DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.25710#0291
Krystyna Moczulska
0 Dominique-Vivant Denonie
1 kilku jego rysunkach z Egiptu
w zbiorach księżnej Izabeli Czartoryskiej
„Przeszlość przyszlości” księżnej Izabeli Czartoryskiej (1746-1835) mieni się różnymi
barwami myśli patriotycznej i tożsamości europejskiej, historycznej i wspólczesnej, nau-
kowej i artystycznej. Te wątki wzjawisku zwanym Puiawy przewijająsię i splatają swoją
różnorodnością w caiość. Ich wielkim spoiwem jest pamięć. Bogactwo tej koncepcji tkwi
wjej uniwersalności. Poprzez pamięć trwają narody i poszczególne osoby, sztuka i wolność.
W kolekcji puławskiej przedmiot, obraz czy słowo, zapisane bądź drukowane, stają
się równoważnymi świadkami pamięci budzącymi refleksję dodatkowo ze względu na
osoby, zwiaszcza sławne, które przysłużyły się do wzbogacenia zbiorów. 1 w takim kon-
tekście warta przypomnieniajest postać Dominique-Vivant Denona (1747-1825).
„Mr Denon a beaucoup ajouté à la collection de la maison Gothique m’envoyant plu-
sieurs objets très intéressants par Mr Zamoyski et par Mr Matuszewicz” - odnotowała
księżna pod jego małym, sztychowanym, młodzieńczym portretem, gdy komponowała
księgę z autografami sławnych ludzi przeznaczoną do ekspozycji w Domu Gotyckim 1.
Utalentowany francuski rysownik i grafik, także pisarz i dyplomata, człowiek o tak boga-
tym życiu, że starczyłoby na kilka biografii, jeden z pionierów egiptologii, kolekcjoner,
od r. 1802 do 1815 dyrektor Centralnego Muzeum Sztuk (Muzeum Luwru, przemianowa-
ne wkrótce na Muzeum Napoleona) i generalny dyrektor francuskich muzeów, był rówieś-
nikiem księżnej Izabeli 2. Czy miała okazję poznać go osobiście i być z nim zaprzyjaźnio-
na, jak domniemywał Zdzisław Żygulski? Nic na to nie wskazuje. Nie wymieniała z nim
1 Biblioteka Książąt Czartoryskich (dalej : BCz), rkps 2846IV, Portrety [i autogrąfy\ artystów, aktorów, kom-
pozytorów. Księga autografów „N”, m.in. François Talmy, Angeliki Kaufmann, Antonia Canovy, Josepha Haydna,
Ludwiga v. Beethovena. Księżna ukiadaia tę księgę już po otwarciu w r. 1809 Domu Gotyckiego, także w latach 20.
w. XIX; poświadcza to m.in. rękopis Beethovena z r. 1824. Czartoryska najczęściej stosuje pisownię nazwiska: de
Non, De Non. On sam podpisywal się Denon od czasu rewolucji francuskiej.
2 Przez lata postać Vivant Denona znajdowaia się giównie w kręgu zainteresowań archeologów i muzeolo-
gów; z badaczy polskich pisali o nim K. Michaiowski,Ań'e tylkopiramidy, Warszawa 1969 (wyd. 2) s. 16-19; J. Lipiń-
ska, W cieniu piramid, Wroclaw 2003, s. 14-15; A. Niwiriski, Czekając na Herhora... Odkrywanie tajemnic Teb
Stubramnych czyliszkice z dziejów archeologii Egiptu, Warszawa 2003, z dluższymi cytatami z dzieia Denona, Voya-
ge dans la Basse et la Haute Egypte, Paris 1802. Z muzeologów polskich pierwszym, który przedstawii jego dziaial-
ność i przedmioty przekazane do Puîaw, byi Z. Zygulski jun., Dzieje zbiorów pulawskich (Swiątynia Sybilli i Dom
Gotycki), Kraków 1962, nadbitka z tomu 8 „Rozpraw i Sprawozdań Muzeum Narodowego w Krakowie”, zwlaszcza
0 Dominique-Vivant Denonie
1 kilku jego rysunkach z Egiptu
w zbiorach księżnej Izabeli Czartoryskiej
„Przeszlość przyszlości” księżnej Izabeli Czartoryskiej (1746-1835) mieni się różnymi
barwami myśli patriotycznej i tożsamości europejskiej, historycznej i wspólczesnej, nau-
kowej i artystycznej. Te wątki wzjawisku zwanym Puiawy przewijająsię i splatają swoją
różnorodnością w caiość. Ich wielkim spoiwem jest pamięć. Bogactwo tej koncepcji tkwi
wjej uniwersalności. Poprzez pamięć trwają narody i poszczególne osoby, sztuka i wolność.
