DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Szolginia, Witold: [Rezension von: Katalog graciur XVII-XIX st. z fondiv Lvivskoj Naukovoj Biblioteky im. W. Stefanyka AN USSR]
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48735#0152
RECENZJE — KSIĄŻKI
historyków sztuki i architektów opracowano w ję-
zyku ukraińskim omawiany tu katalog.
Układ jego treści został oparty na zasadzie
chronologii powstania poszczególnych rycin, z jej
podziałem na poszczególne stulecia, poczynając
od XVII wieku. W obrębie każdej z tych grup
chronologicznych, na początku wymienia się dzieła
datowane, wyliczając je kolejno zgodnie z datami
ich postawania. W obrębie zaś grupy dzieł z danego
roku, opisy rycin uszeregowano w alfabetycznym
porządku nazwisk twórców (jeżeli oczywiście są
znani) lub według tytułów rycin. Opisy rycin,
których roku powstania nie udało się ustalić, zostały
umieszczone na końcu danej grupy chronologicznej.
Oddzielnie wyodrębniono ryciny będące dziełami
autorów radzieckich. Wszystkie pozycje katalogu
są adnotowane, przy czym w poszczególnycli adno-
tacjach podano tytuł i treść ryciny, dane histo-
ryczne oraz zwięzłe informacje o przedstawionym
obiekcie architektonicznym łub grupie takich obie-
któw.
Opisu rycin dokonano według ustaleń i wskazań
radzieckiej normy bibliograficznej GOST 7. 34—81
Bibliograficzny opis dzieł sztuk przedstawiających.
Wykorzystano w tym celu również publikację: Ka-
talog rycin. Instrukcja opracowania karty na-
ukowego katalogu zbioru muzealnego autorstwa
pracowników Gabinetu Rycin Państwowego Mu-
zeum Rosyjskiego oraz instrukcję Ministerstwa
Kultury USRR Muzealna inwentaryzacja dzieł
sztuki.
Wszystkie wymienione w omawianym katalogu
sztychy, rysunki i akwarele zostały wykonane na
papierze, w związku z czym w katalogowych opi-
sach nie podano informacji o materiale. Jeżeli
poszczególne ryciny nie miały własnych tytułów,
wówczas na użytek katalogu zostały one zatytułowa-
ne przez jego autora na podstawie treści danej ry-
ciny. W opisach rycin zatytułowanych przez ich
twórców podano w języku oryginału zarówno
tytuł, jak i treść wszelkieli innych ewentualnych
napisów na rycinie i elementy jej datowania. Wy-
miary każdej ryciny podano w centymetrach dwo-
jako: na pierwszej pozycji — wymiary samej
ryciny wyznaczone przez jej linearne obramowanie
lub bordiurę, na drugiej — wymiary arkusza pa-
pieru, na którym ją wykonano (odbito, narysowano
lub namalowano).
Uzupełnieniem całego wykazu rycin, liczącego
w sumie 256 pozycji, są: indeks rzeczowy (alfa-
betyczny wykaz pokazanych na rycinach obiektów
architektury Lwowa) oraz alfabetyczny, adnotowa-
ny wykaz twórców rycin (rytowników, rysowników,
litografów i malarzy), architektów oraz innych,
związanych tematycznie z treścią katalogu, twór-
ców i działaczy kultury. We wspomnianym indeksie
rzeczowym obiekty arcliitektoniczne zostały wy-
szczególnione zgodnie z ich obecnymi, uzasadnio-
nymi aktualną funkcją nazwami. Powiązano je
jednak za pomocą odsyłaczy z ich nazwami pier-
wotnymi. W alfabetycznym wykazie twórców
rycin podano w adnotacjach odnoszące się do każ-
dego z nieli zwięzłe informacje biograficzne.
