Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Bandini, Angelo Maria
De obelisco Caesaris Augusti e Campi Martii ruderibus nuper eruto commentarius — Rom, 1750 [Cicognara, 2516]

DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.8409#0091

DWork-Logo
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
dell'Obelisco di Cesare Aug. Cap.XI.

gruit : si vero inter sese in eadem obelisci
mensura constituenda aliquantisper dissèntiunt,
basim comprehendissè , sive Romanum pedern
à Pliniano diversum adhibuisse , dicendum eft .1
Prseterea , ut mihi magis satissacerem in
componendis ad Plinti textum obelisci noftri
mensuris , consilium ccepi, obeliscum ipfum
ex uno vertice ad aJium , Stagliano pede dime-
tiri ; ciunque pedibus circiter lxxv. conrta-
re reperi. Qua; altitudo ab ea quam Plinhis
traditnon nifi paullifper recedit. Pes hujufmo-
di una cum aliis mensurarum veterum iftrumen-
tis infcuJptus cernitur in dextro Jatere ingen-
tis farcophagi, altitudine pedumvn. , ac la-
titudine pedum ni. -j , qui extabat olim in
hortis Botanicis quondam a Michaele Merca-
to 1 juflu Piì V. Pontificis apud Vaticanas sedes
extrucìis , modo vero in Mufeo Capitolino
julìu Benedicìi XIV. Pontificis fapientiffimi cum
tribus aliis antiquis pedibus , marmoribus pa-
riter inscuJptis 3 exportatus reperitur . In
media marmoris fronte fub juvenis feminse
anaglyptici operis thorace in tympano in-
fculpta;, fere ex toto prominens Statila xdi-
ficiorum menforis in quadrangulari locula-
mento forma confpicitur ; inferius vero pne-
ter nonnulla carmina , quse ejus immaturum
obitum declarant , infcriptio legitur 4 à

(1) Romani pedis menfuram variafle , declinante
prsecipue Imperio , Lucas Pastus de Vonderib. &i
menfur. aliique fufpicantur . Iilius pedis magnitudi-
nera , quo Romani per Augufti , & Vefpasìani tem-
pora usi flint , ex duobus ajneis Congiis Roma: in .iEdi-
bus Farnefiorum adfervatis, (e colk-gifie , viri doAi au-
thumarunt. Eos primus publici juris fecit Vtllalpan-
dus Tom. III. in Execbielsm , quem ceteri fequuti
funt , nempe Lucas Tcstus lib. eh. Marinus Gbetald.
in ^Archimede redivivo , Rjcciolius Tom. I. Lib. II.
Cap. vii. lAlmagefii novi , & Lib. II. Geograpb.
Cap. II. , Se lAlcazar. de Tonder. (sn Mens. Trop. I-
pedis Romani, magnitudinem dividunt in partes xn. >
quas uncias ipiì appellarunt : unde legitur apud Scri-
ptores unciali? altitudo, ut apud Vlinium Lib. xviii.
Cap, xvi. unciales litera, ut apud S- Hieronymv.m
tn Vraf. ad Job , quod nempe constarent magnitu-
dine uncias pedis romani , seu duodecima ejuidem
partis .
(2) Hoc idem Mercatus adserit Cap. xxv. de Obe-
lifcis.
[3] Pedes, qui in Musaeo Capitolino adfervantur ,
funt Statilianus, Cossutianus , Ebutianus , & Cappo-

65
sio, ne rejleranno all'oh eli sio del Campo Marzo
piedi lxxvi. e tre quarti : lo che meglio combi-
na colle misure presie dagli altri scriuori da me
citati . E fe alquanto discordano tra di loro nel-
lo ajsegnare la esatta mi sura della guglia , si può
dire , che vi computasserò anche la bafie , 0 che
fi servissero di un piede alquanto diverso da quel-
lo ufato da Plinio . «
Inoltre per meglio appaiarmi nell'indagare la.
ginfta misura del nojìro obelisco , lo mìfurai da una
eftremita all' altra con un piede fatto per quanto mi
su poffìbile eguale allo Statiliano , e lo trova'' di
piedi lxxv. in circa quafi dellastessa mifura , che lo
sa Plinio. Quesso piede vedesi con altri ftromenti
di antiche mifure fcclpito nel desiro fianco di un
gran ceppo fepolcrale alto piedi vii. e largo iii, 7 col-
locato una volta nel giardino de Semplici isiitui-
to da Mcnfianor Mercati 1 per ordine di Pio V.
nel Palazzo Vaticano , e al prefinte trafporta-
to per ordine del regnante sapientifsimo Pontefice
infeme con altri tre antichi piedi parimente ficol-
piti in marmo , nel J\iusieo Capitolino 1 ■ Nel-
la facciata di mezzo fiotto un bufo a basso ri-
lievo di giovane semmina scolpita nel timpano ,
vede si quafi tutta rilevata entro una nicchia qua-
drangolare la figura di Statilio mifuratore di
ed.fizi ; e fiotto di esfio , cl're ad alcuni verfi al-
ludenti al nome, e alla immatura fua morte, fi
legge la irficrizione 4 riportata da Giorgio
i Agri-

nianus . Cur ita appellentur, dilertifTime exponit T. I\f-
villas in diffenatiune Italica de veteri Rpmanorum pede
inièrta Tom. III. Diflert. Corton. Academ. CI. Auftor ,
cum in diverfis Urbis regionibus hi pedes, tunc temporis
extarent, omnes invifit, ac diligentiflìme commenfuravit.
Alics praeterea memorat , quorum pariter menfuram ad
Parifieniem pedem collatam refert . Poft editam hanc dif-
fertationem adinventus eft in Cceliolo pes ex a:re faélus,
in medio plicatilis , quem dono reliquit Vaticano Mufaeo
immortalis memoria; vir Francilcus Ficoronius , & cu-
jus ipfe deseriptionem , ac delìneationem dedit in opere ,
italico te vessigia , e rarità di Roma antica Roma;
Mdccxxxxi v. pag. ij?4.
[4] Inscriptio est, quas sequitur .
T. statilio . Vol. Apro .Mensori
AeDIFICIOR . VlXIT . ann. XXII. M. Vili. D. XV.
T. sTATiLius. Vol. Proculus
Accensus . Velatus. et Armentaria
eutychia . parentes . flllo . optumo . et
Orciviae . Anthidi . Uxori . ejus • sibiq,
ET SUIS
LlBEKTIS.LiaERTABUS . PoSTERISQj. EOKUM .
 
Annotationen