DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.25710#0223
Aleksander Siemaszko, Joanna Tomalska
Ikona Znamienia Matki Boskiej z Topilca
wydanej wr. 2001 księdze pamiątkowej dedykowanej Profesor Annie Różyckiej
V V Bryzek Helena Maikiewiczówna opublikowa'a artykul dotyczący jednego z dzieł
sztuki wymienionych w testamencie biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego z r.
1454'. Analizując ten zapis i opisy obiektu w późniejszych inwentarzach skarbca kate-
dralnego aż do końca w. XVIII, identyfikowała owe, stanowiące integralną całość przed-
stawienia Bogurodzicy - ikonę „opere greco” i haftowaną tkaninę-zasłonę z ruskimi napi-
sami, jako podwójne wyobrażenie Znamienia Matki Boskiej, które najprawdopodobniej
zostało podarowane biskupowi krakowskiemu przez Izydora, metropolitę Rusi i kardyna-
ła w czasie jego pobytu w Polsce w drodze z soboru w Bazylei do Moskwy w roku 1440.
Nasz artykuł dotyczy podobnego przedstawienia - malowanej ikony Znamienia Matki
Boskiej, późniejszej najprawdopodobniej o prawie cały wiek, a związanej także ze sztuką
prawosławną na ziemiach Rzeczypospolitej.
Ikona znajduje się obecnie w cerkwi pw. św. MikołajawTopilcu (gmina Turośń Koś-
cielna), wsi nad Narwią na południowy zachód od Białegostoku, a dawniej przechowy-
wana była w miejscowej kaplicy cmentarnej 1 2. Ikona o wymiarach 112,5 x 87,7 x 3,5 cm
jest malowana na płótnie, naklejonym na deskę lipową złożoną z trzech nierównej szero-
kości części, połączonych z tyłu dwoma zastrzałami, w wyżłobionym polu (kowczegu),
którego górna i dolna rama (pole), szeroka na 5 cm, jest dwa razy szersza od bocznych.
Obraz wykonano w technice temperowej, z nimbami Matki Boskiej i Dzieciątka profilo-
wanymi w drewnie i naklejonymi (il. 1).
Matka Boska i Dzieciątko przedstawione są w półpostaciach na tle trzech nałożonych
na siebie i zróżnicowanych wielkością, kształtem i kolorem sfer chwały. Matka Boska na-
malowana jest z rękami rozłożonymi w geście oranty, ubrana w czerwonobrązowy mafo-
rion, lamowany czerwoną taśmą i ozdobiony nad czołem złotą gwiazdą, jasnobrązowy od
zewnątrz i czerwony od spodu czepiec oraz szarozieloną suknię z czerwonym, ozdobio-
1 H. Maîkiewiczôwna, Zbigniewa Oleśnickiego imago Beatae Virginis duplex [w:] Ars graeca, ars latina:
studia dedykowane Profesor Annie Różyckiej Bryzek, Kraków 2001, s. 121-145.
2 Fotografię ikony opublikowano po raz pierwszy na okładce kalendarza na rok 1996, wydanego w Białymsto-
kuwr. 1996.
Ikona Znamienia Matki Boskiej z Topilca
wydanej wr. 2001 księdze pamiątkowej dedykowanej Profesor Annie Różyckiej
V V Bryzek Helena Maikiewiczówna opublikowa'a artykul dotyczący jednego z dzieł
sztuki wymienionych w testamencie biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego z r.
1454'. Analizując ten zapis i opisy obiektu w późniejszych inwentarzach skarbca kate-
dralnego aż do końca w. XVIII, identyfikowała owe, stanowiące integralną całość przed-
stawienia Bogurodzicy - ikonę „opere greco” i haftowaną tkaninę-zasłonę z ruskimi napi-
sami, jako podwójne wyobrażenie Znamienia Matki Boskiej, które najprawdopodobniej
zostało podarowane biskupowi krakowskiemu przez Izydora, metropolitę Rusi i kardyna-
ła w czasie jego pobytu w Polsce w drodze z soboru w Bazylei do Moskwy w roku 1440.
Nasz artykuł dotyczy podobnego przedstawienia - malowanej ikony Znamienia Matki
Boskiej, późniejszej najprawdopodobniej o prawie cały wiek, a związanej także ze sztuką
prawosławną na ziemiach Rzeczypospolitej.
Ikona znajduje się obecnie w cerkwi pw. św. MikołajawTopilcu (gmina Turośń Koś-
cielna), wsi nad Narwią na południowy zachód od Białegostoku, a dawniej przechowy-
wana była w miejscowej kaplicy cmentarnej 1 2. Ikona o wymiarach 112,5 x 87,7 x 3,5 cm
jest malowana na płótnie, naklejonym na deskę lipową złożoną z trzech nierównej szero-
kości części, połączonych z tyłu dwoma zastrzałami, w wyżłobionym polu (kowczegu),
którego górna i dolna rama (pole), szeroka na 5 cm, jest dwa razy szersza od bocznych.
Obraz wykonano w technice temperowej, z nimbami Matki Boskiej i Dzieciątka profilo-
wanymi w drewnie i naklejonymi (il. 1).
Matka Boska i Dzieciątko przedstawione są w półpostaciach na tle trzech nałożonych
na siebie i zróżnicowanych wielkością, kształtem i kolorem sfer chwały. Matka Boska na-
malowana jest z rękami rozłożonymi w geście oranty, ubrana w czerwonobrązowy mafo-
rion, lamowany czerwoną taśmą i ozdobiony nad czołem złotą gwiazdą, jasnobrązowy od
zewnątrz i czerwony od spodu czepiec oraz szarozieloną suknię z czerwonym, ozdobio-
1 H. Maîkiewiczôwna, Zbigniewa Oleśnickiego imago Beatae Virginis duplex [w:] Ars graeca, ars latina:
studia dedykowane Profesor Annie Różyckiej Bryzek, Kraków 2001, s. 121-145.
2 Fotografię ikony opublikowano po raz pierwszy na okładce kalendarza na rok 1996, wydanego w Białymsto-
kuwr. 1996.