DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.25710#0233
Magdalena Piwocka
Nie tylko Rafael...
0 kilku rzymskich inspiracjach w projektach
Michiela Coxciena do arrasów Zygmunta Augusta
Zależność kompozycji malarskich Michiela I Coxciena (1499-1592) od wloskich pier-
wowzorów odnotowano w jego życiorysach bardzo wcześnie. W ślad za najstarszy-
mi biografami - Vasarim, Van Manderem i Baldinuccim - uznano go za zręcznie prakty-
kującego manierę wloską wiernego naśladowcę Rafaela 1. Pobyt w Italii (od okolo 1530
do 1539) stanowil tak dla niego, jak dla wielu artystów z Pólnocy nie tylko ważne zwień-
czenie nauki zawodu, ale swego rodzaju punkt honoru i powód do nobilitacji w rodzimym
środowisku 2. Coxcie musial czerpać z zasobów jakie oferowalo Wieczne Miasto w spo-
sób bardziej znaczący niż wspólcześni mu rodacy, co sprawilo, iż przeszedl do historii
jako glówny przedstawiciel kierunku zwanego romanizmem, dziś także określanego jako
„klasycyzm wieku XVI” 3. W 1. polowie w. XVI mtodzi adepci ciągnęli do Rzymu -
„uniwersalnej stolicy sztuki” - w równej mierze po inspiracje antykiem, co po wzory
kopiowane z malowidel twórców cinquecenta, wreszcie - po modele graficzne. Te ostat-
nie pozwalaly przenieść do podręcznych zasobów warsztatu wybraną cząstkę najslaw-
1 G. Vasari, Le Opere... con nuove annotazioni e commenti di Gaetano Milanesi, Firenze 1906, t. 5, s. 573-
574; t. 7, s. 581-582, 585; C. van Mander, Le Livre des Peintres [...]. Vie des Peintres flamands, hollandais et alle-
mands 1604. Traduction, notes et commentairespar H. Hymans, t. 2, Paris 1885, s. 33; F. Baldinucci, Notizie de’
Professori del Disegno da Cimabue in qua, con varie note da Giuseppe Piacenza, t. 4, Torino 1814, s. 334.
2 O artystach flamandzkich w Italii por. N. Dacos, Lespeintres belges à Rome auXVI e siècle, Bruxelles-Rome
1964 (Études d’histoire de l’art publiées par Flnstitut historique belge de Rome, 1), s. 9-11,23-29 i passim. Także:
L. van Puyvelde, Lapeintureflamande à Rome, Bruxelles 1950; Fiamminghi a Roma 1508-1608. Artistes des Pays-
Bas et de la Principauté de Liège à Rome à la Renaissance [katalog wystawy], Bruxelles 1995, s. 14-31, passim.
3 Artysta do dziś nie doczekal się monografii. Podsumowania poglądów na twórczość Coxciena dokonano w:
Michel Coxcie, pictor regis 1499-1592. Internationaal colloquium, Mechelen, 5 en 6 juni 1992, Mechelen 1993
(Handelingen van de Koninklijke Kring voor Oude Heidkunde, Letteren en Kunst van Mechelen, XCVI, 2). Nowsze
interpretacje m.in.: B. C. van den Boogert, Habsburgs imperialisme en de verspreiding van renaissancevormen in de
Nederlanden: de vensters van Michiel Coxcie in de Sint Goedele te Brussel, „Oud Holland”, 106,1992, nr 2, s. 57-80;
K. J ohns, Peter Paul Rubens, Michiel Coxcie und der Antwerpener Strumpfvirker-Altar [w:\Die Malerei Antwerpens
- Gattungen, Meister, Wirkungen. Studien zurflamischen Kunst des 16. und 17. Jahrhunderts. Internationales Kollo-
quium Wien 1993, red. E. Mai, K. Schütz, H. Vlieghe, wyd. C. Stukenbrock, Kôln 1994, s. 19-27; zrewidowaną ocenę
znaczenia Coxciena dla flamandzkiego malarstwa w. XVI zawiera biogram: E. Leuschner [w:] Saur, Allgemeines
Künstler-Lexikon, t. 22, München-Leipzig 1999, s. 89-92. Bob van den Boogert przygotowuje rozprawę habilitacyj-
ną na uniwersytecie w Amsterdamie pt. A Flemish Raphael at the Hapsburg Court - Michiel Coxcie and the Rise of
Classicism in Netherlandish Art.