I tu pierwsze moje zastrzeżenie, a nawet sprze-
ciw natury merytorycznej. O ile w odniesieniu do
koncepcji, układu i innych ściśle formalnych cech
omawianego katalogu nie mam na ogół większych
zastrzeżeń, z aprobatą oceniając staranność jego
opracowania, o tyle sprzeciw budzą niektóre
stwierdzenia zawarte w informacjach biograficz-
nych dotyczących poszczególnych twórców rycin,
ujętych w alfabetycznym wykazie.
W recenzowanym katalogu występują bowiem
zarówno rdzenni z dziada pradziada, jak i „przy-
sposobieni", aby to tak określić, ale niewątpliwi
Polacy — mecenasi sztuki lwowskiej, twórcy
sztychów, rysunków i akwarel o lwowskiej tema-
tyce architektonicznej, drukarze i litografowie.
Występują — jednakże bez jakiegokolwiek zazna-
czenia ich narodowej przynależności. Czego autor
katalogu (nazwany w nim po ukraińsku „uporiad-
nykiem", a po rosyjsku ,,sostavitielem", czyli
jakby jednak kimś o randze niższej niż autor...),
rada naukowa Lwowskiej Biblioteki Naukowej
AN USRR oraz redaktorzy wydawnictwa nie
odmówili Niemcom, Austriakom, Francuzom, Cze-
chom, Ukraińcom, Rosjanom i artystom innych na-
rodowości, których dzieła są w katalogu wymienio-
ne. Podaję kilka zaledwie (ale na zasadzie pars
pro toto) z wielu zawartych w omawianym katalogu
takich dziwnych narodowych „atrybucji". W recen-
zowanym katalogu wyraźnie, expressis verbis, za
artystów ukraińskich uznano czołowych twórców
architektury odrodzenia we Lwowie: Pawła Rzy-
mianina, Ambrożego Przychylnego i Pawła Szczęśli-
wego, następnie — wybitnego rzeźbiarza lwowskiego
baroku, Macieja Polejowskiego, dalej — znakomi-
tego rzeźbiarza lwowskiego rokoka, majstra Pinsla,
takiejże rangi rzeźbiarza lwowskiego empire'u,
Antona Schimsera, i jeszcze jednego wybitnego
144
historyków sztuki i architektów opracowano w ję-
zyku ukraińskim omawiany tu katalog.
Układ jego treści został oparty na zasadzie
chronologii powstania poszczególnych rycin, z jej
podziałem na poszczególne stulecia, poczynając
od XVII wieku. W obrębie każdej z tych grup
chronologicznych, na początku wymienia się dzieła
datowane, wyliczając je kolejno zgodnie z datami
ich postawania. W obrębie zaś grupy dzieł z danego
roku, opisy rycin uszeregowano w alfabetycznym
porządku nazwisk twórców (jeżeli oczywiście są
znani) lub według tytułów rycin. Opisy rycin,
których roku powstania nie udało się ustalić, zostały
umieszczone na końcu danej grupy chronologicznej.
Oddzielnie wyodrębniono ryciny będące dziełami
autorów radzieckich. Wszystkie pozycje katalogu
są adnotowane, przy czym w poszczególnycli adno-
tacjach podano tytuł i treść ryciny, dane histo-
ryczne oraz zwięzłe informacje o przedstawionym
obiekcie architektonicznym łub grupie takich obie-
któw.
Opisu rycin dokonano według ustaleń i wskazań
radzieckiej normy bibliograficznej GOST 7. 34—81
Bibliograficzny opis dzieł sztuk przedstawiających.
Wykorzystano w tym celu również publikację: Ka-
talog rycin. Instrukcja opracowania karty na-
ukowego katalogu zbioru muzealnego autorstwa
pracowników Gabinetu Rycin Państwowego Mu-
zeum Rosyjskiego oraz instrukcję Ministerstwa
Kultury USRR Muzealna inwentaryzacja dzieł
sztuki.
