23 i 24 waha się w du-
żych granicach: i tak, maleńka grażda o jednym podwórzu Iwana
Semiena w Krzyworówni-Berezowie ma 108 m2, podczas gdy graż-

293