DOI Heft:
I. Po śmierci Jana Białostockiego: Wspomnienia i nekrologi
DOI Artikel:Łoziński, Jerzy; Białostocki, Jan [Bearb.]; Białostocki, Jan [Gefeierte Pers.]: Jan Białostocki: 1921 - 1988
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19643#0107
JAN BIAŁOSTOCKI
1921—1988
-Uył wielkim historykiem sztuki, prawdziwym uczonym-humanistą, obdarzonym
wieloma talentami, także plastycznymi i muzycznymi. Jego olbrzymi dorobek twórczy —
rezultat nieustannej pracy — obejmuje ponad 500 pozycji: drukowanych w Polsce i za
granicą książek, rozpraw, artykułów, esejów, recenzji, katalogów organizowanych przez
siebie wystaw, haseł encyklopedycznych, wreszcie edycję tekstów źródłowych. Głównymi
dziedzinami zainteresowań Profesora była europejska sztuka nowożytna, zwłaszcza malar-
stwo (Diirerowi, Brueghelowi i Rembrandtowi poświęcał szczególną uwagę), oraz problemy
ikonografii i ikonologii, tzn. treściowej analizy dzieła sztuki; zajmował się też historią
doktryn artystycznych, teoretycznymi i metodologicznymi podstawami historii sztuki, na
koniec sztuką współczesną i krytyką artystyczną. Jego to zasługą jest, że zwłaszcza w okresie
ograniczonych kontaktów z nauką zachodnią, przyswajał nam w swych pracach jej najlepsze
osiągnięci?, a z kolei do europejskiej nauki wprowadził na trwałe wiedzę o sztuce polskiej.
Jego znakomite pisarstwo wyrastało z najlepszych tradycji polskiej humanistyki: uczeń
filozofów Władysława Tatarkiewicza i Tadeusza Kotarbińskiego oraz historyka sztuki
Michała Walickiego (później inspirowany myślą Erwina Panofsky'ego) formułował złożone
problemy teoretyczne czy subtelne, wnikliwe analizy dzieł sztuki językiem jasnym, logicznym
i pięknym. Nie adresował też swej twórczości tylko do grona uczonych specjalistów —
książki dostępne dla każdego miłośnika sztuki (Sztuka cenniejsza niż złoto), popularne
wykłady, audycje telewizyjne, wstępy do katalogów wystaw artystów współczesnych były
istotną częścią jego działalności.
Międzynarodowy autorytet Profesora sprawiał, że spotykały go najwyższe zaszczyty:
doktoraty honoris causa na europejskich uniwersytetach (Groningen, Moguncja, Bruksela),
członkostwa zagranicznych akademii nauki czy sztuki, przewodniczenie międzynarodowym
organizacjom uczonych. Zlecano mu też liczne gościnne wykłady na uniwersytetach całego
świata, ale z proponowanych mu za granicą katedr uniwersyteckich żadnej przyjąć nie chciał,
związany na zawsze z umiłowanymi miejscami swej pracy. Jednym było Muzeum Narodowe
w Warszawie, gdzie znalazł się już w 1945 r., wróciwszy do Polski po zwolnieniu z obozu
103
1921—1988
-Uył wielkim historykiem sztuki, prawdziwym uczonym-humanistą, obdarzonym
wieloma talentami, także plastycznymi i muzycznymi. Jego olbrzymi dorobek twórczy —
rezultat nieustannej pracy — obejmuje ponad 500 pozycji: drukowanych w Polsce i za
granicą książek, rozpraw, artykułów, esejów, recenzji, katalogów organizowanych przez
siebie wystaw, haseł encyklopedycznych, wreszcie edycję tekstów źródłowych. Głównymi
dziedzinami zainteresowań Profesora była europejska sztuka nowożytna, zwłaszcza malar-
stwo (Diirerowi, Brueghelowi i Rembrandtowi poświęcał szczególną uwagę), oraz problemy
ikonografii i ikonologii, tzn. treściowej analizy dzieła sztuki; zajmował się też historią
doktryn artystycznych, teoretycznymi i metodologicznymi podstawami historii sztuki, na
koniec sztuką współczesną i krytyką artystyczną. Jego to zasługą jest, że zwłaszcza w okresie
ograniczonych kontaktów z nauką zachodnią, przyswajał nam w swych pracach jej najlepsze
osiągnięci?, a z kolei do europejskiej nauki wprowadził na trwałe wiedzę o sztuce polskiej.
Jego znakomite pisarstwo wyrastało z najlepszych tradycji polskiej humanistyki: uczeń
filozofów Władysława Tatarkiewicza i Tadeusza Kotarbińskiego oraz historyka sztuki
Michała Walickiego (później inspirowany myślą Erwina Panofsky'ego) formułował złożone
problemy teoretyczne czy subtelne, wnikliwe analizy dzieł sztuki językiem jasnym, logicznym
i pięknym. Nie adresował też swej twórczości tylko do grona uczonych specjalistów —
książki dostępne dla każdego miłośnika sztuki (Sztuka cenniejsza niż złoto), popularne
wykłady, audycje telewizyjne, wstępy do katalogów wystaw artystów współczesnych były
istotną częścią jego działalności.
Międzynarodowy autorytet Profesora sprawiał, że spotykały go najwyższe zaszczyty:
doktoraty honoris causa na europejskich uniwersytetach (Groningen, Moguncja, Bruksela),
członkostwa zagranicznych akademii nauki czy sztuki, przewodniczenie międzynarodowym
organizacjom uczonych. Zlecano mu też liczne gościnne wykłady na uniwersytetach całego
świata, ale z proponowanych mu za granicą katedr uniwersyteckich żadnej przyjąć nie chciał,
związany na zawsze z umiłowanymi miejscami swej pracy. Jednym było Muzeum Narodowe
w Warszawie, gdzie znalazł się już w 1945 r., wróciwszy do Polski po zwolnieniu z obozu
103