W kolekcji puławskiej przedmiot, obraz czy słowo, zapisane bądź drukowane, stają
się równoważnymi świadkami pamięci budzącymi refleksję dodatkowo ze względu na
osoby, zwiaszcza sławne, które przysłużyły się do wzbogacenia zbiorów. 1 w takim kon-
tekście warta przypomnieniajest postać Dominique-Vivant Denona (1747-1825).
„Mr Denon a beaucoup ajouté à la collection de la maison Gothique m’envoyant plu-
sieurs objets très intéressants par Mr Zamoyski et par Mr Matuszewicz” - odnotowała
księżna pod jego małym, sztychowanym, młodzieńczym portretem, gdy komponowała
księgę z autografami sławnych ludzi przeznaczoną do ekspozycji w Domu Gotyckim 1.
Utalentowany francuski rysownik i grafik, także pisarz i dyplomata, człowiek o tak boga-
tym życiu, że starczyłoby na kilka biografii, jeden z pionierów egiptologii, kolekcjoner,
od r. 1802 do 1815 dyrektor Centralnego Muzeum Sztuk (Muzeum Luwru, przemianowa-
ne wkrótce na Muzeum Napoleona) i generalny dyrektor francuskich muzeów, był rówieś-
nikiem księżnej Izabeli 2. Czy miała okazję poznać go osobiście i być z nim zaprzyjaźnio-
na, jak domniemywał Zdzisław Żygulski? Nic na to nie wskazuje. Nie wymieniała z nim
1 Biblioteka Książąt Czartoryskich (dalej : BCz), rkps 2846IV, Portrety [i autogrąfy\ artystów, aktorów, kom-
pozytorów. Księga autografów „N”, m.in. François Talmy, Angeliki Kaufmann, Antonia Canovy, Josepha Haydna,
Ludwiga v. Beethovena. Księżna ukiadaia tę księgę już po otwarciu w r. 1809 Domu Gotyckiego, także w latach 20.
w. XIX; poświadcza to m.in. rękopis Beethovena z r. 1824. Czartoryska najczęściej stosuje pisownię nazwiska: de
Non, De Non. On sam podpisywal się Denon od czasu rewolucji francuskiej.
2 Przez lata postać Vivant Denona znajdowaia się giównie w kręgu zainteresowań archeologów i muzeolo-
gów; z badaczy polskich pisali o nim K. Michaiowski,Ań'e tylkopiramidy, Warszawa 1969 (wyd. 2) s. 16-19; J. Lipiń-
ska, W cieniu piramid, Wroclaw 2003, s. 14-15; A. Niwiriski, Czekając na Herhora... Odkrywanie tajemnic Teb
Stubramnych czyliszkice z dziejów archeologii Egiptu, Warszawa 2003, z dluższymi cytatami z dzieia Denona, Voya-
ge dans la Basse et la Haute Egypte, Paris 1802. Z muzeologów polskich pierwszym, który przedstawii jego dziaial-
ność i przedmioty przekazane do Puîaw, byi Z. Zygulski jun., Dzieje zbiorów pulawskich (Swiątynia Sybilli i Dom
Gotycki), Kraków 1962, nadbitka z tomu 8 „Rozpraw i Sprawozdań Muzeum Narodowego w Krakowie”, zwlaszcza