Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (3.1934-1935)

Ryc. 9. Kościan. Fara. Chrystus
w świątyni. Kwatera z ołtarza
Zesłania Ducha Św.
fot. R. S. Ulatowski.

Ryc. 10. Kalisz. Kolegjata. Chrystus
w świątyni. Kwatera poliptyku mistrza
ołtarza z Giessmannsdorf.
fot. J. Buihakówna.

napięciu uderza od pierwszego wejrzenia. Zainteresowanie przeja-
wione dla naturalistyczno-anatomicznych akcentów, oraz swoista
wibracja całej maski, zbliża ją do pewnych rozwiązań znanych z po-
łudniowego kręgu polskiej plastyki u schyłku wieków średnich10).
Umieszczona wreszcie w bocznym ołtarzu figura św. Anny Sa-
motrzeciej (ryc. 14) pochodzi zapewne z drugiej ćwierci XVI w., jak
na to wskazuje silna muskulatura wysuniętej ku przodowi nogi,
prześwitującej jak gdyby przez tkaninę sukni. Ten motyw, wyraźnie
już renesansowy w ujęciu, trąci swoistym „manieryzmem” wczes-
nego północnego renesansu. Rzeźba ta nie posiada bliższych ana-
logij z produkcją pogranicznych niemieckich warsztatów, łączy ją
natomiast szereg pokrewieństw w zakresie antropologicznego typu
św. Anny z innemi rzeźbami tego rodzaju, rozsianemi po ziemiach
Polski centralnej (dawna południowa Wielkopolska). Identycznie
prawie przepracowany kościec głowy oraz rozkład plastycznych jej
brył napotykamy w grupie św. Anny Samotrzeciej z kościoła w Choj-
nem (pow. sieradzki), podobne zaś wiązanie kompozycyjne — w gru-
pie z kościoła farnego w Sieradzu.
II.

Uwydatnienie lokalnej genezy większości zabytków kościań-
skich posiada swą specjalną wymowę, jeśli się zważy możliwość

109