DOI Heft:
Nr. 3/4
DOI Artikel:Recenzje i sprawozdania
DOI Artikel:Sroczyńska, Krystyna: [Rezension von: Der Generalgouverneur. Der Sonderbeauftragte für die Sicherung der Kunst- und Kulturgüter]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37711#0233
(2,
Recenzje i sprawozdania
209
Der Generalgouverneur. Der Sonderbeauftragte fur die Sicherung der
Kunst- und Kulturguter. Sichergestellte Kunstwerke im General gouver-
nement. Mit der wisseschaftlichen Durchfuhrung waren beauftragt:
Dr Gustav Barthel, Breslau, Dr Anton Krauss, Wien, Dr Werner Kudlich,
Troppau, Dr Erich Meyer-Heisig, Breslau, Dr Joseph Muhlmann, Salz-
burg, Dr Gunther Otto, Breslau, Dr Karl Pollhammer, Wien, Rudolf
Prihoda, Troppau. Zu wissenschaftlichen Gutachten wurden yoruber-
gehend herangezogen: Prof. Dr Hans v. Demel, Wien, Dr Kurt Dittmer,
Berlin, Prof. Dr Dagobert Frey, Breslau, Prof. Dr Arthur Haberland,
Wien, Dr Eduard Holzmair, Wien, Dr Josef Mader, Wien, Dr Leopold
Ruprecht, Wien Zu Restaurierungsarbeiten wurden herangezogen: Edu-
ard Kneisel, Wien, Frau Ingeborg Spann, Wien. Breslau (1940) folio s.
12 nlb., 149.
Jestto luksusowo wydany katalog wyboru najprzedniejszych dzieł sztu-
ki zrabowanych przez Niemców na obszarze GG i zgromadzonych po-
dówczas na Wawelu. Już w przeciągu sześciu miesięcy od chwili ukazania
się rozporządzeń o konfiskacie przedmiotów sztuki w GG, z dn.16 XII1939
r. i 15 I 1940, zdołali Niemcy „zabezpieczyć" prawie wszystkie muzea,
ważniejsze biblioteki i archiwa, zbiory publiczne, kościelne i prywatne,
poszczególne dzieła sztuki zabrane z kościołów. Czytamy w słowie wstęp-
nym, że jedynym wyjątkiem, który na razie (!) uszedł „zabezpieczeniu"
dóbr kulturalnych, jest seria arrasów wawelskich, znajdujących się wów-
czas we Francji.
Tendencja, z jaką zagrabione dzieła naukowo opracowano, jest jasna
i wyraźna: Katalog miał dobitnie zobrazować fakt przynależności sztuki
polskiej do kręgu kultury i ducha niemieckiego. Zaprzecza się wogóle ist-
nienia samodzielnego rozwoju sztuki w Polsce. Z wyjątkiem dzieł fran-
cuskich i włoskich, które reprezentowane tu są w mniejszości, również
i dzieła sztuki Holandii i Flandrii mają rzekomo całym swym duchem
i charakterem nie wyrażać nic innego jak życie i kulturę niemiecką. Wed-
ług słów przedmowy uwzględniono przede wszystkim sztukę niemiecką,
oraz wszystko to, co składa się na ogólno-europejski rozwój sztuki. Istot-
nie, wychodząc z tego założenia, polskich dzieł wogóle w Katalogu nie bę-
dzie, wszystkie podciągnięte zostały pod Ostdeutscher Meister. Polska re-
prezentowana jest jedynie zniemczonymi nazwami miejscowości i nazwis-
kami byłych właścicieli. Wyjątek stanowią t. zw. Polskie kobierce i polska
broń.
W słowie wstępnym zaznaczono, że wyboru przedmiotów pod wzglę-
dem jakości dokonano według skali przodujących muzeów niemieckich.
Wybór ten świadczy istotnie, że pracowali nad nim specjaliści, uczeni nie-
mieccy debrze zorientowani w naszych zbiorach na podstawie wizyt jakie
niejednokrotnie składali w Polsce przed wojną, pod pretekstem przyjaz-
nej współpracy naukowej. Katalog wydany w kilka miesięcy zaledwie po
zajęciu Polski jest wymownym dowodem, jak metodycznie i planowo był
przygotowany rabunek naszych dóbr kulturalnych. Głośne nazwiska uczo-
nych niemieckich uwiecznione w tym Katalogu, będą na zawsze świa-
dectwem ich planowej i zbrodniczej działalności.
