DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.25710#0157
Paweł Pencakowski
Kilka uwag o pochodzeniu i losach późnogotyckich figur
Madonny z Dzieciątkiem w kościele parafialnym
pw. Wszystkich Świętych w Iwanowicach oraz św. Katarzyny
i św. Małgorzaty w Muzeum Narodowym w Krakowie
Wśród licznych zagadnień, najakie zwraca uwagę w swych pracach Helena Małkie-
wiczówna, ważne miejsce zajmuje pochodzenie, pierwotna funkcja i kontekst prze-
strzenny oraz ideowy omawianych przez Nią dzieł sztuki średniowiecznej. W ramach,
a często - skromnie - na marginesach licznych artykułów czy haseł katalogowych Jej
autorstwa, czytelnik znajduje szereg gromadzonych zapewne przez lata informacji źródło-
wych, w przenikliwy sposób interpretowanych i konfrontowanych z dziełem plastyki go-
tyckiej, zrealiami czasów, w których powstało, jak równieżze stanem współczesnej wie-
dzy na temat dziejów sztuki 1. Wiadomości te, powiązane z anałizami formy i treści
retabulów (lub ich części), obrazów, rzeźb czy witraży, stają się rzetelną podstawą do
głoszenia opinii, jak też budowy hipotez dotyczących ich proweniencji, fundatorów, od-
biorców, genezy artystycznej, wymowy ideowej oraz zawikłanych niekiedy losów. Po-
szukiwania historyczne, stanowiące podstawę i punkt wyjścia analiz z zakresu historii
sztuki, trwają i trwać będą, jak długo istnieć będzie nasza dyscyplina, przy czym każdy
ujawniony fakt zbliża nas do pełniejszego poznania przeszłości, umożliwiając spojrzenie
„od wewnątrz” na czasy, w których powstało dzieło, na środowiska, ludzi, ich relacje
wzajemne itd.
Na tej drodze chciałbym i ja poczynić krok naprzód. Uwagi moje dotyczą trzech póź-
nogotyckich drewnianych, polichromowanych i złoconych rzeźb wysokiej klasy: chodzi
o Madonnę z Dzieciątkiem w kościele Wszystkich Świętych w Iwanowicach oraz dwie
figury przedstawiające św. Katarzynę i św. Małgorzatę w zbiorach Muzeum Narodowego
w Krakowie (nry inwentarza 1-433 i 1-434). Stanowiły one od dawna przedmiot zaintere-
sowania historyków sztuki. W ubiegłym roku ogłoszona została praca, autorstwa mgr
Barbary Ciciory, dotycząca genezy ich stylu 2. Omówiony w przypisach studium aktualny
1 Lektura opublikowanych w ciągu ostatnich kilku dekad książek i artykuiów pióra wielu krakowskich bada-
czy upewnia, że wiadomościami przez siebie zebranymi, jak też gięboką wiedzą na temat średniowiecznej kultury
i sztuki, Helena Maikiewiczówna chętnie dzieli się z koleżankami i kolegami, wnosząc w ten sposób wkiad również
w ich dorobek.
2 B. Ciciora, Rzeźby Matki Boskiej oraz świętych Katarzyny i Malgorzaty „z Iwanowic " - geneza stylu [w:]
ArtifexDoctus. Studia ofiarowaneprofesorowi Jerzemu Gadomskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. W. Ba-
Kilka uwag o pochodzeniu i losach późnogotyckich figur
Madonny z Dzieciątkiem w kościele parafialnym
pw. Wszystkich Świętych w Iwanowicach oraz św. Katarzyny
i św. Małgorzaty w Muzeum Narodowym w Krakowie
Wśród licznych zagadnień, najakie zwraca uwagę w swych pracach Helena Małkie-
wiczówna, ważne miejsce zajmuje pochodzenie, pierwotna funkcja i kontekst prze-
strzenny oraz ideowy omawianych przez Nią dzieł sztuki średniowiecznej. W ramach,
a często - skromnie - na marginesach licznych artykułów czy haseł katalogowych Jej
autorstwa, czytelnik znajduje szereg gromadzonych zapewne przez lata informacji źródło-
wych, w przenikliwy sposób interpretowanych i konfrontowanych z dziełem plastyki go-
tyckiej, zrealiami czasów, w których powstało, jak równieżze stanem współczesnej wie-
dzy na temat dziejów sztuki 1. Wiadomości te, powiązane z anałizami formy i treści
retabulów (lub ich części), obrazów, rzeźb czy witraży, stają się rzetelną podstawą do
głoszenia opinii, jak też budowy hipotez dotyczących ich proweniencji, fundatorów, od-
biorców, genezy artystycznej, wymowy ideowej oraz zawikłanych niekiedy losów. Po-
szukiwania historyczne, stanowiące podstawę i punkt wyjścia analiz z zakresu historii
sztuki, trwają i trwać będą, jak długo istnieć będzie nasza dyscyplina, przy czym każdy
ujawniony fakt zbliża nas do pełniejszego poznania przeszłości, umożliwiając spojrzenie
„od wewnątrz” na czasy, w których powstało dzieło, na środowiska, ludzi, ich relacje
wzajemne itd.
Na tej drodze chciałbym i ja poczynić krok naprzód. Uwagi moje dotyczą trzech póź-
nogotyckich drewnianych, polichromowanych i złoconych rzeźb wysokiej klasy: chodzi
o Madonnę z Dzieciątkiem w kościele Wszystkich Świętych w Iwanowicach oraz dwie
figury przedstawiające św. Katarzynę i św. Małgorzatę w zbiorach Muzeum Narodowego
w Krakowie (nry inwentarza 1-433 i 1-434). Stanowiły one od dawna przedmiot zaintere-
sowania historyków sztuki. W ubiegłym roku ogłoszona została praca, autorstwa mgr
Barbary Ciciory, dotycząca genezy ich stylu 2. Omówiony w przypisach studium aktualny
1 Lektura opublikowanych w ciągu ostatnich kilku dekad książek i artykuiów pióra wielu krakowskich bada-
czy upewnia, że wiadomościami przez siebie zebranymi, jak też gięboką wiedzą na temat średniowiecznej kultury
i sztuki, Helena Maikiewiczówna chętnie dzieli się z koleżankami i kolegami, wnosząc w ten sposób wkiad również
w ich dorobek.
2 B. Ciciora, Rzeźby Matki Boskiej oraz świętych Katarzyny i Malgorzaty „z Iwanowic " - geneza stylu [w:]
ArtifexDoctus. Studia ofiarowaneprofesorowi Jerzemu Gadomskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. W. Ba-