610

Aleksander Konieczny

od północy znajduje się łącznik prowadzący do starej części nawy. Wielospadowe dachy
nad kaplicami i częścią centralną oraz dwuspadowy nad łącznikiem wzajemnie się przeni-
kają. Część centralną kaplic wieńczy baniasty hełm.
Konstrukcje dachów są zróżnicowane. Nad prezbiterium i zakrystią założono więźby
jętkowe, nad wschodnią częścią nawy - storczykową (il. 7), nad zachodnią - krokwiową,
z krokwiami częściowo opartymi o słupową konstrukcję wieży. Nad kaplicami i łączni-
kiem występują specjalne więźby jętkowe zintegrowane z konstrukcjami pozornych kole-
bek, a nad sześcioboczną częścią centralną - więźba powiązana z konstrukcją kopuły.
Ściany kościoła, kaplic i łącznika wzmacniają liczne lisice. W ścianach prezbiterium
i północnej ścianie wschodniej części nawy na jednej wysokości znajdują się gniazda po
poprzecznych, poziomych belkach, zapewne wiązarowych pierwotnego przydaszka. Dol-
ną część zrębu świątyni i łącznika chronią otwarte soboty otaczające nawę, łącznik i połu-
dniową ścianę prezbiterium oraz przydaszek biegnący wzdłuż południowo-wschodniej
ściany prezbiterium i łączący się od północy z zadaszeniem schodów loży kolatorskiej.
Ściany kościoła ponad sobotami, dolna partia ścian zakrystii oraz ściany kaplic i zachod-
nia ściana łącznika obite są gontem, podobnie jak wszystkie dachy. Jedynie ściany wieży
i wieżyczki na sygnaturkę pokrywa szalunek pionowy z listwowaniem, a hełmy wieży,
sygnaturki i centralnej części kaplic - blacha.
Wewnątrz, prezbiterium, nawa, zakrystia i loża kolatorska nakryte są stropami płaskimi,
centralna część kaplic z galerią - sześciopolową kopułą wspartą na sześciu słupach
o spiralnie skręconych trzonach, kaplice i łącznik - kolebką pozorną z płaskimi odcinkami
stropów po bokach (w kaplicach kolebka zakończona trójpolowym sklepieniem kopulastym)
(il. 5-6). Na zdwojonej, podpartej kolumnami belce tęczowej znajduje się nowy malowany
napis w języku polskim oraz w języku łacińskim dotyczący konsekracji kościoła w 1518 r.4
(il. 8). W nadprożu wejścia z prezbiterium do zakrystii zachował się cięty napis w języku
polskim z datą „ZBVDOWANO 1707" (il. 3, 9); natomiast z tyłu nastawy ołtarza głównego
w prezbiterium malowany napis w języku niemieckim (wtórnie zamalowany): „DER AL-
TAR IST ERNEUERT U. DIE WANDE DER KIRCHE MIT OLFARBE BEMALT VON
X.F.W. MORAWIECZ IM JAHRE 1873". Daty występują również w części z kaplicami:
ryta - na południowej belce stropowej łącznika od strony południowej - „1670"5 (il. 3, 10)
oraz malowana - w kopule części centralnej - „1904" (il. 11), która w tym miejscu zastąpiła
wcześniejszą datę „1790"6 (il. 3). Za ołtarzem głównym po stronie północnej widać pień
sosny związanej z cudownymi wydarzeniami (w obudowie ochronnej).
Sanktuarium św. Anny w Oleśnie od początku budziło wielkie zainteresowanie history-
ków sztuki, badaczy architektury i historyków, którzy w pracach poświęconych historii ar-
chitektury Śląska, w publikacjach o architekturze drewnianej czy historiach regionu lub
miasta Olesna, zawsze go wymieniają lub nieco szerzej omawiają. Mimo to świątynia do tej
pory nie doczekała się naukowego opracowania. Ostatnia, obszerna książka Ewy Cichoń,
wydana z okazji jubileuszu 500-lecia konsekracji kościoła, jest publikacją albumową o cha-

4 Według autorów Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce, t. VII: Województwo opolskie, red. Tadeusz CHRZANOWSKI,
Marian KORNECKI, z. 10: Powiat oleski, oprac. Renata i Eugeniusz LINETTE, Warszawa 1960 (dalej: KZSwP), s. 19,
napis dotyczący konsekracji jest nowszy.

5 KZSwP, op. cit., s. 21.

6 [Carl] CUNO, „Alte Holzkirchen (1. St. Anna-Kirche bei Rosenberg in Oberschlesien; 2. Katholische Kirche in
Tuscolas in Polen, nahe der schlesischen Grenze; 3. Kirche in Smograu bei Namslau, alteste Holzkirche Schlesiens)",
[w:] Zeitschrift fir Bauwesen, Jg. 6 (1856), H. 7-9, szp. 394, odnotował datę 1790 w kopule centralnej i ukazał ją
w rysunku inwentaryzacyjnym w: Atlas zur Zeitschrift jur Bauwesen, Jg. 6 (1856), H. 7-9, tabl. 45.