DOI Heft:
Nr. 5
DOI Artikel:Pit, Adriaan: De verzameling Hollandsch beeldhouwwerk in het Nederlandsch museum, te Amsterdam, [1]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.17407#0160
'49
eeuwsche kunst, welke voor een groot deel door de ikonoklasten werd
vernield, buiten rekening latende, is er veel verwaarloosd en verloren
gegaan door de onverschilligheid der latere verzamelaars. Een vondst
van beteekenis, in onze dagen, hoort tot de zeldzaamheden.
Het wordt tijd, dat deze miskenning voor behoorlijke waardeering
plaats maakt. Want is onze schilderschool een typisch vaderlandsche,
ook in de zich ontwikkelende beeldhouwkunst valt in onze provinciën
een doorloopend nationaal karakter waar te nemen, waarvan men de
duidelijkste uitingen reeds in de middeneeuwen aantreft, een strooming
welke in de zestiende eeuw eenigzins verwatert door de toen heer-
schende Italiaansche invloeden, welke zich weer krachtig vertoont aan
het einde der i6e eeuw en in de i7e eeuw.
Ik wil hier den catalogus geven van de verzameling noord-
Nederlandsche beeldhouwwerken van de renaissance af.
Xos. i—3 Drie houten bas-reliefs, gepolychromeerd in-medaillon-
vorm, afkomstig uit de Groote Kerk te Gouda: de Doop in den Jordaan,
de Aanbidding der Koningen en een derde, nog niet gedetermineerde
voorstelling, een priester van het altaar tredende, rechts van het altaar
een mansfiguur, zijn muts afnemende, links van het altaar drie figuren
gezeten in rijkversierde koorgestoelten. Omstreeks 1530. Middellijn
M. 0.62.
De composities zijn goed en vullen mooi de omlijstingen. De
draperieën zijn op overdreven wijze in kleine golvende plooitjes ver-
brokkeld. Duitsche invloeden uit de school van Dürer zijn onmis-
kenbaar. De bas-reliefs zijn hierdoor in stijl- sterk afwijkend van de
daar naast hangende werken uit de ioe eeuw, waar integendeel een
invloed uit het zuiden, uit frankrijk, is waar te nemen. De Goudsche
bas-reliefs staan als zoodanig in onze provinciën eenigzins apart, hetgeen
te verwonderen is, het succes en de verspreiding der Duitsche gravures
in aanmerking genomen en het contact waarin de schilders en zilver-
smeden van die dagen met hun naburen stonden.
Maar er zijn zooveel beeldhouwwerken in ons land verloren
gegaan, dat wij misschien toch verstandig doen de beteekenis van
deze, een zoo sterk Duitsch accent sprekende, bas-reliefs niet te onder-
schatten en ze niet als een alleen staand verschijnsel te beschouwen.
Onder voorbehoud er later op terug te komen, doet men wel, met
nadruk op bedoelden invloed te wijzen.
No. 4. Johannes de Dooper predikende in de woestijn. Medail-
lon, bas-relief in marmer, hier en daar sporen van polychromie. Vóór
een zwaren boomstam, in het midden der compositie, Johannes, de
armen uitgestrekt, houdende in de linkerhand een kruishout, rechts en
links van hem zittende figuren. Omstreeks 1550. Middellijn M 0.36
Het medaillon is in breede, geprofileerde lijst gevat, verguld en
eeuwsche kunst, welke voor een groot deel door de ikonoklasten werd
vernield, buiten rekening latende, is er veel verwaarloosd en verloren
gegaan door de onverschilligheid der latere verzamelaars. Een vondst
van beteekenis, in onze dagen, hoort tot de zeldzaamheden.
Het wordt tijd, dat deze miskenning voor behoorlijke waardeering
plaats maakt. Want is onze schilderschool een typisch vaderlandsche,
ook in de zich ontwikkelende beeldhouwkunst valt in onze provinciën
een doorloopend nationaal karakter waar te nemen, waarvan men de
duidelijkste uitingen reeds in de middeneeuwen aantreft, een strooming
welke in de zestiende eeuw eenigzins verwatert door de toen heer-
schende Italiaansche invloeden, welke zich weer krachtig vertoont aan
het einde der i6e eeuw en in de i7e eeuw.
Ik wil hier den catalogus geven van de verzameling noord-
Nederlandsche beeldhouwwerken van de renaissance af.
Xos. i—3 Drie houten bas-reliefs, gepolychromeerd in-medaillon-
vorm, afkomstig uit de Groote Kerk te Gouda: de Doop in den Jordaan,
de Aanbidding der Koningen en een derde, nog niet gedetermineerde
voorstelling, een priester van het altaar tredende, rechts van het altaar
een mansfiguur, zijn muts afnemende, links van het altaar drie figuren
gezeten in rijkversierde koorgestoelten. Omstreeks 1530. Middellijn
M. 0.62.
De composities zijn goed en vullen mooi de omlijstingen. De
draperieën zijn op overdreven wijze in kleine golvende plooitjes ver-
brokkeld. Duitsche invloeden uit de school van Dürer zijn onmis-
kenbaar. De bas-reliefs zijn hierdoor in stijl- sterk afwijkend van de
daar naast hangende werken uit de ioe eeuw, waar integendeel een
invloed uit het zuiden, uit frankrijk, is waar te nemen. De Goudsche
bas-reliefs staan als zoodanig in onze provinciën eenigzins apart, hetgeen
te verwonderen is, het succes en de verspreiding der Duitsche gravures
in aanmerking genomen en het contact waarin de schilders en zilver-
smeden van die dagen met hun naburen stonden.
Maar er zijn zooveel beeldhouwwerken in ons land verloren
gegaan, dat wij misschien toch verstandig doen de beteekenis van
deze, een zoo sterk Duitsch accent sprekende, bas-reliefs niet te onder-
schatten en ze niet als een alleen staand verschijnsel te beschouwen.
Onder voorbehoud er later op terug te komen, doet men wel, met
nadruk op bedoelden invloed te wijzen.
No. 4. Johannes de Dooper predikende in de woestijn. Medail-
lon, bas-relief in marmer, hier en daar sporen van polychromie. Vóór
een zwaren boomstam, in het midden der compositie, Johannes, de
armen uitgestrekt, houdende in de linkerhand een kruishout, rechts en
links van hem zittende figuren. Omstreeks 1550. Middellijn M 0.36
Het medaillon is in breede, geprofileerde lijst gevat, verguld en