DOI Heft:
Nr. 3-4
DOI Artikel:Mikocka-Rachubowa, Katarzyna: Wystawa rzeźb Mistrza Pinzla w Warszawie i we Wrocławiu
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48735#0273
R E C E N Z J E — WYSTAWY
Biuletyn Historii Sztuki
R. LIII, 1991, Nr 3—4
PL ISSN 0006-3967
KATARZYNA MIKOCKA-RACHUBOWA
Warszawa, Instytut Sztuki PAN
WYSTAWA RZEZB MISTRZA PINZLA W WARSZAWIE I WE WROCŁAWIU
W 1990 r. mieliśmy możność obejrzenia w Polsce
wystawy dziel Mistrza Pinzla — głównego przed-
stawiciela XVIII w. rzeźby kręgu lwowskiego. Wy-
stawa ta, zorganizowana przez Lwowską Galerię
Obrazów (dalej LGO), powstała w swym zasadni-
czym kształcie przed kilkoma laty i została po raz
pierwszy udostępniona publiczności we wrześniu
1987 r. w Olesku k. Lwowa (Oddziale LGO) w po-
klasztornym gmachu 0.0. Kapucynów1. W 1988 r.
przewieziono ją do Moskwy, do tamtejszej Aka-
demii Sztuk Pięknych2, w 1989 dzieła Pinzla pre-
zentowano w lwowskim kościele klarysek3, w paź-
dzierniku t.r. pokazano je w Pradze4. U nas gościła
w 1990 r.: od 27 IV do początków września w War-
szawie, w wilanowskiej Oranżerii, a w dniach 7 IX
— 15 X w Muzeum Architektury we Wrocławiu5.
Wystawa stała się znaczącym wydarzeniem
kulturalnym, spełniając, zgodnie z intencją auto-
rów, zadanie ponownego rozbudzenia zaintereso-
wań XVIII-wieczną rzeźbą lwowską i twórczością
tajemniczego Pinzla. Przez zgromadzenie obole
siebie dzieł uznanych za jego spuściznę stworzyła
możliwość zorientowania się w stanie jej zachowa-
nia, dając zarazem pole do weryfikacji niektórych
atrybucji i ukazując widzowi artystyczną sylwetkę
tego niezwykłego twórcy fascynujących dzieł o nie-
spotykanej ekspresji i wielkiej maestrii technicz-
nej. Nie był to jednorazowo stworzony pokaz
eksponatów przenoszonych w kolejne miejsca z za-
miarem udostępnienia ieli coraz szerszym kręgom
odbiorców, ale dzieło stopniowo „dojrzewające"
w ciągu kilku lat swego trwania. Organizatorzy
rozszerzali jego zasób, włączając do dorobku Pinzla
kolejne utwory, a do jego wielce enigmatycznego
życiorysu kolejne wydarzenia, rezygnując zarazem
z niektórych wcześniej postawionych hipotez.
Katalog pierwszej wersji wystawy objął 45
obiektów, będących zgodnie z zastrzeżeniem auto-
rów tak własnoręcznymi dziełami Pinzla, jak pra-
cami jego warsztatu, pochodzącymi z kilku
miejscowości dawnego województwa ruskiego6.
Rozszerzona wersja katalogu wystawy prezen-
towanej w Polsce objęła 61 pozycji. Do dzieł przed-
stawionych uprzednio dodano: 3 rzeźby z kościoła
w Horodence (2 putta z ołtarza głównego i figurę
Chrystusa z ambony; obecnie w Muzeum Sztuk
Pięknych w Iwano-Frankowsku (Stanisławowie),
3 rzeźby z ambony kościoła w Nawarii (figurę Chrys-
tusa Dobrego Pasterza z lat 50. XVIII w. i 2 sie-
dzące putta datowane na lata 60., jedno z nich
publikowane po raz pierwszy; ob. LGO), model
posągu nieznanego świętego z ołtarza głównego
kościoła św. Marcina we Lwowie (z lat 60. XVIII w.,
umieszczony w II wydaniu rosyjskiej wersji kata-
logu; obecnie LGO) oraz publikowane tu po raz
pierwszy, a datowane na lata 60. XVIII w.: 5 rzeźb
z zespołu klasztornego Bernardynów w Sąsiado-
wicach (figury św. Jana, nieznanego świętego,
2 aniołów i reliefowe przedstawienie biskupa, od-
nalezione w 1967 r.; obecnie LGO), relief Chrystus
w grobie (antependium ołtarza w kościele Karmeli-
tów we Lwowie), figurę św. Franciszka (z Muzeum
Archidiecezjalnego we Lwowie, obecnie LGO),
głowę anioła (pochodzenie nieznane, obecnie LGO),
model figury św. Floriana (z Muzeum Przemysłu
Artystycznego we Lwowie, obecnie LGO). Spośród
wymienionych w katalogu na wystawie nie ekspo-
nowano kilku rzeźb (grupy Samsona z Hodowicy,
reliefu Chrystus w grobie). Wszystkie wystawione
rzeźby wykonano w drewnie lipowym polichromo-
wanym i złoconym lub pokrytym białą farbą, z uży-
ciem (w grupach ołtarzowych z Hodowicy) tkaniny
pokrytej gruntem i złoceniem. Obok rzeźb prezen-
towano dawne fotografie wnętrz kościelnych i oł-
tarzy, stanowiących ich pierwotny entourage oraz
zdjęcia kamiennych rzeźb Mistrza (również nie za-
chowanych). We Wrocławiu zaprezentowano spo-
śród dzieł pokazanych w Warszawie 44 rzeźby,
przy tym samym katalogu.
