DOI Heft:
Nr. 3/4
DOI Artikel:Recenzje i sprawozdania
DOI Artikel:Jodkowski, Józef: [Rezension von: N. N. Woronin. Pamiatniki władimiro-suzdalskogo zodczestwa XI-XIII wekow]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37711#0237
(6)
Recenzje i sprawozdania
213
Rosadzka z płyt miedzianych, łączonych ołowiem. I tu cerkiew
była połączona z komnatami książęcymi amfiladą izb sklepionych, mają-
cych również połączenie z klatką schodową i basztą zamkową. Posadzka
na piętrze z barwnych płytek majolikowych, ściany ozdobione polichromią
i płaskorzeźbą w kamieniu. Znaleziono też ozdoby, wykonane za pomocą
metaloplastyki. Dachy były kryte grubą blachą miedzianą pozłacaną. Ksią-
żę z rodziną, gośćmi i posłami cudzoziemskimi słuchał nabożeństw na
chórze.
Zasługuje na uwagę odnaleziony znak
reliefowy na kamieniu z odsłoniętej partii
dolnej chrzcielnicy, znajdującej się w po-
bliżu świątyni (zewnątrz!). Według W.
jest to znak ks. Andrzeja (1157 — 1175).
Podajemy rysunek tego znaku, ponieważ
jest on zbliżony do znaków książąt wołyń-
skich i czernihowskich, a więc i drohic-
kich. Według W. znaku księcia używali
jego kamieniarze. W ten sposób da się wy-
tłumaczyć ukazanie się znaków na cegle
„teremu“ grodzieńskiego, których analogie
mamy na „plombach/' z Drohiczyna nad
Bugiem, gdzie rządy sprawował zięć księ-
cia grodzieńskiego Wsewołodka — ks. Wło-
dzimierz Dawidowicz.
Za Wsewołoda (1177 — 1212) powstaje na zamku B^gHub^wskm
jeszcze cerkiew św. Dymitra z przybudówkami u narożników elewacji
głównej, która nie zachowała się.
Analogie tego rodzaju połączenia świątyni z zamkiem znajdujemy na
Zachodzie. W Goslarze komnaty ksiażece były połączone krvta geleAą
z kościołem zamkowym Ulricha. W zamku brunszwickim — Dmkw^rde-
rode, bardzo zbliżone w rzucie połączenie pałacu ze świątynią o 2 wieżach,
mającej również połączenie z wieżą zamkową.
Jak już zaznaczyliśmy wyżej, według W. sztuka włodzimiersko-suz-
dalska powstała nod wpłyv/em Halicza, skąd czernano wiedzę, wzory
i sprowadzono realizatorów nomysłów twórczych książąt, panujących nad
Klaźmą. Budowniczowie, rzeźbiarze i kamieniarze aż z Halicza tam kształ-
cą nowe zastępy mistrzów. Analiza dekoracji rzeźbiarskiej wyklucza moż-
liwość udziału mistrzów niemieckich, ponieważ zbyt wyraźnie wyczuwać
sie dają tradycje bizantyjskie. Zerwano wprawdzie z wpływami Kijowa
i Bizancjum, lecz trudniej było zerwać z tradycjami, którymi przesiąknię-
te było przede wszystkim duchowieństwo. Tylko mocna wola książęcą mo-
gła zdecydować wprowadzenie nowatorstwa w wyborze materiałów bu-
dowlanych, zdobieniu murów i powstaniu nowych koncepcji arcMtckto-
nicznych, by wyraźnie zaznaczyć chęć nawiązania kontaktu z Zachodem
i podniesienia sztuki w nowym i dominującym ośrodku Rusi.
