DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.25710#0029
Marcin Szyma
Datowanie i pierwotna funkcja zachodniego skrzydła
klasztoru franciszkanów w Krakowie
Dzięki systematycznym, profesjonalnym eksploracjom archeologiczno-architektonicz-
nym, wiedza o rozwoju przestrzennym zespolu franciszkańskiego w Krakowie (il. 1 )
powiększyla się ostatnio w sposób zasadniczy 1. Choć dużych obszarów założenia nie udało
się dotąd przebadać metodą wykopaliskową 2, wydaje się, że zaprezentowana ostatnio przez
Waldemara Niewaldę i Halinę Rojkowską wizja przekształceń kościoła i klasztoru w śre-
dniowieczu pozostanie w ogólnych zarysach niezmieniona - przynajmniej, jeżeli chodzi
o rozwarstwienie poszczególnych części założenia. Dyskusja nad przeznaczeniem konkret-
nych pomieszczeri (ale i funkcjonowaniem zespołu jako całości), ich datowaniem, treściami
ideowymi, okolicznościami powstania, genezą itd. jest wciąż daleka od wyczerpania.
Ustalono, że w momencie osiedlenia się minorytów w Krakowie, na przekazanej im
parceli znajdowała się co najmniej jedna, a prawdopodobnie dwie budowłe murowane 3.
Narożnik starszej, być może orientowanej, wzniesionej z wapiennej kostki, odkryto przy
zachodniej elewacji zachodniego skrzydła claastrum 4. Młodszą - dom na rzucie zbliżo-
nym do kwadratu, zapewne piętrowy, z kamienia łamanego i cegły - rozpoznano w obrę-
bie obecnej furty seminarium. Prawdopodobnie już po wprowadzeniu się braci dom po-
większono ku zachodowi.
Kilkadziesiąt metrów na północny wschód od opisanej zabudowy zlokalizowano ko-
ściół klasztorny, pierwotnie na planie krzyża greckiego, z zakrystią („starą”) między ra-
1 W. Niewalda, H. Rojkowska, Zespól klasztorny franciszkanów w Krakowie — relikty z XIII w. [w:] Studia
z dziejów kościola Franciszkanów wKrakowie, red. Z. Kliś, Kraków 2006, s. 81 -130; eidem,Sredniowieczny kościól
Franciszkanów w świetle ostatnich badań [w:] Zakony mendykanckie w średniowiecznej aglomeracjiKrakowa, mate-
riały zsesji naukowej [w druku]. Za udostępnienie tekstu przed publikacjąskładamjego autorom serdeczne podzięko-
wanie.
2 Obszarem wyjątkowo słabo rozpoznanym archeologicznie pozostaje kościół św. Franciszka; J. Malocha,
Historia badań archeologicznych na terenie kompleksu franciszkańskiego [w:] „Umilowany odwszystkiego miasta ”.
W 770. rocznicęprzybycia franciszkanów do Krakowa (1237-2007), red. A. Bruździński, Z. Gogola, Kraków 2007,
s. 143-176.
3 Przedstawiona niżej chronologia zabudowy klasztoru wg badań W. Niewaldy, H. Rojkowskiej i E. Zaitza
(por. przyp. 1).
4 M. Szyma, Relikty kamiennej budowlipodzachodnim skrzydlem klasztoru Franciszkanów w Krakowie [w:]
Lapides viventes. Zaginiony Kraków wieków średnich. Księga dedykowana Profesor Klementynie Zurowskiej, red.
J. Gadomski, A. Malkiewicz, T. Rodzińska-Chorąży, A. Wlodarek, Kraków2005, s. 149-158.
Datowanie i pierwotna funkcja zachodniego skrzydła
klasztoru franciszkanów w Krakowie
Dzięki systematycznym, profesjonalnym eksploracjom archeologiczno-architektonicz-
nym, wiedza o rozwoju przestrzennym zespolu franciszkańskiego w Krakowie (il. 1 )
powiększyla się ostatnio w sposób zasadniczy 1. Choć dużych obszarów założenia nie udało
się dotąd przebadać metodą wykopaliskową 2, wydaje się, że zaprezentowana ostatnio przez
Waldemara Niewaldę i Halinę Rojkowską wizja przekształceń kościoła i klasztoru w śre-
dniowieczu pozostanie w ogólnych zarysach niezmieniona - przynajmniej, jeżeli chodzi
o rozwarstwienie poszczególnych części założenia. Dyskusja nad przeznaczeniem konkret-
nych pomieszczeri (ale i funkcjonowaniem zespołu jako całości), ich datowaniem, treściami
ideowymi, okolicznościami powstania, genezą itd. jest wciąż daleka od wyczerpania.
Ustalono, że w momencie osiedlenia się minorytów w Krakowie, na przekazanej im
parceli znajdowała się co najmniej jedna, a prawdopodobnie dwie budowłe murowane 3.
Narożnik starszej, być może orientowanej, wzniesionej z wapiennej kostki, odkryto przy
zachodniej elewacji zachodniego skrzydła claastrum 4. Młodszą - dom na rzucie zbliżo-
nym do kwadratu, zapewne piętrowy, z kamienia łamanego i cegły - rozpoznano w obrę-
bie obecnej furty seminarium. Prawdopodobnie już po wprowadzeniu się braci dom po-
większono ku zachodowi.
Kilkadziesiąt metrów na północny wschód od opisanej zabudowy zlokalizowano ko-
ściół klasztorny, pierwotnie na planie krzyża greckiego, z zakrystią („starą”) między ra-
1 W. Niewalda, H. Rojkowska, Zespól klasztorny franciszkanów w Krakowie — relikty z XIII w. [w:] Studia
z dziejów kościola Franciszkanów wKrakowie, red. Z. Kliś, Kraków 2006, s. 81 -130; eidem,Sredniowieczny kościól
Franciszkanów w świetle ostatnich badań [w:] Zakony mendykanckie w średniowiecznej aglomeracjiKrakowa, mate-
riały zsesji naukowej [w druku]. Za udostępnienie tekstu przed publikacjąskładamjego autorom serdeczne podzięko-
wanie.
2 Obszarem wyjątkowo słabo rozpoznanym archeologicznie pozostaje kościół św. Franciszka; J. Malocha,
Historia badań archeologicznych na terenie kompleksu franciszkańskiego [w:] „Umilowany odwszystkiego miasta ”.
W 770. rocznicęprzybycia franciszkanów do Krakowa (1237-2007), red. A. Bruździński, Z. Gogola, Kraków 2007,
s. 143-176.
3 Przedstawiona niżej chronologia zabudowy klasztoru wg badań W. Niewaldy, H. Rojkowskiej i E. Zaitza
(por. przyp. 1).
4 M. Szyma, Relikty kamiennej budowlipodzachodnim skrzydlem klasztoru Franciszkanów w Krakowie [w:]
Lapides viventes. Zaginiony Kraków wieków średnich. Księga dedykowana Profesor Klementynie Zurowskiej, red.
J. Gadomski, A. Malkiewicz, T. Rodzińska-Chorąży, A. Wlodarek, Kraków2005, s. 149-158.