Nie tylko Rafael...
0 kilku rzymskich inspiracjach w projektach
Michiela Coxciena do arrasów Zygmunta Augusta
Zależność kompozycji malarskich Michiela I Coxciena (1499-1592) od wloskich pier-
wowzorów odnotowano w jego życiorysach bardzo wcześnie. W ślad za najstarszy-
mi biografami - Vasarim, Van Manderem i Baldinuccim - uznano go za zręcznie prakty-
kującego manierę wloską wiernego naśladowcę Rafaela 1. Pobyt w Italii (od okolo 1530
do 1539) stanowil tak dla niego, jak dla wielu artystów z Pólnocy nie tylko ważne zwień-
czenie nauki zawodu, ale swego rodzaju punkt honoru i powód do nobilitacji w rodzimym
środowisku 2. Coxcie musial czerpać z zasobów jakie oferowalo Wieczne Miasto w spo-
sób bardziej znaczący niż wspólcześni mu rodacy, co sprawilo, iż przeszedl do historii
jako glówny przedstawiciel kierunku zwanego romanizmem, dziś także określanego jako
„klasycyzm wieku XVI” 3. W 1. polowie w. XVI mtodzi adepci ciągnęli do Rzymu -
„uniwersalnej stolicy sztuki” - w równej mierze po inspiracje antykiem, co po wzory
kopiowane z malowidel twórców cinquecenta, wreszcie - po modele graficzne. Te ostat-
nie pozwalaly przenieść do podręcznych zasobów warsztatu wybraną cząstkę najslaw-
1 G. Vasari, Le Opere... con nuove annotazioni e commenti di Gaetano Milanesi, Firenze 1906, t. 5, s. 573-
574; t. 7, s. 581-582, 585; C. van Mander, Le Livre des Peintres [...]. Vie des Peintres flamands, hollandais et alle-
mands 1604. Traduction, notes et commentairespar H. Hymans, t. 2, Paris 1885, s. 33; F. Baldinucci, Notizie de’
Professori del Disegno da Cimabue in qua, con varie note da Giuseppe Piacenza, t. 4, Torino 1814, s. 334.
2 O artystach flamandzkich w Italii por. N. Dacos, Lespeintres belges à Rome auXVI e siècle, Bruxelles-Rome
1964 (Études d’histoire de l’art publiées par Flnstitut historique belge de Rome, 1), s. 9-11,23-29 i passim. Także:
L. van Puyvelde, Lapeintureflamande à Rome, Bruxelles 1950; Fiamminghi a Roma 1508-1608. Artistes des Pays-
Bas et de la Principauté de Liège à Rome à la Renaissance [katalog wystawy], Bruxelles 1995, s. 14-31, passim.
3 Artysta do dziś nie doczekal się monografii. Podsumowania poglądów na twórczość Coxciena dokonano w:
Michel Coxcie, pictor regis 1499-1592. Internationaal colloquium, Mechelen, 5 en 6 juni 1992, Mechelen 1993
(Handelingen van de Koninklijke Kring voor Oude Heidkunde, Letteren en Kunst van Mechelen, XCVI, 2). Nowsze
interpretacje m.in.: B. C. van den Boogert, Habsburgs imperialisme en de verspreiding van renaissancevormen in de
Nederlanden: de vensters van Michiel Coxcie in de Sint Goedele te Brussel, „Oud Holland”, 106,1992, nr 2, s. 57-80;
K. J ohns, Peter Paul Rubens, Michiel Coxcie und der Antwerpener Strumpfvirker-Altar [w:\Die Malerei Antwerpens
- Gattungen, Meister, Wirkungen. Studien zurflamischen Kunst des 16. und 17. Jahrhunderts. Internationales Kollo-
quium Wien 1993, red. E. Mai, K. Schütz, H. Vlieghe, wyd. C. Stukenbrock, Kôln 1994, s. 19-27; zrewidowaną ocenę
znaczenia Coxciena dla flamandzkiego malarstwa w. XVI zawiera biogram: E. Leuschner [w:] Saur, Allgemeines
Künstler-Lexikon, t. 22, München-Leipzig 1999, s. 89-92. Bob van den Boogert przygotowuje rozprawę habilitacyj-
ną na uniwersytecie w Amsterdamie pt. A Flemish Raphael at the Hapsburg Court - Michiel Coxcie and the Rise of
Classicism in Netherlandish Art.