Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Bandini, Angelo Maria
De obelisco Caesaris Augusti e Campi Martii ruderibus nuper eruto commentarius — Rom, 1750 [Cicognara, 2516]

DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.8409#0065

DWork-Logo
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
dell' Obelisco di Cesare Aug. Gap. VII.

tero , si lacum Plinii mendofum esfe ; in eo ali-
quid desiderari ; & ita lupplendum dixero : cum
alia stibiret cura, navium , qim Tiberi obeliscos siubve-
herenty has confìruere tentarunt, sorma, & magnitu-
dine ad injìar eartim , quibus per Nilum ad mare
devecìi siuerant : quo experimento patuh , non minia
aquarum buie amni ejse.q'tam Nilo.Verum quacum-
que figura predice suerint hujusmodi naves .
multo majores liiissè obeliscis, quos vehebant,
necesfe eit ; ncque enim aliter tantae moles a flu-
mine subltineri potuissent.Sed haec delibaise suf-
fìciat, omnem curam & cogitationem iis relin-
quentes , quorum ad facultatem pertinet ratio-
cinari, quibus artificiis , quibusve machinis,
quoque moles ac pondera substineri, & perferri
sine orfensìone possint. Hoc moJo pariter Con-
ltantii obelilcum ad vicum ulque Alexandri de-
yeiftum arbitior : Marccllinus 1 enim per em-
phasim more suo ait: Tandem sero impestiti navi,
per maria, stuentaque Tibridis velut paventis ne quod
pttne igmtns miserat Nilus , ipse parum [ab meatus
sui discrìmine, moenibus alumnis infimi , desiertur
in vicum Alexandri tertio ab urbe lapide sejunclum .
Exoneratis vero adripam obeliscis, verisimilli-
mura mihi videtur , omnes ad statutum locuin
trahi eo machinarum genere , qua; Chamulci1 di-
cebantur, quibus pontum , tractumque a vico
Alexandri, usque ad Pilcinam publicam illum
Constantii mille , laudatus Aucìor testatur .

39
sorma, e grandezza . Quindi credo di poter ragio-
nevdmente sfpettare che il luogo di Plinio sa tron-
co , e che debba fupplirsi così : avendoli cura di altre
navi, che gli portassero sui Tevere , si pensò a
fabbricarle di forma , e grandezza eguali a quel-
le, che gli avevano trasportati sui Nilo : dal che
apparve , non meno d'acqua aver l'uno dell'al-
tro fiume. Bisognaperò , qualunque sigura avesserò
tali legni , che sojsero molto maggiori digli obelisichl ;
altrimenti moli cosi pesanti , non sarebbero sate sa-
seriate dxl fiume . Ma basila di aver sidamente accen-
nate tali cofe, Insiciandone a i Fikfefi una più efatta,
ricerca . In qness' siessa maniera penfo , che sojse con-
dotto 1' obelfico di Coslanzo sino al borgo di Alessan-
dro , disilante da cRoma tre miglia ; piche Ammia-
no ' ensaticamente dice , che il Tevere era come inti-
morito , che le sue acque non portajsero nella sina Cit-
tà quella mole , che gli aveva selicemente mandato
il quasi incognito cHsio . Posiati poi, che erano gl'obe-
lischi a terra, e probabile , che fi' trasportasserò tutti
al desiniamo luogo con quell' ijìejse- macchine chiama-
te Chamulci 1 , con le quali dice il lodato Mar-
cellino , che si trasiporto dal Borgo di Alessaniro fina
alla Pisicina pubblica ^ quello di Cojìanzo.

^uo in loco , quomodo , ac quo tempore Augusilus
si ics erexeth obeliscos .
Caput Vili.
POstquam Augustus duos hosee obeliscos
Romam adduxit , ut in celebrioribus ad-
mirandae Urbis locis ilatuerentur , decrevit .
Eorutn primum , qui ad Semneserteum Regem
ta erat Heliopolis , unde plerumque obelisci deveheban-
tur. Cellarius Geograpb. antiq. Lib. iv.cap.I,
(1) Lib. XVI i. cap. i\r.
(2) Chamulci graeca vox est ^aslaXitoì de qua ita Ju-
lius Pollux vii. pag. i pi. c/J ^ KaX-J/jtcvou ^a^aAxc/
(Xi^atcd cT uétXzonn > qu<e vero burnì trafile dicuntur
machina , sunt quibus trahuntur . Genus id erat Car-
penti humìlis ex sententia CI. Henrici Valefii ad eie. Ara-
mian.loc. fed male opinatus ed. Nam carpentum rotis
vehebatur • chamulci autem inltrumentum , quo humi
aliquid trahebatur , ut ex voce ipfa deducitur : unde la-
tine trabea dida in Gloflario antiquo ^d/J.SXx.ot; trahea
( Philoxeiuis vertit Sclodiam ) de qua Virgìl. Georg,
Lib. 1. v. t S4.
Tìibulaque trabeaque & inìquo pendere rassri .
Ubi Servius trabea vehìcula sunt fine rotir, qass vulgo'
trahasdicunt . Hinc traharius apud Sidonium Ep. Lib.vi.
qui trahis farcinas & impedimenta vehit . Hinc

In che luogo Augufto drizzafìe i suoi obelischì»
in qual maniera, e in che tempo .
Capo Vili.
DOpo che Augnsilo ebbe portato a. Roma i suoi
due obelìsehi , pensò d' innalzarli nei luoghi
più srequentati di quella maravigliosia Città . Erefi-
fe il primo di esst, che apparteneva al Re Semne-
sierteo >
attinet iliud Tibulli cum notat marmoris peregrini lu-
xuriem , qua opulenti viri infaniebantur II. Eleg. vi,
ver. 2 7.
Quid lapis externus curaefi ? Vrbique tumultui ?
Tortatur validis mille columna jugis ?
Multis edam funibus per trochleas , vel tympana ingen-
ua faxa devehi (olita , monuit Martialis .
Quoque trahi multo marmora fune folent .
Illud hic animadverfione dignum puto quod Romae,
quicolumnas, obelifcos, aliafque immenias-moles tra-
hebant per vias , damai inferii latisdare debebant cloa-
carutn redemptoribus , fi ob pondus forte satifeerent > de
fuo ut illas reficerent. Ita Plinius Lib.. xxxvi. cap. 2.
iy> 1 y. quemadmodum M. Scaurus secit cum columnas
CCCLX- ad feenam fui Tbeatri, 2c maximas illas triginta
& ofto pedum in l'alatium ad fuas domus , & Atrii or-
namentavi vellet extrahere . Quin 6c immanium tranf-
ve&ione faxorum tecìa quatiuntur ( ut ait Piiu. Jan.
Pautgyr- ) quafi terr* motu concufla .
 
Annotationen