Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Bandini, Angelo Maria
De obelisco Caesaris Augusti e Campi Martii ruderibus nuper eruto commentarius — Rom, 1750 [Cicognara, 2516]

DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.8409#0193

DWork-Logo
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext

(LI)
EPISTOLA VIL LETTERA VIL
LUD. ANTONII MURATOMI DI LODOVICO ANT. MURATORI '.
PRseclarum quidem opus, Illustrisfime Vir , TìElla impresa che ha VS. lllusirissima per le
suscepisti , dum insignem Campi Martii -O mani, ora che si e accinta ad illujìrare l'in-
Obeliscum illustrare , & inprimis obscurum il- signe sinadora seppellito Obelifco di Campo Mar-
ilina Plinii Jocum 1, ubi de usu loquitur , ad Zo, e majsimamente V alquanto [curo pajjò di Pli-
quem Astronomi, Augujìo imperante , illum re- nio nel lib. xxxvi. cap. x.1 ove e descritto V uso,
degerunt, adgressus es . Iliud equidem ignoro, che ne su satto dagli AJlronomi a' tempi di Au-
undenam radium sit, ut me , quid in hac re sen- gt{fi0 . Ma non so mai come le sia caduto in pen-
tirem, consulcum volueris . Gur enim lucem siero di voler anche sopra ciò intendere il sinti'
ex me, qui in hisce rebus csecutio , quxritas ? mento mio . Come mai cercare luce da me , che vo
cum prsefertim tu una cum multis Astronomhe tentone in sì satte materie, quand' ella con tanti al-
Magistris , Collegium constituas Astronomi- tri Maesìri neh"Agronomia sorma il Tribunale , da
cum , unde tota hujus rei decilìo petendaest . cui solo s'ha da appettare la decisione di quel satto .
Sed utcumque se res habeat, eaest in me audio- Eppure tanta e 1'autorità sua sopra dime, che mi
ritas tua , ut me tibi morem gerere necesse sit. conviene ubbidire , non gìaper ifperanza di arriva-
Quod equidem faciam, non quod prasclaras re alle sondate speculazioni altrui, ma per dire_>
aliorum lucubrationes acquare possè confidami, quel che ne sento , come unus de Populo , e come
sed tamquam unus de posalo , cui libere dicere , materialmente pare a me d'intendere la mente di
quidsentiat, conceiiurn sit ; tibi nempe meam Plinio. P'ensino alcuni, mi dice ella , che quell'O-
de Plinii mente crassèsaltem explicanda, sen- belisco sofse ridotto a sormare coli' ombra una sem-
tentiam signisicans. Opinantur , utais, non- plice Meridiana sui suolo , cioè sopra lajìre di
nulli , Obeliscum illum prò simplià Meridiana marmo ; ed altri, che fe ne sofse sormato un vero
stetisse, umbram in terram , sive in stratum la- Orologio Solare . O-a io diro in poche parole ciò,
pideum projiciendo : alii vero Solarium ab ipso che al mio gro(sLino intendimento si assaccia su que-
Horologium revera fuisse constitutum conten- sio particolare .
dunt . Hisce pnemisfìs , qualiscumque sitmea
de hac re sententia , tibi paucis aperiam .
Quoad itaque primum , ad JAerìdianam Quanto al primo punto , cioè alla meridiana.?,
scilicet, pertinet, manisesto ipsa a Plinio indi- sembra efsa assai chiaramente indicata da Plinio,
cari mihi videtur. Statutum fuerat XII. Kal. Si era prefo il pnnso dell' Equinozio del dì ai di
Aprilis jEquinodtii pundlum, brum& conseclm die, Marzo, brum e consedLe die , come avvisò do-
quemadmodum legendum essè Salmasius, ac vir versi leggere il Salmafio , e come s' ha dalla più de-
pariter ledtiffimae eruditionis Hxrduìnus docue- pur at a edizione del P.Arduino, e quesio era sif-
runt. Determinabatur autem hoc pundlum in fato nel mezzogiorno hora sexta . Dal punto di
Meridie, hora sexta. Ab hujus Meridiani pun- quesio meridiano, si tirava una linea al di sopra,
dlodudla linea suerat in utramque partem eo e al di siotto, terminante sin dove arrivava V ombra
ufque protenfa , quo Obelifci umbra pertinge- della Guglia , allorché il Sole arrivava a i tropici.
ret, cum ad Tropicos Sol accesfìsTet : a dextra Di qua e di là da essa linea immagino io , che sojsero
lsevaque hujus linese , Zodiaci figna difpofita_> disiribuiti i fegni del Zodiaco per indicare i mefi
suisse crediderim, quibus anni menfes, aut ipfo- dell'anno, oppure i nomi di essi mesi ; e che essa li-
rum nomina indicarentur ; eamdemque lineam ne a fosse divifa per regulas , quas sunt ex aere
per regulas , qu& funt ex Are inclusx,, divifam fuif- indulse ; di maniera che mosiravano , quando V om-
se, ita ut quandonam umbra ex uno in alium bra pafsava dall' uno mese all' altro, paulatimque
menfem ingrederetur , fignificarent , paulatim- singulis diebus decrefceret , ac rurfus augesce-
quefingulìs diebus decrefceret, ac rursus augefcer et. ret. Lo fpazio fra una Regola, o sia Riga, e
Spatium inter hafce regulas, five lineas interce- l altra , comprendeva quello d' un'ora , e quefio
ptum, unam horam comprehendebat ; quod fi potea dividere in quarti con altre linee minori.
etiam minoribus aliis lineolis in quadrantes di- Similmente doveano ejfere di quà , e di là efprefse
vidi facile poterat . Similiter etiam utrobique le ore della notte , e del giorno, corrifpondenti al
exprefTas fuifle diei, nocìisque horas ad illum mefe, a cui nel punto del mezzo dì arrivava V om-
g 2 bra
(i) Obiit vir cil. ineunte hoc anno mdccl. x.Kal.Febr. nii sui monumentis, immortalem fibi laudem comparavit.
astacis Casi annum agens Lxxvu. Tot prxclariflìmis inge- (2) Lib. xxwi. cap. x.
 
Annotationen