Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (3.1934-1935)

równoczesnej całkowicie
odrębnej ich stylizacji, mó-
wi o czemś więcej, aniżeli
o odmiennych tempera-
mentach i obliczach arty-
stycznych różnych indy-
widualności. Gdybyśmy
jednak przyjęli, że formy
te zakwitają w atmosferze
artystycznej Polski, za czem
przemawiałby brak odpo-
wiednich wzorów dla nich
poza jej granicami, to
wówczas centralnem za-
gadnieniem dla polskiej
plastyki późno-renesanso-
wej stanie się nagrobek
Spytka Jordana, jako
najwcześniejszy zpośród
wszystkich, który ponadto
wszystkie te motywy i for-
my przynajmniej poten-
cjalnie zawiera. On bo-
wiem posiada wiele analogij z dziełami Gucciego, on również da
się związać ze znaczną ilością dzieł, przypisanych „szkole" jego
a ponadto motywy, z niego zaczerpnięte, odezwą się raz jeszcze
tylko w sposób bardziej rozwichrzony i spotęgowany, zabarwiony
ponadto niewłoską stylizacją, w nagrobkach Firlejów w Bejscach,
Mniszchów w Radzyniu i Uchańskich w Uchaniach, dziełach, które
ponad wszelką wątpliwość wyszły z pod jednego dłuta, a dalszem
echem nawet w plastycznej dekoracji kamienic w rynku kazimier-
skim, lub kamienicy Sobieskiego w Lublinie. Odsłonięcie więc „ta-
jemnicy Spytka Jordana" lr’) przyczyni się dopiero do ostateczne-
go rozwiązania tych wszystkich problemów, które tutaj tylko do-
tknięte zostały.
Nawiasowo tylko dodam, bez wnikania w przyczyny tego zja-
wiska, że niektóre motywy, podnoszone przez dr Sinkównę jako
najbardziej charakterystyczne dla Gucciego, a nawet służące do
określenia jego szkoły, występują niekiedy daleko poza zasięgiem
jego wpływów. Do nich należy np. fryz z sztywnych listków akan-
tu, przesłaniających belkowanie, jaki spotykamy na portalu koś-
cioła w Gołąbiu (pow. puławski, — ryc. 5), a którego północny


Ryc. 5. Gołąb. Kościół parafialny. Portal.
Fot. Tow. Op. n. Żab. Przesz!.

143