DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:Kowalczyk, Jerzy: Projekty Leopolda Szlegiela rezydencji Chodkiewiczów w Młynowie z końca XVIII wieku
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48735#0069
PROJEKTY LEOPOLDA SZLEGIELA
II. 6. Młynów, fasada pałacu, 1790—98, arch. Karol Schutz z Warszawy. Fot. przed 1939 r., neg. IS PAN.
Do jakiej miejscowości był przeznaczony oma-
wiany projekt? Możliwości jest wiele. Tu zacytuję
fragment opracowania Romana Aftanazego. ...„For-
tuna chodkiewiczowska przedstawiała się w tym
czasie (pod koniec XVIII w.) imponująco. Prócz
Młynowa, Murawicy, Pękałowa i Dorostajów po-
łożonych w pow. łuckim, Turca w pow. nowogródz-
kim i Petrykowa w pow. mozyrskim, posiadali
jeszcze Chodkiewiczowie bardzo rozległe dobra
Czarnobyl z 36 folwarkami położone nad rzeką
Uszą i Prypecią, blisko jej ujścia do Dniepru"15.
Miała więc gdzie budować starościna żmudzka
następne, obok Młynowa pałace. Nie wiemy, jak
wyglądał pałac w Penkałowie koło Młynowa, gdzie
do czasu śmierci matki (zm. 1816) miał swą rezy-
dencję syn Aleksander Chodkiewicz (ur. 1776),
ożeniony z Teresą Karoliną Walewską.
Prace ogrodowe Szlegiela.
Modernizacja ogrodu młynowskiego podjęta
w 1785 r., była konsekwentnie prowadzona, jak
to wynika z omówionego przez Romana Aftanazego
inwentarza z 1798 r.16. Konfrontacja tego opisu
z przedstawionym na początku projektem Szle-
giela wypada nader interesująco. Ogród, właściwie
park przekształcany stopniowo w romantyczny,
wzbogacany był nowymi pawilonami, grotą, ka-
miennymi figurami, wreszcie, poszerzany o teren
leżący po prawej południowej stronie osiowego za-
łożenia rezydencji (il. 9, 10). Zachowały się w Ar-
chiwum Młynowskim na Wawelu projekty kilku
pawilonów ogrodowych. Są to rysunki różnych
autorów, także uczniów Szlegiela. Jeden z pro-
jektów sygnowany: invenit L. Schlegel junior, był
z pewnością wykonany przez syna naszego archi-
tekta. Jest to projekt pawilonu, którego prymi-
tywna konstrukcja z belek i gałęzi nawiązywała
do początków architektury, zgodnie z witruwiań-
ską genezą17 (ił. 11). W omawianym zespole rysun-
ków są znakomicie opracowane dwa projekty: al-
tany chińskiej18 i groty na planie elipsy19, nieda-
towane, zapewne z przełomu XVIII i XIX wieku,
ale podpisane jako dzieła arch. F. Kruszewskiego,
który był zdolnym architektem działającym w War-
szawie w kręgu Stanisława Augusta20.
Oprócz projektów pawilonów, w Archiwum
Młynowskim na Wawelu jest grupa rysunków przed-
stawiająca teoretyczne rozwiązania ogrodowe, ma-
jąca charakter szkoleniowy, co mogłoby świadczyć,
że Szlegiel prowadził w Młynowie coś w rodzaju
szkoły ogrodniczej. Może był w tym pewien udział
ogrodników praktyków, którzy kolejno zajmowali
się parkiem w Młynowie: Decza, Pogonowskiego,
Peiera, Szulca21. Wyraźnie charakter szkoleniowy
ma projekt niewielkiego ogrodu angielsko-chińskie-
go — długości 190 łokci, sygnowany: Paweł Ha-
łubiński Roku 180122. W omawianym zbiorze są
61
II. 6. Młynów, fasada pałacu, 1790—98, arch. Karol Schutz z Warszawy. Fot. przed 1939 r., neg. IS PAN.
Do jakiej miejscowości był przeznaczony oma-
wiany projekt? Możliwości jest wiele. Tu zacytuję
fragment opracowania Romana Aftanazego. ...„For-
tuna chodkiewiczowska przedstawiała się w tym
czasie (pod koniec XVIII w.) imponująco. Prócz
Młynowa, Murawicy, Pękałowa i Dorostajów po-
łożonych w pow. łuckim, Turca w pow. nowogródz-
kim i Petrykowa w pow. mozyrskim, posiadali
jeszcze Chodkiewiczowie bardzo rozległe dobra
Czarnobyl z 36 folwarkami położone nad rzeką
Uszą i Prypecią, blisko jej ujścia do Dniepru"15.
Miała więc gdzie budować starościna żmudzka
następne, obok Młynowa pałace. Nie wiemy, jak
wyglądał pałac w Penkałowie koło Młynowa, gdzie
do czasu śmierci matki (zm. 1816) miał swą rezy-
dencję syn Aleksander Chodkiewicz (ur. 1776),
ożeniony z Teresą Karoliną Walewską.
Prace ogrodowe Szlegiela.
Modernizacja ogrodu młynowskiego podjęta
w 1785 r., była konsekwentnie prowadzona, jak
to wynika z omówionego przez Romana Aftanazego
inwentarza z 1798 r.16. Konfrontacja tego opisu
z przedstawionym na początku projektem Szle-
giela wypada nader interesująco. Ogród, właściwie
park przekształcany stopniowo w romantyczny,
wzbogacany był nowymi pawilonami, grotą, ka-
miennymi figurami, wreszcie, poszerzany o teren
leżący po prawej południowej stronie osiowego za-
łożenia rezydencji (il. 9, 10). Zachowały się w Ar-
chiwum Młynowskim na Wawelu projekty kilku
pawilonów ogrodowych. Są to rysunki różnych
autorów, także uczniów Szlegiela. Jeden z pro-
jektów sygnowany: invenit L. Schlegel junior, był
z pewnością wykonany przez syna naszego archi-
tekta. Jest to projekt pawilonu, którego prymi-
tywna konstrukcja z belek i gałęzi nawiązywała
do początków architektury, zgodnie z witruwiań-
ską genezą17 (ił. 11). W omawianym zespole rysun-
ków są znakomicie opracowane dwa projekty: al-
tany chińskiej18 i groty na planie elipsy19, nieda-
towane, zapewne z przełomu XVIII i XIX wieku,
ale podpisane jako dzieła arch. F. Kruszewskiego,
który był zdolnym architektem działającym w War-
szawie w kręgu Stanisława Augusta20.
Oprócz projektów pawilonów, w Archiwum
Młynowskim na Wawelu jest grupa rysunków przed-
stawiająca teoretyczne rozwiązania ogrodowe, ma-
jąca charakter szkoleniowy, co mogłoby świadczyć,
że Szlegiel prowadził w Młynowie coś w rodzaju
szkoły ogrodniczej. Może był w tym pewien udział
ogrodników praktyków, którzy kolejno zajmowali
się parkiem w Młynowie: Decza, Pogonowskiego,
Peiera, Szulca21. Wyraźnie charakter szkoleniowy
ma projekt niewielkiego ogrodu angielsko-chińskie-
go — długości 190 łokci, sygnowany: Paweł Ha-
łubiński Roku 180122. W omawianym zbiorze są
61