Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (3.1934-1935)

Ryc. 5. Gniezno. Katedra. Fragment absydy bocznej w nawie południowej.
w miejscu od wieków nieruszonem należało zbadać motyką, czego
żadne inne źródła nie wyjaśniały.
Badania podziemi katedry, dokonywane w przeciągu dwu lat,
połączone były z znacznemi trudnościami. Pracować nie było moż-
na odkrywką tylko podkopem, co uniemożliwiało zdjęcia fotogra-
ficzne i dokładniejsze pomiary. Katedra nie ma i nie miała krypty,
a kościół przedgotycki nie posiadał i kaplic. Arcybiskupów, ducho-
wieństwo Katedralne, członków rodziny Książęcej i dostojników
świeckich składano do wiecznego spoczynku w grobach murowa-
nych w głównej i w bocznych nawach, a gdy później miejsca nie
stało, stawiano grób na grobie, co było ułatwione przez dwumetro-
we podwyższenie poziomu posadzki przy budowie gotyckiej ka-
tedry w XIV wieku. Podziemia kościoła przepełnione są skutkiem
tego grobowcami i trumnami nieraz w trzech kondygnacjach, co
utrudnia niezmiernie dostęp do zachowanych jeszcze konstrukcyj-
nych części pierwotnych budowli.
Wynik przeprowadzanych badań był jednakowoż niepośledni.
Podkopując się podziemnemi gankami na najniższym nieruszonym
poziomie, odkryto nasamprzód i ustalono w całej rozciągłości za-
rys poziomy katedry romańskiej (por. tabl.). Był to budynek
o trzech nawach, zakończonych półkolistemi absydami bez tran-
septu; długość jego bez murów, wynosi w nawie głównej 45,30 m.,
w bocznej 35, szerokość całego kościoła bez murów zewnętrznych
24 m., a więc w takich rozmiarach, że cały obecny kościół łącznie

12