Wobec tak znacznego poszerzenia zakresu eks-
255
Biuletyn Historii Sztuki
R. LIII, 1991, Nr 3—4
PL ISSN 0006-3967
KATARZYNA MIKOCKA-RACHUBOWA
Warszawa, Instytut Sztuki PAN
WYSTAWA RZEZB MISTRZA PINZLA W WARSZAWIE I WE WROCŁAWIU
W 1990 r. mieliśmy możność obejrzenia w Polsce
wystawy dziel Mistrza Pinzla — głównego przed-
stawiciela XVIII w. rzeźby kręgu lwowskiego. Wy-
stawa ta, zorganizowana przez Lwowską Galerię
Obrazów (dalej LGO), powstała w swym zasadni-
czym kształcie przed kilkoma laty i została po raz
pierwszy udostępniona publiczności we wrześniu
1987 r. w Olesku k. Lwowa (Oddziale LGO) w po-
klasztornym gmachu 0.0. Kapucynów1. W 1988 r.
przewieziono ją do Moskwy, do tamtejszej Aka-
demii Sztuk Pięknych2, w 1989 dzieła Pinzla pre-
zentowano w lwowskim kościele klarysek3, w paź-
dzierniku t.r. pokazano je w Pradze4. U nas gościła
w 1990 r.: od 27 IV do początków września w War-
szawie, w wilanowskiej Oranżerii, a w dniach 7 IX
— 15 X w Muzeum Architektury we Wrocławiu5.
Wystawa stała się znaczącym wydarzeniem
kulturalnym, spełniając, zgodnie z intencją auto-
rów, zadanie ponownego rozbudzenia zaintereso-
wań XVIII-wieczną rzeźbą lwowską i twórczością
tajemniczego Pinzla. Przez zgromadzenie obole
siebie dzieł uznanych za jego spuściznę stworzyła
możliwość zorientowania się w stanie jej zachowa-
nia, dając zarazem pole do weryfikacji niektórych
atrybucji i ukazując widzowi artystyczną sylwetkę
tego niezwykłego twórcy fascynujących dzieł o nie-
spotykanej ekspresji i wielkiej maestrii technicz-
nej. Nie był to jednorazowo stworzony pokaz
eksponatów przenoszonych w kolejne miejsca z za-
miarem udostępnienia ieli coraz szerszym kręgom
odbiorców, ale dzieło stopniowo „dojrzewające"
w ciągu kilku lat swego trwania. Organizatorzy
rozszerzali jego zasób, włączając do dorobku Pinzla
kolejne utwory, a do jego wielce enigmatycznego
życiorysu kolejne wydarzenia, rezygnując zarazem
z niektórych wcześniej postawionych hipotez.
Katalog pierwszej wersji wystawy objął 45
obiektów, będących zgodnie z zastrzeżeniem auto-
rów tak własnoręcznymi dziełami Pinzla, jak pra-
cami jego warsztatu, pochodzącymi z kilku
miejscowości dawnego województwa ruskiego6.
Rozszerzona wersja katalogu wystawy prezen-
towanej w Polsce objęła 61 pozycji. Do dzieł przed-
stawionych uprzednio dodano: 3 rzeźby z kościoła
w Horodence (2 putta z ołtarza głównego i figurę
Chrystusa z ambony; obecnie w Muzeum Sztuk
Pięknych w Iwano-Frankowsku (Stanisławowie),
3 rzeźby z ambony kościoła w Nawarii (figurę Chrys-
tusa Dobrego Pasterza z lat 50. XVIII w. i 2 sie-
dzące putta datowane na lata 60., jedno z nich
publikowane po raz pierwszy; ob. LGO), model
posągu nieznanego świętego z ołtarza głównego
kościoła św. Marcina we Lwowie (z lat 60. XVIII w.,
umieszczony w II wydaniu rosyjskiej wersji kata-
logu; obecnie LGO) oraz publikowane tu po raz
pierwszy, a datowane na lata 60. XVIII w.: 5 rzeźb
z zespołu klasztornego Bernardynów w Sąsiado-
wicach (figury św. Jana, nieznanego świętego,
2 aniołów i reliefowe przedstawienie biskupa, od-
nalezione w 1967 r.; obecnie LGO), relief Chrystus
w grobie (antependium ołtarza w kościele Karmeli-
tów we Lwowie), figurę św. Franciszka (z Muzeum
Archidiecezjalnego we Lwowie, obecnie LGO),
głowę anioła (pochodzenie nieznane, obecnie LGO),
model figury św. Floriana (z Muzeum Przemysłu
Artystycznego we Lwowie, obecnie LGO). Spośród
wymienionych w katalogu na wystawie nie ekspo-
nowano kilku rzeźb (grupy Samsona z Hodowicy,
reliefu Chrystus w grobie). Wszystkie wystawione
rzeźby wykonano w drewnie lipowym polichromo-
wanym i złoconym lub pokrytym białą farbą, z uży-
ciem (w grupach ołtarzowych z Hodowicy) tkaniny
pokrytej gruntem i złoceniem. Obok rzeźb prezen-
towano dawne fotografie wnętrz kościelnych i oł-
tarzy, stanowiących ich pierwotny entourage oraz
zdjęcia kamiennych rzeźb Mistrza (również nie za-
chowanych). We Wrocławiu zaprezentowano spo-
śród dzieł pokazanych w Warszawie 44 rzeźby,
przy tym samym katalogu.
Wobec tak znacznego poszerzenia zakresu eks-
255