Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (3.1934-1935)

I : IOO
Ryc. 14. Szalowanie szczytu: a) Chata G. Ogoża w Dawidgródku, b) Chata
B. Sześciuka w Dawidgródku, c) Chata A. Zarzeki. w Czudzinie.
hipotezy. Puszet uważa, że „typ symetryczno-dwuizbowy“ rozwinął
się na naszym gruncie, powstając z zesunięcia dawnej jednokomór-
kowej chaty (izba czarna) z klecią czyli spichrzem (izba biała)”.
Ujęcie to, wynikające z przesłanek przedewszystkiem konstrukcyj-
nych, wydaje się nieco sztywne. Uwzględnienie czynnika gospodar-
czego, warunków ekonomicznych mieszkańców, skomplikuje pro-
stotę wywodu, uczyni go jednak bardziej życiowym.
*
* *
Zbadany obszar Zahorynia, dzięki specjalnym warunkom
geograficznym, przechował w stanie żywym formy budowlane naj-
zupełniej pierwotne, gdzieindziej dawno zanikłe. Pozwala to na
zbieranie materjałów, które ilustrują poszczególne fazy rozwoju nie-
tylko planu, lecz i konstrukcji. Pomiar z roku ubiegłego wzbogacił
znacznie zbiór notat, dotyczących ewolucji pułapu i konstrukcyj
dachowych.
Przekroje dwuch chat ślegowych z Horodna pow, Stolińskiego
(ryc. 15) wykonane według pomiaru p. Z. Stępińskiego z r. 1928 były
dla mnie podstawą do zestawienia rysunku 17. Chata I. Poleszki
(ryc. 19-a) pułapu w powszechnem tego słowa rozumieniu nie po-
siada. Na ślegach i ostatnich wzdłużnych płazach zrębu ułożono
prostopadle do nich deski, oparte o rodzaj platwi, wysuniętych po-
za zrąb. Konstrukcja ta zastępuje pułap. Styka się ona bezpośred-
nio z pokryciem dachowem, tworząc razem niemal jednolitą warstwę.

323