Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (80.2018)

Recenzje

207


3. Toruń, Kościół par. (ob. katedralny) pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty.
Sklepienie w przęśle przywieżowym (zach.) nawy pd. Fot. Izabella Brzostowska (2011)

„zestawienia niefiguratywnych form opartych na pod-
stawowych elementach geometrycznych" i „przeci-
wieństwo motywów [...] zaczerpniętych ze świata
kształtów roślinnych i zwierzęcych" (t. I, s. 27).
Jednakże Autor uwzględnia w swej pracy fryzy ar-
kadkowe, nie tylko te o przenikających się lukach
lub z wpisanym trójliściem, lecz również z moty-
wem stylizowanych lilii (tympanony portali kruchty
pd. kościoła katedralnego pw. św. Jana Chrzciciela

5 Wypada odnotować, że wg najnowszych wyników
badań prof. Marii Poksińskiej kolor polichromii teł na ele-
wacjach kruchty pd. katedry toruńskiej był prawdopodob-
nie błękitny, a nie malachitowy, albowiem „błękitny
pigment azuryt Cu3(CO3)2(OH)2 pod wpływem wilgoci
ulega z czasem transformacji w zielony pigment malachit
Cu2CO3(OH)2". - Maria POKSIŃSKA, „Gotycka poli-
chromia tympanonu portalu południowego kaplicy
św. Anny na Zamku Wysokim w Malborku. Wyniki badań
i interpretacja", Biuletyn Historii Sztuki 79: 2017, s. 63-
70, tu przyp.* na s. 68 (Tabela 1). Pani Profesor dziękuję
za wspólne zwiedzanie kościoła św. Janów.

6 Pani Izabelli Brzostowskiej dziękuję za szczegółowe,
niepublikowane informacje o polichromii sklepień kate-
dry toruńskiej i kolegiaty w Nowym Mieście Lubawskim
oraz za fotografie (il. 3, 5) i koleżeńską zgodę na ich re-
produkowanie. Osobnym i dotychczas niepodnoszonym
problemem jest postrzeganie malowanych motywów

i św. Jana Ewangelisty w Toruniu, lata 80. XV w. -
t. II, Katalog, s. 118, il. 119.22-23; w niniejszym tek-
ście il. 2)5. W konsekwencji należało objąć badania-
mi podobne fryzy namalowane wzdłuż żeber skle-
pień w przęśle przywieżowym nawy pd. katedry
toruńskiej (zapewne 1478 r.; il. 3) oraz nawy głów-
nej kolegiaty w Nowym Mieście Lubawskim (przy-
puszczalnie po 1466 r.; il. 4)6, należącym wówczas
do ziemi chełmińskiej.
roślinnych i geometrycznych, zbyt rzadko rozmieszczo-
nych wzdłuż żeber korpusu katedry, aby tworzyły regularne
fryzy arkadkowe; zob. np.: Małgorzata DOBRZYŃSKA-
-MUSIELA, Izabella BRZOSTOWSKA, „«Czasu jusz
nie będzie więcy - Robicie dobrze poki czas macie».
Historia najnowszej konserwacji katedry Świętojańskiej
w latach 2006-2013", [w:] Opus temporis. Toruńskiej ka-
tedry historia najnowsza. Prace konserwatorskie i restau-
ratorskie w latach 2000-2013, red. Katarzyna
KLUCZWAJD, Marek RUMIŃSKI, Toruń 2013, s. 49-
88, tu s. 70-71, il. 68 a-b, 74; „Kronika fotograficzna",
[w:] Opus temporis, jw., np. il. 18c, 20b, 29c oraz w ni-
niejszym omówieniu il. 5. Czy zamiarem sprawców tych
malowideł było stworzenie iluzji fryzów arkadkowych? W
każdym razie można ulec takiemu złudzeniu, czego do-
świadczyłem podczas oglądu wnętrza kościoła po uprzed-
nim obejrzeniu tympanonów portali kruchty pd.