Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (8.1946)

26)

Recenzje i sprawozdania

233

łęzią ogrodu francuskiego i to gałęzią dosyć zniekształconą (nadmierne
użycie ozdób m. in. polichromowanych figur, barwnych podkładów do
ozdób parteru, fajansów itd.). O ile w ogrodach warszawskich z czasów
Władysława IV ten wpływ holenderski daje się wyczuć, to w ogrodach
z epoki Sobieskiego pozostającego w bezpośrednim i ciągłym związku
z Francją wydaje się być nie tak wielkim. Tak np. ogród w Łubnicach mi-
mo bardzo prawdopodobnego autorstwa Tylmana jest w zasadzie ogro-
dem francuskim. Praca C. nabiera większego znaczenia na tle zniszczeń,
jakim uległy zabytki ogrodów stylowych w Polsce w czasie wojny i mate-
riały naukowe (między innemi księgozbiór Drege’a). Również dzisiaj los
tych zabytków nie jest ustalony i może je ocalić dla społeczeństwa jedynie
opieka i interwencja władz konserwatorskich. A pozostało tych stylowych
ogrodów tak nie wiele, że nie można zezwolić na ich ubytek.
Ciekawy przykład zrozumienia przez społeczeństwo wartości dzieł
ogrodnictwa stylowego przedstawia Francja. Rewolucja francuska oszczę-
dziła i ocaliła dla potomności tak wspaniale, a z drugiej strony tak ko-
sztowne do utrzymania, dzieło sztuki Le Notre’a, jakim jest ogród Wer-
salski. Republikańska Francja przeprowadziła rekonstrukcję niektórych
dawnych ogrodów królewskich (m. in. przed wojną ogród w Marly-le-Roi).
Nic dziwnego. Poza wartością stylowych ogrodów jako dzieła sztuki, pod-
kreślić należy wpływ ich na rozwój ogrodu współczesnego, zagadnienie tak
ważne dla najszerszych warstw. Kończąc te rozważania, musimy podkreś-
lić jedyną ujemną stronę tej pracy, niezależną jednak w zupełności od
autora. Ukazała się w takiej niewielkiej liczbie egzemplarzy, że niemożli-
we jest pozyskanie jej dla księgozbioru. Powtórzenie wydawnictwa „Pol-
skich ogrodów XVII wieku“ byłoby ze wszechmiar pożądane. Z bogatych
materiałów zebranych przez autora do historii ogrodów stylowych część
wielka przepadła w ruinach Warszawy. Część jednak, jak słychać, ocalała
i pozwoli niewątpliwie C. na rozszerzenie jego tak wartościowej dla pol-
skiej kultury artystycznej pracy.
Kazimierz Buczkowski

Karl Erik STENEBERG — Polonica. Zbiór obrazów. Kungl. Livrust-
kammaren. Stockholm 1943, str. 16, tabl. 48.
W okresie, gdy w Polsce cały ruch wydawniczy pod okupacją niemiec-
ką z konieczności zamarł — nietylko w krajach neutralnych ukazywały się
normalnie publikacje naukowe, ale i inne kraje europejskie okupowane
przez Niemców poszczycić się mogą wcale pokaźną produkcją wydawni-
czą. Wśród wydawnictw tych nie brak pozycji specjalnie interesujących
polskiego historyka sztuki i muzeologa. Docierają one do nas powoli i czę-
sto przypadkowo. Zasługują też niewątpliwie na baczniejszą uwagę.
Dla krajów północnych wyczerpujących informacji bibliograficznych
dostarcza katalog wydany niedawno przez Związek mu.zeów skandynaw-
skich: Katalog óver litteratur 1940—1945. Stockholm Maj-Juni 1946.
Skandinaviska Musei forbundet, str. 87, 8°. Starannie opracowany katalog
w 15 rozdziałach podaje wszystkie publikacje z zakresu historii sztuki,
muzeologii, etnologii, etnografii, archeologii klasycznej i północnej, archi-
tektury i teatru, numizmatyki, heraldyki i militariów etc etc., jakie uka-
zały się w Skandynawii w wymienionym w tytule wojennym pięcioleciu.