DOI Heft:
Nr. 3/4
DOI Artikel:Recenzje i sprawozdania
DOI Artikel:Sroczyńska, Krystyna: [Rezension von: Der Generalgouverneur. Der Sonderbeauftragte für die Sicherung der Kunst- und Kulturgüter]
DOI Artikel:Jodkowski, Józef: [Rezension von: B. A. Rybakow. Znaki sobstwennosti w kniażeskom chozjajstwie Kiev̇skoj Rusi X-XIII]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37711#0234
210
Krystyna Sroczyńska
(3)-
tym Łańcut, Nieborów, Sucha i zwłaszcza Wilanów. Rzucają się w oczy
takie pozycje jak Pejzaż z burzą i Portret młodzieńca Rembrandta, Por-
tret Cecylii Gallerani Leonarda, Portret młodego mężczyzny Rafaela, seria
widoków Canaletta, Ewangeliarz Emmeramski i Kodeks Behema, Ołtarz
Mariacki, arrasy z Katedry Wawelskiej, — że wymienię tylko tych kilka.
Katalog ułożony jest według działów, obejmujących malarstwo (obrazo-
we, rękopisy illwminowane, grafika i rysunki — 231 pozycyj) rzeźbę (23
poz.), przemysł artystyczny (231 poz.), broń (26 poz.), monety i medale
(4 zbiory), oraz jako dodatek: niemieckie dzieła sztuki pochodzące ze
Skarbca katedralnego w Pelplinie (5 poz.) i znajdujące się w kościołach
Krakowskich (5 poz.). W obrębie działów, poszczególne obiekty podane są
z zachowaniem chronologii. Opisy inwentarzowe sporządzono naogół do-
kładnie i starannie1 * * *).
480 plansz z pierwszorzędnymi fotografiami w czterech specjalnie
sporządzonych pudłach uzupełnia to wzorowe pod względem technicznym
wydawnictwo. Krystyna Sroczyńska.
B. A. RYBAKÓW. Znaki sobstwennosti w kniażeskom chozjajstwie
Kievskoj Rusi X—XII w. — Soretskaja Archeologija VI, 1940, s. 227-257.
Najdawniejsza heraldyka ruska, jak również i sfragistyka, dotychczas
w Rosji była mocno zaniedbana, to też ukazanie się pracy należy poWxtać
z uznaniem. Jest to pierwsza próba ujęcia kilku zagadnień w całość, opartą
o zestawienie i rozbiór znanych materiałów źródłowych, zdobyczy arche-
ologicznych i studiów ikonograficznych. Należy stwierdzić istnienie wielu
odmian najstarszych znaków „rodowych" książąt ruskich. Powstawały one
wskutek interpretacji typów zasadniczych, jako motywów zdobniczych
np. na wyrobach złotniczych. Istnieją więc nawet zastrzeżenia co do przy-
pisania niektórych znaków: np. znaki Włodzimierza I, mogły by należeć
do Włodzimierza Monomacha. Różnice w czasie są znaczne, a trudności
wynikają z dowolnej interpretacji zasadniczych wzorów przez ówczesnych
grawerów. Dowolność istnieje nawet na monetach pierwszych chrześci-
jańskich książąt ruskich. Najczęściej początkowo i w zasadzie utrzymu-
je się, jako znak rodowy stylizowany trójząb — z czasem (w XII w.)
zmodyfikowany staje się dwuzębem.
Książęta wołyńscy i poniekąd czernihowscy dość dowolnie modyfiku-
ją dwuząb i upraszczają rysunek; kilka odmian zasadniczego znaku (w ro-
dzaju ruskiej litery P z nadbudową w rodzaju wieżyczki) znajdujemy na
znanych plombach ołowiąnych, których znaczną liczbę znajdywano w Dro-
hiczynie nad Bugiem. Pisał o nich niejednokrotnie K. Bołsunowski. Do
ostatnich czasów plomby te nie wzbudzały większego zainteresowania. Do-
piero wykopaliska grodzieńskie (1932—1937) podniosły ich wartość dla
1) Zdaniem prof. dr M. Walickiego kilka dziel sztuki przypisano niesłusznie innym
artystom niż to dotychczas było przyjęte; a więc nr 18 określono „Deutscher Meister, I
Halfte 16 Jahrhundert" zamiast przyjętego dotychczas Ambergera, nr 3.9 „Niederlandiischer
Meister, letztes Viertel 15 Jh“, zamiast Mistrza legendy św. Katarzyny, nr 43 „Niederla.ndi-
scher Meister I Halfte 16 Jahrhundert" zamiast Isenbranta. Słusznie natomiast uznano
za robotę sassanidzką z Y — VI w., skrzynkę (nr 256), uchodzącą dotąd za dzieło sycy5
lijskie z XII w.