Wszystkie wymienione w omawianym katalogu
sztychy, rysunki i akwarele zostały wykonane na
papierze, w związku z czym w katalogowych opi-
sach nie podano informacji o materiale. Jeżeli
poszczególne ryciny nie miały własnych tytułów,
wówczas na użytek katalogu zostały one zatytułowa-
ne przez jego autora na podstawie treści danej ry-
ciny. W opisach rycin zatytułowanych przez ich
twórców podano w języku oryginału zarówno
tytuł, jak i treść wszelkieli innych ewentualnych
napisów na rycinie i elementy jej datowania. Wy-
miary każdej ryciny podano w centymetrach dwo-
jako: na pierwszej pozycji — wymiary samej
ryciny wyznaczone przez jej linearne obramowanie
lub bordiurę, na drugiej — wymiary arkusza pa-
pieru, na którym ją wykonano (odbito, narysowano
lub namalowano).
Uzupełnieniem całego wykazu rycin, liczącego
w sumie 256 pozycji, są: indeks rzeczowy (alfa-
betyczny wykaz pokazanych na rycinach obiektów
architektury Lwowa) oraz alfabetyczny, adnotowa-
ny wykaz twórców rycin (rytowników, rysowników,
litografów i malarzy), architektów oraz innych,
związanych tematycznie z treścią katalogu, twór-
ców i działaczy kultury. We wspomnianym indeksie
rzeczowym obiekty arcliitektoniczne zostały wy-
szczególnione zgodnie z ich obecnymi, uzasadnio-
nymi aktualną funkcją nazwami. Powiązano je
jednak za pomocą odsyłaczy z ich nazwami pier-
wotnymi. W alfabetycznym wykazie twórców
rycin podano w adnotacjach odnoszące się do każ-
dego z nieli zwięzłe informacje biograficzne.
I tu pierwsze moje zastrzeżenie, a nawet sprze-
ciw natury merytorycznej. O ile w odniesieniu do
koncepcji, układu i innych ściśle formalnych cech
omawianego katalogu nie mam na ogół większych
zastrzeżeń, z aprobatą oceniając staranność jego
opracowania, o tyle sprzeciw budzą niektóre
stwierdzenia zawarte w informacjach biograficz-
nych dotyczących poszczególnych twórców rycin,
ujętych w alfabetycznym wykazie.
W recenzowanym katalogu występują bowiem
zarówno rdzenni z dziada pradziada, jak i „przy-
sposobieni", aby to tak określić, ale niewątpliwi
Polacy — mecenasi sztuki lwowskiej, twórcy
sztychów, rysunków i akwarel o lwowskiej tema-
tyce architektonicznej, drukarze i litografowie.
Występują — jednakże bez jakiegokolwiek zazna-
czenia ich narodowej przynależności. Czego autor
katalogu (nazwany w nim po ukraińsku „uporiad-
nykiem", a po rosyjsku ,,sostavitielem", czyli
jakby jednak kimś o randze niższej niż autor...),
rada naukowa Lwowskiej Biblioteki Naukowej
AN USRR oraz redaktorzy wydawnictwa nie
odmówili Niemcom, Austriakom, Francuzom, Cze-
chom, Ukraińcom, Rosjanom i artystom innych na-
rodowości, których dzieła są w katalogu wymienio-
ne. Podaję kilka zaledwie (ale na zasadzie pars
pro toto) z wielu zawartych w omawianym katalogu
takich dziwnych narodowych „atrybucji". W recen-
zowanym katalogu wyraźnie, expressis verbis, za
artystów ukraińskich uznano czołowych twórców
architektury odrodzenia we Lwowie: Pawła Rzy-
mianina, Ambrożego Przychylnego i Pawła Szczęśli-
wego, następnie — wybitnego rzeźbiarza lwowskiego
baroku, Macieja Polejowskiego, dalej — znakomi-
tego rzeźbiarza lwowskiego rokoka, majstra Pinsla,
takiejże rangi rzeźbiarza lwowskiego empire'u,
Antona Schimsera, i jeszcze jednego wybitnego
144