Właściwy Katalog, obejmujący 526 pozycyj, poprzedzony jest omówio-
nym już krótkim słowem wstępnym i spisem zbiorów ułożonych według miej-
scowości. Najliczniej reprezentowany jest Kraków i Warszawa, a poza
Recenzje i sprawozdania
209
Der Generalgouverneur. Der Sonderbeauftragte fur die Sicherung der
Kunst- und Kulturguter. Sichergestellte Kunstwerke im General gouver-
nement. Mit der wisseschaftlichen Durchfuhrung waren beauftragt:
Dr Gustav Barthel, Breslau, Dr Anton Krauss, Wien, Dr Werner Kudlich,
Troppau, Dr Erich Meyer-Heisig, Breslau, Dr Joseph Muhlmann, Salz-
burg, Dr Gunther Otto, Breslau, Dr Karl Pollhammer, Wien, Rudolf
Prihoda, Troppau. Zu wissenschaftlichen Gutachten wurden yoruber-
gehend herangezogen: Prof. Dr Hans v. Demel, Wien, Dr Kurt Dittmer,
Berlin, Prof. Dr Dagobert Frey, Breslau, Prof. Dr Arthur Haberland,
Wien, Dr Eduard Holzmair, Wien, Dr Josef Mader, Wien, Dr Leopold
Ruprecht, Wien Zu Restaurierungsarbeiten wurden herangezogen: Edu-
ard Kneisel, Wien, Frau Ingeborg Spann, Wien. Breslau (1940) folio s.
12 nlb., 149.
Jestto luksusowo wydany katalog wyboru najprzedniejszych dzieł sztu-
ki zrabowanych przez Niemców na obszarze GG i zgromadzonych po-
dówczas na Wawelu. Już w przeciągu sześciu miesięcy od chwili ukazania
się rozporządzeń o konfiskacie przedmiotów sztuki w GG, z dn.16 XII1939
r. i 15 I 1940, zdołali Niemcy „zabezpieczyć" prawie wszystkie muzea,
ważniejsze biblioteki i archiwa, zbiory publiczne, kościelne i prywatne,
poszczególne dzieła sztuki zabrane z kościołów. Czytamy w słowie wstęp-
nym, że jedynym wyjątkiem, który na razie (!) uszedł „zabezpieczeniu"
dóbr kulturalnych, jest seria arrasów wawelskich, znajdujących się wów-
czas we Francji.
Tendencja, z jaką zagrabione dzieła naukowo opracowano, jest jasna
i wyraźna: Katalog miał dobitnie zobrazować fakt przynależności sztuki
polskiej do kręgu kultury i ducha niemieckiego. Zaprzecza się wogóle ist-
nienia samodzielnego rozwoju sztuki w Polsce. Z wyjątkiem dzieł fran-
cuskich i włoskich, które reprezentowane tu są w mniejszości, również
i dzieła sztuki Holandii i Flandrii mają rzekomo całym swym duchem
i charakterem nie wyrażać nic innego jak życie i kulturę niemiecką. Wed-
ług słów przedmowy uwzględniono przede wszystkim sztukę niemiecką,
oraz wszystko to, co składa się na ogólno-europejski rozwój sztuki. Istot-
nie, wychodząc z tego założenia, polskich dzieł wogóle w Katalogu nie bę-
dzie, wszystkie podciągnięte zostały pod Ostdeutscher Meister. Polska re-
prezentowana jest jedynie zniemczonymi nazwami miejscowości i nazwis-
kami byłych właścicieli. Wyjątek stanowią t. zw. Polskie kobierce i polska
broń.
W słowie wstępnym zaznaczono, że wyboru przedmiotów pod wzglę-
dem jakości dokonano według skali przodujących muzeów niemieckich.
Wybór ten świadczy istotnie, że pracowali nad nim specjaliści, uczeni nie-
mieccy debrze zorientowani w naszych zbiorach na podstawie wizyt jakie
niejednokrotnie składali w Polsce przed wojną, pod pretekstem przyjaz-
nej współpracy naukowej. Katalog wydany w kilka miesięcy zaledwie po
zajęciu Polski jest wymownym dowodem, jak metodycznie i planowo był
przygotowany rabunek naszych dóbr kulturalnych. Głośne nazwiska uczo-
nych niemieckich uwiecznione w tym Katalogu, będą na zawsze świa-
dectwem ich planowej i zbrodniczej działalności.
Właściwy Katalog, obejmujący 526 pozycyj, poprzedzony jest omówio-
nym już krótkim słowem wstępnym i spisem zbiorów ułożonych według miej-
scowości. Najliczniej reprezentowany jest Kraków i Warszawa, a poza