DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.25710#0143
Dobrosława Horzela
T ryptyk w Rząsinach
- śląskie dzieło z połowy wieku XV
Twórczość snycerska na Śląsku w okresie przejściowym pomiędzy stylem pięknym
a ekspresyjną rzeźbą przełomu XV i XVI stulecia jest wciąż mało znana. Dwie, szcze-
gólnie istotne dla badań nad rzeźbą śląską prace zasadniczo nie uwzględniają tego okresu.
Anna Ziomecka w fundamentalnym opracowaniu nastaw ołtarzowych na Śląsku skupiła
się na późniejszych zabytkach. Zofia Białłowicz-Krygierowa w pracy dotyczącej śląskiej
tradycji retabulów snycerskich odnosi się natomiast przede wszystkim do dzieł z wieku
XIV i początku XV 1. Twórczośc rzeźbiarska 2. i 3. ćwierci wieku XV opracowana jest
dotąd wycinkowo, co w efekcie prowadzi do kontrowersji dotyczących choćby datowania
dzieł, zwłaszcza wobec narastającego w ostatnich latach stanu badań nad rzeźbą terenów
kulturowo związanych ze Śląskiem, jąk Czechy, Morawy, Frankonia 2. Wobec tego poży-
teczne zdaje się nawet wstępne zaprezentowanie problematyki związanej z dziełami tego
okresu. Na jedno z nich, a mianowicie rzeźbiony i malowany tryptyk w Rząsinach (niem.
Welkersdorf) w pow. lwóweckim na Dolnym Śląsku, zwróciła moją uwagę Pani Helena
Małkiewiczówna, kiedy w roku 2006 trafił on do krakowskiej pracowni konserwator-
skiej 3. Jego część snycerska będzie przedmiotem niniejszego omówienia 4.
Ołtarz, wraz z dwiema innymi gotyckimi nastawami, należy do wyposażenia kościoła
Matki Boskiej Ostrobramskiej w Rząsinach, świątyni, która pełniła niegdyś rolę zboru
1 A. Ziomecka, Śląskie retabula szafowe w drugiej polowie XV i na początku XVI wieku, „Roczniki Sztuki
Ślaskiej”, 10,1976, s. 7-146; Z. &\a\iowicz-Krygierowa,Studia nadsnycerstwemXIVwieku wPolsce, cz. 1 : Początki
śląskiej tradycji oltarza sząfowego, Warszawa-Poznań 1981 (Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Wydziai
Nauk o Sztuce. Prace Komisji Historii Sztuki, 12).
2 Wiele cennych informacji zawiera wydany przed kilku laty katalog zbiorów wrocławskiego Muzeum Naro-
dowego, ale i zawarte w nim noty ujawniają naglącą potrzebę podjęcia próby syntetycznego spojrzenia na śląską
snycerkętego czasu i wypracowania kryteriów datowania dziei: B. Guldan-Klamecka, A. Ziomecka,SztukanaŚląsku
XII-XVIw. Katalog zbiorów Muzeum Narodowego we Wroclawiu, red. B. Guldan-Klamecka, Wroclaw 2003.
3 Prace przeprowadzil zespól konserwatorów firmy Consiste pod kierunkiem Agnieszki Kosakowskiej. Opra-
cowanie problematyki artystycznej, będące częśeią dokumentacji konserwatorskiej zabytku, powierzono autorce ni-
niejszego tekstu, por. Konserwacja gotyckiego oltarza z kościola paraftalnego p.w. Matki Boskiej Ostrobramskiej
w Rząsinach w woj. dolnośląskim, Consiste S. C., Kraków 2007, mpis w Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków
- delegatura w Jeleniej Górze.
4 Malowidła są późniejsze i zachowane w złym stanie.
T ryptyk w Rząsinach
- śląskie dzieło z połowy wieku XV
Twórczość snycerska na Śląsku w okresie przejściowym pomiędzy stylem pięknym
a ekspresyjną rzeźbą przełomu XV i XVI stulecia jest wciąż mało znana. Dwie, szcze-
gólnie istotne dla badań nad rzeźbą śląską prace zasadniczo nie uwzględniają tego okresu.
Anna Ziomecka w fundamentalnym opracowaniu nastaw ołtarzowych na Śląsku skupiła
się na późniejszych zabytkach. Zofia Białłowicz-Krygierowa w pracy dotyczącej śląskiej
tradycji retabulów snycerskich odnosi się natomiast przede wszystkim do dzieł z wieku
XIV i początku XV 1. Twórczośc rzeźbiarska 2. i 3. ćwierci wieku XV opracowana jest
dotąd wycinkowo, co w efekcie prowadzi do kontrowersji dotyczących choćby datowania
dzieł, zwłaszcza wobec narastającego w ostatnich latach stanu badań nad rzeźbą terenów
kulturowo związanych ze Śląskiem, jąk Czechy, Morawy, Frankonia 2. Wobec tego poży-
teczne zdaje się nawet wstępne zaprezentowanie problematyki związanej z dziełami tego
okresu. Na jedno z nich, a mianowicie rzeźbiony i malowany tryptyk w Rząsinach (niem.
Welkersdorf) w pow. lwóweckim na Dolnym Śląsku, zwróciła moją uwagę Pani Helena
Małkiewiczówna, kiedy w roku 2006 trafił on do krakowskiej pracowni konserwator-
skiej 3. Jego część snycerska będzie przedmiotem niniejszego omówienia 4.
Ołtarz, wraz z dwiema innymi gotyckimi nastawami, należy do wyposażenia kościoła
Matki Boskiej Ostrobramskiej w Rząsinach, świątyni, która pełniła niegdyś rolę zboru
1 A. Ziomecka, Śląskie retabula szafowe w drugiej polowie XV i na początku XVI wieku, „Roczniki Sztuki
Ślaskiej”, 10,1976, s. 7-146; Z. &\a\iowicz-Krygierowa,Studia nadsnycerstwemXIVwieku wPolsce, cz. 1 : Początki
śląskiej tradycji oltarza sząfowego, Warszawa-Poznań 1981 (Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Wydziai
Nauk o Sztuce. Prace Komisji Historii Sztuki, 12).
2 Wiele cennych informacji zawiera wydany przed kilku laty katalog zbiorów wrocławskiego Muzeum Naro-
dowego, ale i zawarte w nim noty ujawniają naglącą potrzebę podjęcia próby syntetycznego spojrzenia na śląską
snycerkętego czasu i wypracowania kryteriów datowania dziei: B. Guldan-Klamecka, A. Ziomecka,SztukanaŚląsku
XII-XVIw. Katalog zbiorów Muzeum Narodowego we Wroclawiu, red. B. Guldan-Klamecka, Wroclaw 2003.
3 Prace przeprowadzil zespól konserwatorów firmy Consiste pod kierunkiem Agnieszki Kosakowskiej. Opra-
cowanie problematyki artystycznej, będące częśeią dokumentacji konserwatorskiej zabytku, powierzono autorce ni-
niejszego tekstu, por. Konserwacja gotyckiego oltarza z kościola paraftalnego p.w. Matki Boskiej Ostrobramskiej
w Rząsinach w woj. dolnośląskim, Consiste S. C., Kraków 2007, mpis w Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków
- delegatura w Jeleniej Górze.
4 Malowidła są późniejsze i zachowane w złym stanie.