Krystyna Sroczyńska
(3)-
tym Łańcut, Nieborów, Sucha i zwłaszcza Wilanów. Rzucają się w oczy
takie pozycje jak Pejzaż z burzą i Portret młodzieńca Rembrandta, Por-
tret Cecylii Gallerani Leonarda, Portret młodego mężczyzny Rafaela, seria
widoków Canaletta, Ewangeliarz Emmeramski i Kodeks Behema, Ołtarz
Mariacki, arrasy z Katedry Wawelskiej, — że wymienię tylko tych kilka.
Katalog ułożony jest według działów, obejmujących malarstwo (obrazo-
we, rękopisy illwminowane, grafika i rysunki — 231 pozycyj) rzeźbę (23
poz.), przemysł artystyczny (231 poz.), broń (26 poz.), monety i medale
(4 zbiory), oraz jako dodatek: niemieckie dzieła sztuki pochodzące ze
Skarbca katedralnego w Pelplinie (5 poz.) i znajdujące się w kościołach
Krakowskich (5 poz.). W obrębie działów, poszczególne obiekty podane są
z zachowaniem chronologii. Opisy inwentarzowe sporządzono naogół do-
kładnie i starannie1 * * *).
480 plansz z pierwszorzędnymi fotografiami w czterech specjalnie
sporządzonych pudłach uzupełnia to wzorowe pod względem technicznym
wydawnictwo. Krystyna Sroczyńska.
B. A. RYBAKÓW. Znaki sobstwennosti w kniażeskom chozjajstwie
Kievskoj Rusi X—XII w. — Soretskaja Archeologija VI, 1940, s. 227-257.
Najdawniejsza heraldyka ruska, jak również i sfragistyka, dotychczas
w Rosji była mocno zaniedbana, to też ukazanie się pracy należy poWxtać
z uznaniem. Jest to pierwsza próba ujęcia kilku zagadnień w całość, opartą
o zestawienie i rozbiór znanych materiałów źródłowych, zdobyczy arche-
ologicznych i studiów ikonograficznych. Należy stwierdzić istnienie wielu
odmian najstarszych znaków „rodowych" książąt ruskich. Powstawały one
wskutek interpretacji typów zasadniczych, jako motywów zdobniczych
np. na wyrobach złotniczych. Istnieją więc nawet zastrzeżenia co do przy-
pisania niektórych znaków: np. znaki Włodzimierza I, mogły by należeć
do Włodzimierza Monomacha. Różnice w czasie są znaczne, a trudności
wynikają z dowolnej interpretacji zasadniczych wzorów przez ówczesnych
grawerów. Dowolność istnieje nawet na monetach pierwszych chrześci-
jańskich książąt ruskich. Najczęściej początkowo i w zasadzie utrzymu-
je się, jako znak rodowy stylizowany trójząb — z czasem (w XII w.)
zmodyfikowany staje się dwuzębem.
Książęta wołyńscy i poniekąd czernihowscy dość dowolnie modyfiku-
ją dwuząb i upraszczają rysunek; kilka odmian zasadniczego znaku (w ro-
dzaju ruskiej litery P z nadbudową w rodzaju wieżyczki) znajdujemy na
znanych plombach ołowiąnych, których znaczną liczbę znajdywano w Dro-
hiczynie nad Bugiem. Pisał o nich niejednokrotnie K. Bołsunowski. Do
ostatnich czasów plomby te nie wzbudzały większego zainteresowania. Do-
piero wykopaliska grodzieńskie (1932—1937) podniosły ich wartość dla
1) Zdaniem prof. dr M. Walickiego kilka dziel sztuki przypisano niesłusznie innym
artystom niż to dotychczas było przyjęte; a więc nr 18 określono „Deutscher Meister, I
Halfte 16 Jahrhundert" zamiast przyjętego dotychczas Ambergera, nr 3.9 „Niederlandiischer
Meister, letztes Viertel 15 Jh“, zamiast Mistrza legendy św. Katarzyny, nr 43 „Niederla.ndi-
scher Meister I Halfte 16 Jahrhundert" zamiast Isenbranta. Słusznie natomiast uznano
za robotę sassanidzką z Y — VI w., skrzynkę (nr 256), uchodzącą dotąd za dzieło sycy5
lijskie z XII w.