Włodzimierz był poniekąd odskocznia do utworzenia późniejszej stoli-
cy ,,białokamiennej“ — Moskwy, do której z czasem przylgnął ten pow-
stały nad Klaźmą przymiotnik. Moskwa jednakże nie była kontynuatorką
sztuki włodzimiersko-suzdalskiej. Tym osobliwszym jest zjawiskiem spuś-
cizna po Jerzym Długorękim, Andrzeju i Wsewołodzie, znajdując się jak
Recenzje i sprawozdania
213
Rosadzka z płyt miedzianych, łączonych ołowiem. I tu cerkiew
była połączona z komnatami książęcymi amfiladą izb sklepionych, mają-
cych również połączenie z klatką schodową i basztą zamkową. Posadzka
na piętrze z barwnych płytek majolikowych, ściany ozdobione polichromią
i płaskorzeźbą w kamieniu. Znaleziono też ozdoby, wykonane za pomocą
metaloplastyki. Dachy były kryte grubą blachą miedzianą pozłacaną. Ksią-
żę z rodziną, gośćmi i posłami cudzoziemskimi słuchał nabożeństw na
chórze.
Zasługuje na uwagę odnaleziony znak
reliefowy na kamieniu z odsłoniętej partii
dolnej chrzcielnicy, znajdującej się w po-
bliżu świątyni (zewnątrz!). Według W.
jest to znak ks. Andrzeja (1157 — 1175).
Podajemy rysunek tego znaku, ponieważ
jest on zbliżony do znaków książąt wołyń-
skich i czernihowskich, a więc i drohic-
kich. Według W. znaku księcia używali
jego kamieniarze. W ten sposób da się wy-
tłumaczyć ukazanie się znaków na cegle
„teremu“ grodzieńskiego, których analogie
mamy na „plombach/' z Drohiczyna nad
Bugiem, gdzie rządy sprawował zięć księ-
cia grodzieńskiego Wsewołodka — ks. Wło-
dzimierz Dawidowicz.
Za Wsewołoda (1177 — 1212) powstaje na zamku B^gHub^wskm
jeszcze cerkiew św. Dymitra z przybudówkami u narożników elewacji
głównej, która nie zachowała się.
Analogie tego rodzaju połączenia świątyni z zamkiem znajdujemy na
Zachodzie. W Goslarze komnaty ksiażece były połączone krvta geleAą
z kościołem zamkowym Ulricha. W zamku brunszwickim — Dmkw^rde-
rode, bardzo zbliżone w rzucie połączenie pałacu ze świątynią o 2 wieżach,
mającej również połączenie z wieżą zamkową.
Jak już zaznaczyliśmy wyżej, według W. sztuka włodzimiersko-suz-
dalska powstała nod wpłyv/em Halicza, skąd czernano wiedzę, wzory
i sprowadzono realizatorów nomysłów twórczych książąt, panujących nad
Klaźmą. Budowniczowie, rzeźbiarze i kamieniarze aż z Halicza tam kształ-
cą nowe zastępy mistrzów. Analiza dekoracji rzeźbiarskiej wyklucza moż-
liwość udziału mistrzów niemieckich, ponieważ zbyt wyraźnie wyczuwać
sie dają tradycje bizantyjskie. Zerwano wprawdzie z wpływami Kijowa
i Bizancjum, lecz trudniej było zerwać z tradycjami, którymi przesiąknię-
te było przede wszystkim duchowieństwo. Tylko mocna wola książęcą mo-
gła zdecydować wprowadzenie nowatorstwa w wyborze materiałów bu-
dowlanych, zdobieniu murów i powstaniu nowych koncepcji arcMtckto-
nicznych, by wyraźnie zaznaczyć chęć nawiązania kontaktu z Zachodem
i podniesienia sztuki w nowym i dominującym ośrodku Rusi.
Włodzimierz był poniekąd odskocznia do utworzenia późniejszej stoli-
cy ,,białokamiennej“ — Moskwy, do której z czasem przylgnął ten pow-
stały nad Klaźmą przymiotnik. Moskwa jednakże nie była kontynuatorką
sztuki włodzimiersko-suzdalskiej. Tym osobliwszym jest zjawiskiem spuś-
cizna po Jerzym Długorękim, Andrzeju i Wsewołodzie, znajdując się jak