DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Frankenstein, Jerzy: Działalność budowlana rodu Łabędziów na Śląsku i Kujawach w XII w
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37720#0365
buduje go zaś jej syn Świętosław (ryc. 1). Okoliczność ta pozwala jesz-
cze nieco zwęzić ramy lat powstania fundacji na Piasku Wrocławskim.
W latach 1170— 1180 za czasów biskupa Zyrosława nastąpiło prze-
niesienie Benedyktynów z opactwa św. Wincentego do klasztoru
św. Wawrzyńca pod Kaliszem. W tym czasie żył jeszcze Piotr i wy-
stępował wraz z braćmi Włodzimierzem i Leonardem 20). Myślę wo-
bec tego, że klasztor na Piasku wybudowano między 1175— 1190.
Napis na tympanowie ryty dość ozdobną kapitułą rzymską i sie-
dzącą postać Madonny o typie monumentalnym można odnieść do
tego czasu, lkonografja Matki Boskiej wywodzi się z pierwowzoru
włoskiego (Parma), który w przechodzie przez ftlpy (Trydent) do-
tarł do południowych Niemiec (Salzburg) gdzie rozpowszechnił się
zwłaszcza w XIII w. (Freiburg, Bamberg21).
Drugie wielkie dzieło włostowiczów, opactwo św. Wincentego
na przedmieściu Wrocławia wydaje się fundacją tworzoną bardziej
jednolicie pod względem czasu. Niestety wspaniała ta budowla,
która swemi murami i bibljoteką mogłaby najwięcej dostarczyć da-
nych o osobie fundatora i okresie powstania swego, została zbu-
rzona w 1529 r. i mamy o niej wiadomości tylko wtórne. W doku-
mencie pergaminowym rozpoczynającym metrykę klasztorną, czyli
księgę przywilejów, początek pisany ręką XV w.22) podaje, że
w 1139 r. kaplica św. Michała została przekazana przez biskupa
wrocławskiego Roberta klasztorowi św. Marii, który wtedy budował
Piotr. Inwokacja i sposób podania daty wskazuje na powstanie
zapiski dużo wcześniej niż XV w. Mowa tutaj o klasztorze, który
zapewne od 1145 r. dzięki złożonym w nim relikwjom św. Win-
centego przyjął to wezwanie. Kaplica św. Michała znajdowała się
później w obrębie zabudowań opactwa i należała do niego, zbu-
rzona zaś została wraz z klasztorem. Według opisów dokonanych
przed zniszczeniem miał kościół św. Michała trzy ołtarze i jeden
„persona inclusa11. Posiadał czworokątną wieżę. Znajdował się na
zachód od klasztoru św. Wincentego na cmentarzu. W zagłębieniu
murów bardzo blisko kaplicy dostrzega się wyraźnie kościelisko2*).
W 1597 r. opat Norbertanów wrocławskich Jerzy Skultetus rozpo-
czął odbudowanie kościoła na starem miejscu. Ukończono tę bu-
dowlę w 1609 r. i nad zakrystją nowego kościoła wmurowano ka-
mienie granitowe pochodzące ze starej świątyni. Wyryte na nich
były wiersze objaśniające osobę pierwotnego założyciela 24). Jeżeli
zatem już w 1139 kaplica św. Michała, której budowę rozpoczął
Jaxa a dokończyła żona jego została raz darowana biskupowi a póź-
niej przez tegoż ofiarowana klasztorowi, to trzeba czas wystawienia
tego kościoła cofnąć przynajmniej do 1130 r. Inne dane jakgdyby
jeszcze nieco oddalają ten moment. Tympanon nad wejściem za-
351
cze nieco zwęzić ramy lat powstania fundacji na Piasku Wrocławskim.
W latach 1170— 1180 za czasów biskupa Zyrosława nastąpiło prze-
niesienie Benedyktynów z opactwa św. Wincentego do klasztoru
św. Wawrzyńca pod Kaliszem. W tym czasie żył jeszcze Piotr i wy-
stępował wraz z braćmi Włodzimierzem i Leonardem 20). Myślę wo-
bec tego, że klasztor na Piasku wybudowano między 1175— 1190.
Napis na tympanowie ryty dość ozdobną kapitułą rzymską i sie-
dzącą postać Madonny o typie monumentalnym można odnieść do
tego czasu, lkonografja Matki Boskiej wywodzi się z pierwowzoru
włoskiego (Parma), który w przechodzie przez ftlpy (Trydent) do-
tarł do południowych Niemiec (Salzburg) gdzie rozpowszechnił się
zwłaszcza w XIII w. (Freiburg, Bamberg21).
Drugie wielkie dzieło włostowiczów, opactwo św. Wincentego
na przedmieściu Wrocławia wydaje się fundacją tworzoną bardziej
jednolicie pod względem czasu. Niestety wspaniała ta budowla,
która swemi murami i bibljoteką mogłaby najwięcej dostarczyć da-
nych o osobie fundatora i okresie powstania swego, została zbu-
rzona w 1529 r. i mamy o niej wiadomości tylko wtórne. W doku-
mencie pergaminowym rozpoczynającym metrykę klasztorną, czyli
księgę przywilejów, początek pisany ręką XV w.22) podaje, że
w 1139 r. kaplica św. Michała została przekazana przez biskupa
wrocławskiego Roberta klasztorowi św. Marii, który wtedy budował
Piotr. Inwokacja i sposób podania daty wskazuje na powstanie
zapiski dużo wcześniej niż XV w. Mowa tutaj o klasztorze, który
zapewne od 1145 r. dzięki złożonym w nim relikwjom św. Win-
centego przyjął to wezwanie. Kaplica św. Michała znajdowała się
później w obrębie zabudowań opactwa i należała do niego, zbu-
rzona zaś została wraz z klasztorem. Według opisów dokonanych
przed zniszczeniem miał kościół św. Michała trzy ołtarze i jeden
„persona inclusa11. Posiadał czworokątną wieżę. Znajdował się na
zachód od klasztoru św. Wincentego na cmentarzu. W zagłębieniu
murów bardzo blisko kaplicy dostrzega się wyraźnie kościelisko2*).
W 1597 r. opat Norbertanów wrocławskich Jerzy Skultetus rozpo-
czął odbudowanie kościoła na starem miejscu. Ukończono tę bu-
dowlę w 1609 r. i nad zakrystją nowego kościoła wmurowano ka-
mienie granitowe pochodzące ze starej świątyni. Wyryte na nich
były wiersze objaśniające osobę pierwotnego założyciela 24). Jeżeli
zatem już w 1139 kaplica św. Michała, której budowę rozpoczął
Jaxa a dokończyła żona jego została raz darowana biskupowi a póź-
niej przez tegoż ofiarowana klasztorowi, to trzeba czas wystawienia
tego kościoła cofnąć przynajmniej do 1130 r. Inne dane jakgdyby
jeszcze nieco oddalają ten moment. Tympanon nad wejściem za-
351