DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.25710#0323
JOANNA WOLAŃSKA
Witraże vtKatedrze Jorisa-Karla Huysmansa
Joris-Karl Huysmans ( 1848-1907), francuski pisarz i krytyk sztuki, za życia znany i po-
pularny, dziśjestprawie zupełnie zapomniany. W dziejach literatury i sztuki zapisał się
przede wszystkim jako autor opublikowanej w roku 1884, skandalizującej powieści Na
wspak(A Rebours), określanej mianem „brewiarza dekadentyzmu” 1, która odegrala zna-
czącą rolę w popularyzacji symbolizmu - glównie twórczości Gustave’a Moreau i Odilo-
na Redona 2. Z tego też powodu nazwisko Huysmansa bywa znane niektórym historykom
sztuki.
W Polsce nieznajomość twórczości pisarza jest niejako „usprawiedliwiona” - jak dotąd
bowiem, z bogatej twórczości Huysmansa, w polskim przekładzie, w całości ukazały się
jedynie dwa jego utwory: wspomnianeNa wspak)Julian Rogoziński, 1976) oraz powieść
Wdrodze(En Route] w archaicznym, przedwojennym tłumaczeniu Karoliny Bobrowskiej
oraz w okrojonym przekładzie Zofii Milewskiej, wydanym przez Instytut Wydawniczy
„PAX”) 3. Niezły, ałe bardzo fragmentaryczny przegląd różnych stylów i tematyki pisar-
stwa Huysmansa daje antologiajego tekstów o sztuce w tłumaczeniu Haliny Ostrowskiej-
-Grabskiej, opracowana przez Elżbietę Grabską 4. Dlaporównania, angielskie tłumaczenie
Kat.edry (autorstwa Clary Bell) ukazało się wtym samym roku co francuska premiera
powieści. Był to jednak wyjątek - choć do dziś twórczość Huysmansa doczekała się nie-
porównanie więcej przekładów na język angielski niż na polski.
Nie ma wątpliwości, że wydawcy polskich edycji pism Huysmansa dostrzegali w nich
przede wszystkim wątki psychologiczne -jak np. odmalowaną w powieści Wdrodześwia-
topoglądową przemianę autora i jego nawrócenie na katolicyzm - a nie estetyczne, histo-
1 Określenie Arthura Symonsa, angielskiego krytyka literatury.
2 A. Kreul, Huysmans, Joris-Karl [w:] The Dictionary ofArt, red. J. Turner, t. 15, London 1996, s. 44-45.
3 J.-K. 11 uysmans. Na wspttk, tłum. J. Rogoziński, Kraków2003; idem, Wdrodze, ttum. K. Bobrowska, Gdańsk-
Warszawa [1927]; idem, W drodze, tium. Z. Milewska, Warszawa 1960. W Slowie wstępnym doostatniej z wymienio-
nych pozycji, wydawca informowai: „W przekiadzie polskim Wydawnictwo czuło się uprawnione do opuszczenia
pewnych niewielkich i nielicznych partii tekstu [...], jako zbyt drastycznych i niepotrzebnych dła współczesnego
czytelnika” (H. Bednarek, Słowo wstępne [w:] J.-K. Huysmans, Wdrodze [ 1960], s. 21).
4 Joris-Karl Huysmans o sztuce, wybór, opr. i wstęp E. Grabska, tłum. H. Ostrowska-Grabska, Wrocław-
Warszawa-Kraków 1969 (Teksty źródłowe do dziejówteorii sztuki, 16). W antologii zamieszczono tiumaczenie dwóch
fragmentówKatgflry. rozdziałów VIII i XVI (odpowiednio: s. 169-179 oraz 180-188).
Witraże vtKatedrze Jorisa-Karla Huysmansa
Joris-Karl Huysmans ( 1848-1907), francuski pisarz i krytyk sztuki, za życia znany i po-
pularny, dziśjestprawie zupełnie zapomniany. W dziejach literatury i sztuki zapisał się
przede wszystkim jako autor opublikowanej w roku 1884, skandalizującej powieści Na
wspak(A Rebours), określanej mianem „brewiarza dekadentyzmu” 1, która odegrala zna-
czącą rolę w popularyzacji symbolizmu - glównie twórczości Gustave’a Moreau i Odilo-
na Redona 2. Z tego też powodu nazwisko Huysmansa bywa znane niektórym historykom
sztuki.
W Polsce nieznajomość twórczości pisarza jest niejako „usprawiedliwiona” - jak dotąd
bowiem, z bogatej twórczości Huysmansa, w polskim przekładzie, w całości ukazały się
jedynie dwa jego utwory: wspomnianeNa wspak)Julian Rogoziński, 1976) oraz powieść
Wdrodze(En Route] w archaicznym, przedwojennym tłumaczeniu Karoliny Bobrowskiej
oraz w okrojonym przekładzie Zofii Milewskiej, wydanym przez Instytut Wydawniczy
„PAX”) 3. Niezły, ałe bardzo fragmentaryczny przegląd różnych stylów i tematyki pisar-
stwa Huysmansa daje antologiajego tekstów o sztuce w tłumaczeniu Haliny Ostrowskiej-
-Grabskiej, opracowana przez Elżbietę Grabską 4. Dlaporównania, angielskie tłumaczenie
Kat.edry (autorstwa Clary Bell) ukazało się wtym samym roku co francuska premiera
powieści. Był to jednak wyjątek - choć do dziś twórczość Huysmansa doczekała się nie-
porównanie więcej przekładów na język angielski niż na polski.
Nie ma wątpliwości, że wydawcy polskich edycji pism Huysmansa dostrzegali w nich
przede wszystkim wątki psychologiczne -jak np. odmalowaną w powieści Wdrodześwia-
topoglądową przemianę autora i jego nawrócenie na katolicyzm - a nie estetyczne, histo-
1 Określenie Arthura Symonsa, angielskiego krytyka literatury.
2 A. Kreul, Huysmans, Joris-Karl [w:] The Dictionary ofArt, red. J. Turner, t. 15, London 1996, s. 44-45.
3 J.-K. 11 uysmans. Na wspttk, tłum. J. Rogoziński, Kraków2003; idem, Wdrodze, ttum. K. Bobrowska, Gdańsk-
Warszawa [1927]; idem, W drodze, tium. Z. Milewska, Warszawa 1960. W Slowie wstępnym doostatniej z wymienio-
nych pozycji, wydawca informowai: „W przekiadzie polskim Wydawnictwo czuło się uprawnione do opuszczenia
pewnych niewielkich i nielicznych partii tekstu [...], jako zbyt drastycznych i niepotrzebnych dła współczesnego
czytelnika” (H. Bednarek, Słowo wstępne [w:] J.-K. Huysmans, Wdrodze [ 1960], s. 21).
4 Joris-Karl Huysmans o sztuce, wybór, opr. i wstęp E. Grabska, tłum. H. Ostrowska-Grabska, Wrocław-
Warszawa-Kraków 1969 (Teksty źródłowe do dziejówteorii sztuki, 16). W antologii zamieszczono tiumaczenie dwóch
fragmentówKatgflry. rozdziałów VIII i XVI (odpowiednio: s. 169-179 oraz 180-188).